Quản trị nguồn nước: yêu cầu sống còn cho phát triển bền vững
Bảo vệ nguồn nước không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là chiến lược giúp doanh nghiệp giảm rủi ro và tạo dòng chảy phát triển bền vững.
Ngày 16/9, tại Chương trình chia sẻ về phát triển bền vững với các cơ quan truyền thông năm 2025 với chủ đề “Tăng cường quản trị, bảo tồn tài nguyên nước vì mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu”, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh vai trò sống còn của quản trị tài nguyên nước đối với nền kinh tế và cộng đồng.
Theo Phó Chủ tịch VCCI, Việt Nam đang đứng trước những thách thức lớn về an ninh nguồn nước. Tổng nguồn nước mặt ước đạt 830-840 tỷ m³/năm và nước ngầm khoảng 47,5 - 63 tỷ m³/năm. Tuy nhiên, chỉ khoảng 37% lượng nước sẵn có được tạo ra trên lãnh thổ, còn lại phụ thuộc tới 75% vào dòng chảy xuyên biên giới. “Quản trị tài nguyên nước là yêu cầu sống còn cho phát triển kinh tế, an ninh năng lượng và cả ổn định xã hội”, Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh.
Nước không chỉ phục vụ sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ mà còn là “mạch máu” kết nối mọi hoạt động phát triển. Ông cũng khẳng định nước sạch là chìa khóa để Việt Nam thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững số 6 (nước sạch), số 12 (tiêu dùng – sản xuất bền vững) và số 13 (ứng phó với biến đổi khí hậu).
Trong bối cảnh đó, vai trò của khối doanh nghiệp trong bảo tồn và sử dụng hiệu quả tài nguyên nước ngày càng được đề cao. Nhiều tập đoàn, công ty lớn tại Việt Nam đã tiên phong triển khai các sáng kiến quản lý nước bền vững, cải tiến công nghệ tiết kiệm, tái sử dụng và tái tạo nước trong hoạt động sản xuất.
Nestlé Việt Nam đã công bố mục tiêu đến năm 2025 hoàn trả cho cộng đồng và môi trường lượng nước sạch tương đương 100% lượng nước sử dụng trong hoạt động sản xuất. HEINEKEN Việt Nam xây dựng mô hình trồng rừng, bảo vệ đa dạng sinh học, bù hoàn hơn 690 triệu lít nước mỗi năm cho lưu vực sông Tiền. BAT Việt Nam và Samsung Việt Nam hoàn thành cam kết 100% nhà máy đạt chứng chỉ Quản lý Nguồn nước AWS. Suntory Pepsico Việt Nam triển khai chương trình Water of Life đã bước sang năm thứ 10, tập trung bảo tồn nguồn nước và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Một số doanh nghiệp ngành thực phẩm và đồ uống khác cũng đạt được tỷ lệ tiết kiệm tới 30% nước trên mỗi đơn vị sản phẩm trong vòng 5 năm, đồng thời đầu tư công nghệ tái sử dụng 100% nước thải sau xử lý cho các hoạt động phi sản xuất.
Phó Chủ tịch VCCI cho rằng những mô hình này khẳng định bảo tồn nước không chỉ là chi phí mà còn là khoản đầu tư chiến lược. “Doanh nghiệp giảm rủi ro, tăng uy tín, tiếp cận nguồn vốn xanh và đáp ứng yêu cầu ESG toàn cầu”, Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Vinh nói. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng không phải doanh nghiệp nào cũng đủ tiềm lực để tham gia. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp nhiều khó khăn về tài chính, công nghệ, cũng như thiếu cơ chế hỗ trợ. Điều này khiến việc nhân rộng các mô hình bền vững còn hạn chế.
Theo Phó Chủ tịch VCCI, cần có sự đồng hành từ nhiều phía: chính sách nhà nước, nguồn lực từ các tổ chức tài chính và đặc biệt là sự tham gia của báo chí. Truyền thông không chỉ lan tỏa mô hình thành công, mà còn góp phần truyền cảm hứng, kết nối cộng đồng cùng hành động. Ông nhấn mạnh: “Trên cương vị là cầu nối giữa tri thức, thông tin và hành động, tôi tin rằng với tiếng nói của mình, các phóng viên, biên tập viên có mặt tại đây hôm nay có thể góp phần nhân rộng những mô hình thành công”.
Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Vinh kỳ vọng rằng khi báo chí đồng hành, một doanh nghiệp tiên phong có thể trở thành hàng trăm, thậm chí hàng nghìn doanh nghiệp hưởng ứng, biến từng lít nước được tiết kiệm trở thành dòng chảy quốc gia, góp phần bảo toàn nguồn nước trên lãnh thổ.
Chính vì vậy, Chương trình Đối thoại Báo chí lần này được tổ chức không chỉ như một hội nghị thông thường, mà là diễn đàn hợp tác, nơi báo chí và doanh nghiệp cùng nhau viết nên câu chuyện mới cho quản trị tài nguyên nước. Tiếp nối hội thảo chuyên môn buổi sáng, các đại biểu còn có chuyến tham quan thực tế tại nhà máy Coca-Cola Hà Nội vào buổi chiều cùng ngày. Tại đây, khách mời có dịp chứng kiến mô hình sản xuất tiết kiệm và tái tạo nước, lắng nghe trực tiếp từ cán bộ vận hành dây chuyền sản xuất sạch, có trách nhiệm.
Phó Chủ tịch VCCI bày tỏ kỳ vọng sau chương trình, cộng đồng doanh nghiệp sẽ nhìn nhận việc tiết kiệm và tái tạo nước như một ưu tiên chiến lược. Đồng thời, báo chí sẽ tiếp tục đồng hành để lan tỏa nhận thức đúng đắn trong xã hội, góp phần hình thành thói quen sản xuất thân thiện với nguồn nước và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.
Nhìn về dài hạn, quản trị tài nguyên nước không chỉ là trách nhiệm của Chính phủ, mà còn là lợi ích thiết thực của doanh nghiệp và cộng đồng. Khi nguồn nước suy thoái, mọi ngành kinh tế đều chịu tác động; ngược lại, khi nước được bảo tồn, các lĩnh vực từ nông nghiệp, công nghiệp đến dịch vụ đều có nền tảng ổn định để phát triển.
Thông điệp từ chương trình cho thấy doanh nghiệp không đứng ngoài cuộc. Họ đang và sẽ tiếp tục trở thành tác nhân quan trọng trong dòng chảy bảo tồn nguồn nước. Tuy nhiên, để nỗ lực này lan tỏa mạnh mẽ hơn, cần sự chung tay từ cả hệ sinh thái từ chính sách, tài chính, khoa học công nghệ cho đến truyền thông và người tiêu dùng.