Đằng sau cuộc điều tra chống bán phá giá chip Mỹ của Trung Quốc
Các nhà phân tích cho biết, cuộc điều tra chip của Trung Quốc có thể buộc các công ty nước ngoài phải nhượng lại thị phần, làm bùng nổ làn sóng tìm nguồn cung ứng trong nước.
Trung Quốc đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với các loại chip mạch tích hợp tương tự (IC) nhập khẩu từ Hoa Kỳ, với cáo buộc rằng các sản phẩm này đã “làm giảm và kìm hãm” giá của các sản phẩm thay thế do các doanh nghiệp trong nước sản xuất.
Cuộc điều tra được đề xuất bởi một hiệp hội bán dẫn cấp tỉnh của Trung Quốc được công bố gần đây, chỉ một ngày sau khi Mỹ áp đặt loạt hạn chế công nghệ mới nhất đối với các công ty Trung Quốc, và một ngày trước khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bước vào vòng đàm phán thương mại lần thứ tư tại Tây Ban Nha.
Theo thông báo từ Bộ Thương mại Trung Quốc, cuộc điều tra kéo dài một năm nay nhắm vào các loại chip giao tiếp đa dụng và chip điều khiển cổng thông minh được sản xuất với công nghệ từ 40nm trở lên.
Các loại chip “lỗi thời” này, được sản xuất bằng quy trình công nghệ đã trưởng thành, hiện vẫn được sử dụng rộng rãi trong quản lý năng lượng và truyền dữ liệu cho các ứng dụng có yêu cầu hiệu suất trung bình nhưng nhạy cảm về giá thành, chẳng hạn như thiết bị gia dụng thông minh và hệ thống điều khiển động cơ công nghiệp.
Các nhà sản xuất chip lớn của Hoa Kỳ có thể bị ảnh hưởng bao gồm Texas Instruments (TI), ON Semiconductor, Analog Devices (ADI) và Broadcom.
Trong đơn kiến nghị gửi lên, Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn tỉnh Giang Tô cho biết giá của các sản phẩm có xuất xứ từ Mỹ nằm trong diện điều tra đã liên tục giảm đáng kể trong suốt năm 2024. Các sản phẩm này chiếm trung bình 41% thị phần hàng năm tại thị trường Trung Quốc.
Về khối lượng nhập khẩu, hiệp hội này cho biết đã có xu hướng tăng liên tục và đáng kể, với tổng số lượng nhập khẩu lần lượt là 1,159 tỷ đơn vị vào năm 2022, 1,299 tỷ đơn vị năm 2023 và 1,590 tỷ đơn vị năm 2024. Điều này tương ứng với mức tăng trưởng hàng năm là 12% vào năm 2023 và 22% vào năm 2024.
Thời điểm mở cuộc điều tra cho thấy rõ sự gắn bó chặt chẽ của nó với các yếu tố địa chính trị. Vào thứ Bảy tuần trước, Bắc Kinh đã lên án quyết định của Washington đưa nhiều công ty Trung Quốc vào danh sách kiểm soát xuất khẩu, đồng thời cũng công bố việc điều tra các sản phẩm chip nhập khẩu từ Mỹ.
Cuộc chiến thuế quan Mỹ - Trung vốn đã thúc đẩy nhu cầu đối với các sản phẩm thay thế nội địa trong năm nay. Theo công ty chứng khoán Citic Securities, khi cuộc điều tra chống bán phá giá tiến triển, các nhà sản xuất trong nước sẽ được hưởng lợi từ thị trường thuận lợi hơn, với kỳ vọng lợi nhuận được cải thiện.
Trước đó, công ty chứng khoán Soochow cũng nhận định rằng các doanh nghiệp có trụ sở tại tỉnh Giang Tô có thể sẽ là những bên hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc điều tra này, do nhiều công ty sản xuất chip tương tự của Trung Quốc từng chịu sức ép cạnh tranh giá từ Texas Instruments tập trung chủ yếu tại tỉnh này.
“Cuộc điều tra đang buộc các công ty chip tương tự nước ngoài phải nhường lại một phần lớn thị phần, từ đó khơi dậy một làn sóng thay thế bằng sản phẩm nội địa quy mô lớn,” báo cáo nhận định.
Giới quan sát cho biết, việc Trung Quốc tiến hành điều tra chống bán phá giá đối với chip IC từ Mỹ không chỉ phản ánh nỗ lực bảo vệ ngành công nghiệp bán dẫn trong nước, mà còn là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm thúc đẩy tự chủ công nghệ.
Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục leo thang, Bắc Kinh đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài, đặc biệt là những lĩnh vực then chốt như bán dẫn, nơi mà Mỹ vẫn chiếm ưu thế vượt trội.
Cuộc điều tra cũng là một tín hiệu mạnh mẽ gửi tới Washington, cho thấy Trung Quốc sẵn sàng sử dụng các công cụ pháp lý và thương mại để đáp trả các biện pháp siết chặt từ phía Mỹ.
Trong ngắn hạn, động thái này có thể làm gia tăng bất ổn cho các nhà sản xuất chip toàn cầu và khiến các doanh nghiệp Mỹ bị ảnh hưởng phải tính toán lại chiến lược tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Ngoài tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất chip, cuộc điều tra còn có thể ảnh hưởng sâu rộng đến chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Với vai trò là thị trường tiêu thụ bán dẫn lớn nhất thế giới, bất kỳ động thái điều chỉnh nào từ Trung Quốc, đặc biệt là các biện pháp thương mại hoặc hạn chế nhập khẩu đều có thể gây biến động về giá, nguồn cung và chiến lược phân phối của các tập đoàn công nghệ quốc tế.
Trong bối cảnh ngành công nghiệp bán dẫn đang đối mặt với nhiều thách thức về năng lực sản xuất và rủi ro địa chính trị, việc Trung Quốc đẩy mạnh điều tra và thúc đẩy thay thế nội địa có thể buộc các công ty toàn cầu phải tái cấu trúc mạng lưới sản xuất, đa dạng hóa đối tác, và thậm chí đánh giá lại mức độ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc trong trung và dài hạn.
Tuy nhiên, về lâu dài, cuộc điều tra này có thể tạo đà cho các doanh nghiệp bán dẫn nội địa Trung Quốc phát triển mạnh mẽ hơn nhờ môi trường cạnh tranh được điều tiết và hỗ trợ tốt hơn.