Đầu tư công hướng tới các lĩnh vực theo mô hình tăng trưởng mới
Mô hình tăng trưởng đang chuyển đổi dựa vào đổi mới sáng tạo, đầu tư công cần ưu tiên các lĩnh vực dẫn dắt và hỗ trợ hệ sinh thái đầu tư tư nhân.
Năm 2025, đầu tư công được xem là một trong những trụ cột quan trọng cho tăng trưởng GDP. Trong 8 tháng qua, giải ngân vốn đầu tư công đã cao hơn cùng kỳ 135.000 tỷ đồng về giá trị. Trong đó, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn ngân sách địa phương đạt trên 58%, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước.
Theo các chuyên gia kinh tế, để mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% năm 2025 mà Chính phủ đặt ra đòi hỏi sự phối hợp mạnh mẽ của chính sách tài khóa và đầu tư công. Thực hiện hiệu quả, đầu tư công không chỉ hỗ trợ tăng trưởng cao, mà còn giải quyết những bất cập về hạ tầng và tạo thêm việc làm.
Đồng quan điểm, ông Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Quốc tế và chính sách hội nhập (Viện Chiến lược và chính sách kinh tế - tài chính) cho rằng, đầu tư công trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng cả trong ngắn và trung hạn khi Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng trên 8% trong năm 2025 và tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn từ nay đến năm 2030.
Những năm gần đây, từ nguồn vốn đầu tư công mang tính dẫn dắt, nhiều công trình lớn về điện, về hạ tầng kết nối các công trình về xã hội được hoàn thiện, góp phần giải quyết một trong những điểm nghẽn cho tăng trưởng. Đó là hạ tầng là lớn. Nhìn vào từ 2010 trở lại đây, khi hạ tầng không được cải thiện nhiều, đặc biệt là các công trình hạ tầng lớn đã tác động trực tiếp đến chi phí logistics và các chi phí, qua đó có thể ảnh hưởng rất nhiều đến tốc độ tăng trưởng của các ngành nghề, lĩnh vực khác.
Theo ông Trần Toàn Thắng, hiện nay, Chính phủ đã xác định hướng đi đúng đắn khi tăng cường đầu tư công cho hạ tầng lớn để dẫn dắt tăng trưởng như hạ tầng năng lượng, hạ tầng giao thông… Hạ tầng phải chuẩn bị đầu tư trước, tạo nền tảng cho các ngành khác phát triển. Các thay đổi về thể chế như sửa đổi, bổ sung các Luật về đầu tư công, PPP, quy hoạch… đang tập trung hướng đến hỗ trợ thúc đẩy giải ngân đầu tư công.
Tuy nhiên, cùng với tốc độ giải ngân nhanh, ông Trần Toàn Thắng cho rằng, để tăng mức độ ảnh hưởng của 1% tăng lên của đầu tư công tới tăng trưởng kinh tế, hiện nay theo Cục Thống kê đang tính là khoảng 0,058%. Để đầu tư công đạt hiệu quả lan toả tốt hơn cần tiếp tục tính đến việc đầu tư vào cái gì, lộ trình thực hiện, mức độ thất thoát… Nói cách khác, tốc độ giải ngân chỉ là một phần.
Chia sẻ thêm về lĩnh vực đầu tư tạo hiệu quả và tác động lan toả từ đầu tư công, TS Tô Trung Thành - Đại học Kinh tế quốc dân gợi mở, cần phân bổ vốn đầu tư công hướng vào các lĩnh vực ưu tiên theo mô hình tăng trưởng mới - mô hình tăng trưởng dựa vào đổi mới sáng tạo. Đó là các lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, phát triển hạ tầng xanh, chống biến đổi khí hậu, thích ứng với rủi ro thiên tai…
Bên cạnh đó, để đầu tư công thực hiện hiệu quả vai trò hỗ trợ, kiến tạo, thúc đẩy đầu tư tư nhân, cần tái cấu trúc danh mục đầu tư công theo hướng hỗ trợ hệ sinh thái đầu tư tư nhân, đẩy mạnh đầu tư theo phương thức đối tác công - tư; ưu tiên đầu tư vào các dự án có tính lan tỏa cao, kích thích đầu tư của nhiều thành phần kinh tế hay các lĩnh vực có khả năng kích thích cầu liên ngành, tạo chuỗi liên kết đầu vào - đầu ra với khu vực tư nhân.