Sự bùng nổ của Insurtech tại Việt Nam

Insurtech, hay công nghệ bảo hiểm, không chỉ đơn giản hóa thủ tục mà còn mở rộng tiếp cận cho hàng triệu người dùng. Với tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm còn thấp, chỉ khoảng 10% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ, thị trường này đầy tiềm năng. Sự kết hợp giữa dữ liệu lớn và ứng dụng di động đang thay đổi cách người Việt tiếp cận bảo hiểm, từ thanh toán đến bồi thường.

Trên thực tế, sự phát triển của insurtech tại Việt Nam bắt nguồn từ năm 2018. Lúc đó, các nền tảng thanh toán như MoMo bắt đầu hợp tác với Liberty Insurance để phân phối bảo hiểm du lịch. Đến nay, MoMo đã mở rộng danh mục với các sản phẩm từ Bảo Việt, PVI và Manulife. Gần đây nhất, MoMo và Chubb Life Việt Nam ra mắt MoMo Care, một sản phẩm bảo hiểm sức khỏe trực tuyến hoàn toàn.

Ông Đỗ Quang Thuận, Phó Chủ tịch MoMo, nhấn mạnh rằng insurtech là mảnh ghép hoàn thiện hệ sinh thái tài chính số. Với hơn 31 triệu người dùng, MoMo sử dụng dữ liệu giao dịch để cá nhân hóa sản phẩm, đưa ra gói bảo hiểm đúng lúc khách hàng cần.

Theo một báo cáo của FiinGroup, thị trường insurtech Việt Nam đã tăng trưởng ấn tượng, hơn 250% từ 2018 đến 2022. Động lực chính đến từ nhu cầu giải pháp nhanh chóng và minh bạch. Trong khi đó, theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam dự báo đến năm 2025, thị trường bảo hiểm nói chung sẽ đạt 12,41 tỷ USD, với sự dẫn dắt tăng trưởng của insurtech. Các chuyên gia từ Baker McKenzie nhận định rằng chính phủ Việt Nam khuyến khích insurtech qua khung pháp lý mới, như Nghị định cho phép bán bảo hiểm qua giao dịch điện tử.

Một xu hướng nổi bật là “bảo hiểm nhúng” (embedded insurance). Các siêu ứng dụng như ZaloPay, Viettel Money, Grab và Be tích hợp bảo hiểm vào giao dịch hàng ngày. Ví dụ, khách hàng có thể mua bảo hiểm du lịch khi đặt vé máy bay trên Traveloka, hoặc bảo hiểm hàng hóa khi mua sắm trên Tiki. AIA hợp tác với Tiki, FWD với Traveloka, minh chứng cho sự đối đầu giữa các hệ sinh thái công nghệ.

Tại sao mô hình “bảo hiểm nhúng” lại hấp dẫn? Câu trả lời đơn giản: đúng lúc và đúng chỗ. Khi người dùng đặt vé máy bay, mua điện thoại hay tham gia dịch vụ gọi xe, một lời đề nghị bảo hiểm phù hợp nếu được đưa ra tự nhiên, sẽ có tỷ lệ chuyển đổi cao hơn. Siêu ứng dụng nắm trong tay kênh phân phối lớn và kho dữ liệu hành vi người dùng. Vì vậy, họ có thể cá nhân hóa sản phẩm, điều chỉnh giá và thời điểm tiếp thị sao cho tối ưu.

Theo McKinsey&Conpany, insurTech hưởng lợi từ xu hướng số hoá, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn. Tuy nhiên, nguồn vốn cho các startup insurtech ở Việt Nam vẫn hạn chế so với các thị trường lớn hơn. Hệ sinh thái bảo hiểm truyền thống cũng chưa hoàn toàn cởi mở về mặt hợp tác công nghệ. Bên cạnh đó, khung pháp lý về bảo hiểm số, quyền riêng tư dữ liệu và giao dịch trực tuyến vẫn đang được hoàn thiện. Nhóm doanh nghiệp muốn phát triển nhanh cần phối hợp chặt với cơ quan quản lý để đảm bảo tuân thủ và đồng thời thuyết phục người dùng về tính an toàn của dịch vụ.

Tuy nhiên, không nên xem việc số hóa là “nước giải khát” giải quyết mọi vấn đề. Niềm tin của khách hàng vào ngành bảo hiểm đã bị tổn thương sau những khủng hoảng thời gian qua. Nhiều người, đặc biệt là thế hệ lớn tuổi, vẫn lo ngại về việc bồi thường, minh bạch hợp đồng và rủi ro dữ liệu cá nhân. Những rào cản này không thể gỡ bỏ chỉ nhờ giao diện đẹp. Các doanh nghiệp cần minh bạch hơn trong quy trình bồi thường, chính sách dữ liệu và tương tác hậu bán hàng để xây dựng lòng tin bền vững.

Các chuyên gia về InsurTech ở châu Á nhấn mạnh rằng chuyển đổi số không chỉ là công nghệ. Nó đòi hỏi thay đổi tư duy quản trị rủi ro, thiết kế sản phẩm đơn giản và quy trình bồi thường nhanh gọn. Bản thân các công ty bảo hiểm truyền thống cần học cách làm sản phẩm theo hướng “customer-first” hơn, thay vì ép người dùng hiểu cả một tờ hợp đồng dày cộm. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của các nền tảng kết nối, từ fintech đến insurtech, sẽ đóng vai trò cầu nối đưa sản phẩm tới người dùng cuối.

Nhìn chung, bảo hiểm số tại Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của kỷ nguyên. Những thương vụ như MoMo - Chubb Life là tín hiệu tích cực. Chúng cho thấy các bên đã sẵn sàng thử nghiệm và nhân rộng mô hình mới. Tuy vậy, để insurtech thực sự thay đổi bức tranh dài hạn, ba yếu tố cần song hành: sản phẩm đơn giản và minh bạch; kênh phân phối tận dụng dữ liệu nhưng tôn trọng quyền riêng tư; và khung pháp lý rõ ràng, khuyến khích đổi mới mà vẫn bảo vệ người tiêu dùng.

Nguyễn Chuẩn