TP HCM sẽ trở thành trung tâm công nghiệp - thương mại hiện đại vào năm 2030
Đó là phát biểu của Giám đốc Sở Công thương TP HCM Bùi Tá Hoàng Vũ tại Hội thảo tổng kết Diễn đàn Phát triển Công Thương TP HCM.
Phát biểu tại hội thảo, Giám đốc Sở Công thương TP HCM Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết, ngay sau khi sáp nhập, Sở Công thương đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Diễn đàn Phát triển Công Thương TP HCM nhằm tập hợp trí tuệ từ chuyên gia, doanh nghiệp, người dân để tìm động lực phát triển công nghiệp - thương mại trong bối cảnh mới.
6 nhóm giải pháp lớn
Theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, sau gần 3 tháng triển khai, diễn đàn đã ghi nhận hơn 150 bài nghiên cứu, hiến kế cùng hàng ngàn ý kiến của người dân. Ban tổ chức đã tổng hợp thành 6 nhóm giải pháp lớn:
Thứ nhất, cần nhanh chóng chuyển đổi công nghiệp từ gia công sang sáng tạo giá trị. Dù thể hiện dưới nhiều cách thức khác nhau nhưng các chuyên gia đều đồng thuận rằng TP HCM không thể tiếp tục duy trì mô hình công nghiệp thâm dụng lao động, gia công. Nếu chỉ dựa vào lợi thế chi phí thấp, thành phố sẽ bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình. Con đường duy nhất là tái cấu trúc ngành công nghiệp, tập trung vào các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như công nghệ sinh học, vì mạch bán dẫn, chế tạo thông minh, năng lượng tái tạo.
Thứ hai, cần nhanh chóng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh công nghiệp, bảo đảm phát triển bền vững. Chuyển đổi số và xanh hóa công nghiệp không chỉ là khẩu hiệu, mà là mệnh lệnh từ xu thế thời đại.
Thứ ba, kiến tạo nên thương mại thành nền tảng lưu thông của công nghiệp để thương mại không chỉ là bán buôn - bán lẻ, mà cần trở thành hệ thống hạ tầng lưu thông, bảo đảm hàng hóa công nghiệp của thành phố được phân phối nhanh chóng, hiệu quả. Thương mại phải giữ vai trò như "mạch máu" của công nghiệp, kết nối sản xuất với thị trường.
Thứ tư, gỡ điểm nghẽn logistics để cất cánh. Các hiến kế đều đồng thuận TP HCM là cửa ngõ của vùng Đông Nam Bộ nên thành phố phải trở thành trung tâm logistics và thương mại của khu vực. Do đó, cần đầu tư vào hệ thống logistics đa phương thức, bao gồm cảng biển, đường sắt, đường bộ và trung tâm phân phối... là chìa khóa giảm chi phí, tăng tốc độ lưu thông và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm.
Thứ năm, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Doanh nghiệp nhỏ và vừa là "xương sống" của kinh tế TP HCM nhưng cũng dễ bị tổn thương. Hỗ trợ doanh nghiệp không chỉ là hỗ trợ tài chính, mà còn là kết nối mạng lưới, xây dựng cụm ngành, hỗ trợ đổi mới sáng tạo.
Thứ sáu, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Hầu hết chuyên gia cũng đồng thuận nguồn nhân lực là yếu tố quyết định. Đặc biệt, có chuyên gia gợi ý phát triển mạnh mô hình đào tạo nghề kép. Người lao động vừa học tại trường, vừa thực tập tại doanh nghiệp.
“Đây là tài sản quý báu, lãnh đạo TP HCM sẽ chuyển các hiến kế này thành hành động cụ thể, quyết liệt. Thành phố sẽ giữ vững vai trò đầu tàu, trở thành trung tâm công nghiệp - thương mại hiện đại, xanh và bền vững vào năm 2030", Giám đốc Sở Công thương TP HCM Bùi Tá Hoàng Vũ nhấn mạnh.
Cần cơ chế tự quyết, tự làm và tự chịu trách nhiệm
PGS TS Trần Đình Thiên nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, TP HCM cần phải chọn cơ cấu kinh tế phù hợp với nhu cầu thời đại, cần quan tâm thêm tới nhu cầu thị trường của thế giới, họ cần gì thì mình làm đó. Theo ông, muốn làm được điều này, cấu trúc kinh tế của thành phố cần xem lại việc sản xuất cái gì, cho ai, thị trường nào, bằng công nghệ gì, ai có thể giúp mình giải quyết.
Bên cạnh đó, cần phải mở rộng hơn nữa không gian phát triển mới. Thành phố có không gian biển, không gian bầu trời, không gian lòng đất, không gian văn hóa, không gian số.... Trong đó, nhiều không gian chưa khai phá, tiềm năng còn rất lớn. Không có đô thị nào mà không tận dụng không gian lòng đất vì không tắc nghẽn, an toàn...
Với siêu cảng Cần Giờ, vị chuyên gia đề nghị, cảng này như cảng xuất phát ở phía Nam đi ra phía Bắc. Vài năm nữa, nếu phát huy, khai thác tốt được cụm cảng tại TP HCM mới thì sức ảnh hưởng tích cực lên nền kinh tế, tầm vóc sẽ rất lớn.
Mặc dù vậy, PGS TS Trần Đình Thiên cũng cho rằng, TP HCM đang vướng điểm nghẽn lớn nhất là thể chế: quyền hạn hạn chế, thiếu không gian và sự chủ động cho đổi mới sáng tạo. Trong khi quy mô kinh tế đã tăng gấp nhiều lần sau 15-20 năm, cơ chế quản lý vẫn chậm đôi mới, khiến thành phố khó bứt phá.
Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng, TP HCM muốn hoàn thành sứ mệnh thì cần cơ chế tự quyết, tự làm và tự chịu trách nhiệm.