Bất hòa giảm phát thải, mối lo với nhiều nền kinh tế
Trung Quốc đã công bố số liệu rõ ràng về giảm phát thải, trong khi Hoa Kỳ phục hồi ngành dầu mỏ, EU và một số cường quốc đưa ra mục tiêu không giống nhau.
Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh khí hậu do Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres chủ trì, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết trong một video trực tiếp từ Bắc Kinh rằng, đến năm 2035, Trung Quốc sẽ cắt giảm 7%-10% lượng khí thải nhà kính so với mức đỉnh điểm.
Ngoài ra, trong một thập kỷ tới Trung Quốc có kế hoạch tăng công suất điện gió và điện mặt trời lên gấp 6 lần so với mức năm 2020, giúp tăng tỷ trọng nhiên liệu phi hóa thạch trong tiêu thụ năng lượng toàn quốc lên hơn 30%.
Mục tiêu khí hậu của Trung Quốc đánh dấu lần đầu tiên quốc gia phát thải lớn nhất thế giới cam kết cắt giảm khí thải, thay vì chỉ hạn chế, mặc dù mức giảm này thấp hơn nhiều so với dự kiến của các nhà quan sát.
Ông Tập phát biểu: “Chuyển đổi xanh và carbon thấp là xu hướng của thời đại chúng ta. Mặc dù một số quốc gia đi ngược lại xu hướng này, cộng đồng quốc tế nên đi đúng hướng, duy trì niềm tin vững chắc, hành động kiên định và nỗ lực không ngừng nghỉ”.
Trước đó, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng đã phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc rằng, biến đổi khí hậu là một “trò lừa bịp”, gọi các nhà khoa học môi trường là “ngốc nghếch” và chỉ trích EU, Trung Quốc vì đã áp dụng các công nghệ năng lượng mới.
Ông Trump đã ra lệnh cho Washington rút khỏi hiệp ước khí hậu Paris - một cơ chế đồng thuận đa phương đã tồn tại 10 năm; đồng thời ủng hộ các nhà khai thác dầu mỏ. Hoa Kỳ là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất trong lịch sử và là quốc gia phát thải lớn thứ hai hiện nay, sau Trung Quốc.
Ian Bremmer, một nhà khoa học chính trị tại Trung tâm Belfer, cho biết bài phát biểu phủ nhận mọi nỗ lực chống biến đổi khí hậu của ông Trump trên thực tế đã nhường thị trường năng lượng hậu carbon cho Trung Quốc.
Giới chuyên gia đánh giá, với hệ sinh thái công nghiệp phục vụ phát triển năng lượng xanh khổng lồ, mục tiêu giảm phát thải mà Bắc Kinh công bố dường như chưa tương xứng so với năng lực thực tế của nước này.
Li Shuo, Giám đốc Trung tâm Khí hậu Trung Quốc tại Hiệp hội châu Á, đưa ra bình luận: “Cam kết của Bắc Kinh thể hiện một động thái thận trọng, tiếp nối truyền thống chính trị lâu đời về việc ưu tiên ra quyết sách trung tính, có thể dự đoán được, nhưng cũng che giấu một thực tế kinh tế quan trọng hơn”.
Tổng thống Brazil Lula da Silva, người sẽ đóng vai trò chủ nhà đăng cai Hội nghị khí hậu COP30 diễn ra vào tháng 11 tới, đã bày tỏ rằng, các mục tiêu mà những cường quốc đưa ra ngay trước thềm COP30 đang cho thấy thấy liệu chúng ta có tin vào những gì khoa học đang chỉ ra hay không.
Brazil cam kết giảm 59-67% lượng khí thải vào năm 2035. Trong khi đó, Chủ tịch EU Ursula Van der Leyen cho biết, EU đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu cắt giảm 55% lượng khí thải vào năm 2030, và mục tiêu giảm phát thải của khối vào năm 2035 sẽ dao động từ 66% đến 72%.
Khi các cường quốc, khu vực không đạt được sự đồng thuận về mục tiêu khí hậu, sẽ gây áp lực đáng kể lên các nước nhỏ đang cần tham chiếu có tính phổ quát, vừa đảm bảo tính ngoại giao, vừa phù hợp với năng lực chuyển đổi của nền kinh tế.
Hơn nữa, mục tiêu giảm phát thải ngày nay được tích hợp vào điều kiện gia nhập nhập thị trường. Các tiêu chuẩn của EU, Hoa Kỳ không đồng nhất cũng là trở ngại với các nền kinh tế dựa vào xuất khẩu.