Tài năng trẻ Việt Nam với các giải pháp logistics đột phá
Cuộc thi Tài năng Trẻ Logistics 2025 đã để lại ấn tượng sâu sắc cho các chuyên gia quốc tế nhờ những ý tưởng sáng tạo và gắn liền thực tiễn của các sinh viên Việt Nam.
Tại vòng chung kết cuộc thi Tài năng trẻ Logistics (YLP) 2025, diễn ra trong khuôn khổ
Trung tâm hoàn tất đơn hàng siêu nhỏ
Nhóm “No Pain No Gain” đến từ Đại học RMIT Việt Nam đã trình bày dự án tại Korean Smart Logistic Innovation Challenge, tập trung vào Micro Fulfillment Center (MFC) - trung tâm hoàn tất đơn hàng siêu nhỏ. Nhóm nhấn mạnh nhu cầu phát triển MFC trong bối cảnh logistics đô thị ngày càng phức tạp, với thị trường toàn cầu ước tính 3,6 tỷ USD, trong đó châu Á - Thái Bình Dương dẫn đầu.
Tại Việt Nam, việc triển khai MFC có thể giảm chi phí logistics đến 28% đồng thời tăng trưởng GDP nhờ tối ưu hóa vận chuyển và kho bãi. Nhóm đã xác định vị trí tối ưu ở các khu vực dựa trên các tiêu chí như mật độ dân số, kết nối giao thông và khả năng tiếp cận thị trường.
Hoạt động của MFC được thiết kế chú trọng tốc độ, chi phí, độ chính xác và tính bền vững. Phân tích điểm hòa vốn cho thấy dự án khả thi với thời gian hoàn vốn 25 tháng, đồng thời cần từ 17 đến 80 nhân sự cho mỗi cơ sở vận hành, tùy quy mô và khối lượng đơn hàng.
Dự án của nhóm “No Pain No Gain” không chỉ thể hiện khả năng ứng dụng sáng tạo công nghệ logistics hiện đại, mà còn góp phần giải quyết các thách thức vận tải đô thị và thúc đẩy kinh tế số tại Việt Nam.
Khai thác xe buýt công cộng cho logistics đô thị
Nhóm “MULTIPLAYERS” của Đại học Kinh tế Quốc dân đưa ra mô hình sử dụng xe buýt công cộng trong giờ cao điểm để vận chuyển hàng hóa tại các thành phố Việt Nam nhằm giải quyết áp lực logistics đô thị ngày càng gia tăng do bùng nổ thương mại điện tử.
Mô hình tận dụng sức chứa dư thừa của xe buýt theo cấu trúc đa tầng, có khả năng vận chuyển 10.000 kiện hàng mỗi ngày, giảm 150 xe tải lưu thông, tiết kiệm 29 tỷ đồng/năm và giảm 1.500 tấn khí CO2. Hiện nay, giao thông đường bộ đóng góp hơn 84% lượng khí thải trong lĩnh vực vận tải, và ở TP.HCM, dự kiến lượng phát thải từ phương tiện tăng gấp 2,6 lần so với hiện tại.
Hệ thống đề xuất gồm hai cấp hub, kết nối các điểm dừng xe buýt chính với hub trung gian, tối ưu hóa khoảng cách giao hàng và số lượng hub, đồng thời sử dụng nền tảng kỹ thuật số để quản lý, theo dõi và xác nhận đơn hàng. Mô hình này không cần đầu tư thêm xe mới, chỉ phát sinh chi phí xử lý khi hàng hóa được vận chuyển, đồng thời tạo nguồn doanh thu mới cho các đơn vị vận hành xe buýt.
Về mặt nhân sự, mỗi hub vận hành cần từ 17 - 80 nhân viên, với các nhiệm vụ bao gồm tiếp nhận, đóng gói, quản lý dữ liệu, kiểm tra và vận chuyển hàng hóa. Quá trình triển khai được chia thành bốn giai đoạn: khảo sát khả thi, thử nghiệm tại 1- 2 hub, mở rộng tích hợp AI và hợp tác với các công ty logistics, và cuối cùng là vận hành toàn diện tại các thành phố lớn.
Theo nhóm nghiên cứu, mô hình này không chỉ giúp giảm ùn tắc, tiết kiệm chi phí, giảm phát thải, mà còn góp phần thúc đẩy chuyển đổi hạ tầng đô thị, thay đổi hành vi tiêu dùng và thúc đẩy các công ty logistics số hóa, hợp tác với giao thông công cộng. Đây được xem là hướng đi tiềm năng cho một hệ thống logistics đô thị bền vững, thông minh và thân thiện với môi trường tại Việt Nam.
Giải pháp hub năng lượng mặt trời
Nhóm “LOGSPRIME” của Trường Đại học Giao thông vận tải TP.HCM đề xuất giải pháp “Micro Hub” sử dụng năng lượng mặt trời để vận hành trạm đổi pin cho xe điện tại các đô thị Việt Nam, đặc biệt là TP. HCM.
Mô hình này có tổng vốn đầu tư khoảng 256 triệu VND, đem lại lợi ích rõ ràng cho các bên liên quan: chủ đất có thể bán điện dư cho khách thuê, đơn vị giao vận giảm 50% chi phí điện, và người bán hàng cũng tiết kiệm chi phí đổi pin và có thể thiết lập điểm tín dụng trên thị trường.
Theo tính toán của nhóm, mỗi micro hub tiêu thụ khoảng 29.000 kWh năng lượng mặt trời mỗi năm, giúp giảm khoảng 19,5 tấn CO₂, giảm áp lực lên lưới điện quốc gia và đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững. Mỗi hub yêu cầu khoảng 90 m² mái để lắp đặt pin năng lượng mặt trời và 2 m² cho trạm đổi pin. Mô phỏng cho thấy năng lượng mặt trời đáp ứng hầu hết nhu cầu, chỉ một số ít thời điểm cần bổ sung từ lưới điện quốc gia.
Giải pháp này vừa giúp giảm lượng xe vận tải đô thị, cắt giảm chi phí vận hành, vừa thúc đẩy phát triển bền vững. Trong tương lai, nhóm nghiên cứu dự kiến mở rộng mô hình ra nhiều hub, đồng bộ với chính sách chuyển đổi sang xe điện và chuẩn bị các phương án tái chế pin.
Đề xuất mô hình chia sẻ container rỗng
Nhóm “LAGT” đến từ Trường Đại học Ngoại thương đã chia sẻ giải pháp “Mô hình chia sẻ container rỗng” nhằm khắc phục tình trạng thiếu container rỗng kéo dài tại Việt Nam, đặc biệt ở các cảng xuất khẩu trọng điểm như Hải Phòng hay Cái Mép - Thị Vải.
Theo nhóm nghiên cứu, hiện nay có tới 40% doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn trong việc thuê container đúng hạn, trong khi phần lớn container nhập khẩu bị bỏ trống hoặc quay đầu mà không có hàng. Điều này không chỉ làm tăng chi phí, lãng phí thời gian mà còn gây tác động tiêu cực đến môi trường.
Giải pháp của nhóm tập trung xây dựng hệ thống quản lý thông tin container (CIMS) kết nối giữa các cảng, doanh nghiệp logistics và chủ hàng, cho phép theo dõi, chia sẻ và tái phân bổ container rỗng theo thời gian thực. Mô hình này được hỗ trợ bởi công nghệ RFID để giám sát luồng di chuyển và hệ thống quản lý vận tải (TMS) nhằm tối ưu kế hoạch luân chuyển giữa các cảng và depot.
Mô hình còn đề xuất phát triển bốn cảng trung chuyển khu vực (Hải Phòng, Ninh Thuận, Bình Dương, Ô Môn), giúp rút ngắn thời gian luân chuyển container rỗng từ 45 ngày xuống còn 3 - 7 ngày, giảm chi phí 2.600 - 4.600 USD/container và cắt giảm phát thải CO₂ đáng kể.
Mục tiêu lâu dài của nhóm là xây dựng nền tảng chia sẻ dữ liệu container ở cấp quốc tế, cho phép các cảng trong khu vực trao đổi và cho thuê container rỗng qua hệ thống kết nối chung. Giải pháp được kỳ vọng góp phần nâng cao hiệu quả chuỗi logistics và thúc đẩy phát triển logistics xanh tại Việt Nam.