Giữ vững đà tăng trưởng giữa sóng gió lạm phát

Theo báo cáo của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), CPI tháng 9/2025 tăng 0,42% so với tháng trước, tăng 2,61% so với tháng 12/2024, và tăng 3,38% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân chính đến từ việc điều chỉnh học phí đầu năm học mới tại các trường ngoài công lập, giá xăng dầu tăng, cùng với nhu cầu tiêu dùng thực phẩm và vật liệu xây dựng nhích lên do tác động của mùa cao điểm xây dựng và sinh hoạt.

Với đà tăng này, CPI bình quân quý III/2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước, cho thấy lạm phát đang được kiểm soát tốt trong bối cảnh tăng trưởng GDP vẫn duy trì mức cao. Đây là tín hiệu tích cực, khẳng định hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ và tài khóa của Chính phủ, cũng như năng lực giữ ổn định vĩ mô trong điều kiện nhiều sức ép từ bên ngoài.

Bộ Tài chính dự báo, tốc độ tăng CPI năm 2025 sẽ chỉ quanh mức 4%, thấp hơn mục tiêu 4,5% mà Chính phủ đặt ra, mở ra dư địa cho chính sách hỗ trợ tăng trưởng, kích cầu đầu tư – tiêu dùng và giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương ngày 5/10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng vẫn lưu ý rằng nền kinh tế Việt Nam tiếp tục chịu nhiều tác động từ bên ngoài, đặc biệt là giá năng lượng, tỷ giá và xu hướng điều chỉnh chính sách tiền tệ ở các nền kinh tế lớn. Điều này đòi hỏi cơ quan điều hành phải theo dõi sát diễn biến thị trường quốc tế và điều chỉnh linh hoạt các công cụ chính sách để vừa ổn định giá cả, vừa duy trì tăng trưởng.

10 nhóm hàng tăng giá, giáo dục dẫn đầu

Trong mức tăng 0,42% CPI tháng 9, có 10/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính tăng giá, chỉ nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,13%.

Cụ thể, nhóm giáo dục tăng mạnh nhất 2,22%, chủ yếu do giá dịch vụ giáo dục tăng 2,43% khi nhiều trường đại học, trung học dân lập và mầm non tư thục điều chỉnh học phí năm học 2025–2026. Đây là nhóm có ảnh hưởng đáng kể đến CPI tháng này.

Nhóm giao thông tăng 0,58%, đóng góp 0,06 điểm phần trăm vào CPI chung – phản ánh biến động giá xăng dầu trong nước theo xu hướng tăng của thị trường thế giới. Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,41%, nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,41%, do nhu cầu tiêu dùng và chi phí đầu vào tăng.

Các nhóm khác cũng ghi nhận mức tăng nhẹ: hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,22%, đồ uống và thuốc lá tăng 0,12%, thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,10%, may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,07%, bưu chính – viễn thông tăng 0,04%, và thuốc, dịch vụ y tế tăng 0,03%.

Ở chiều ngược lại, nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,13%, chủ yếu do các công ty lữ hành giảm giá tour trọn gói 0,78% để kích cầu du lịch nội địa trong giai đoạn thấp điểm.

Lạm phát cơ bản ổn định, phản ánh chính sách hiệu quả

Theo Cục Thống kê, lạm phát cơ bản tháng 9/2025 tăng 0,2% so với tháng trước, tăng 3,18% so với cùng kỳ năm trước, và bình quân 9 tháng tăng 3,19%, thấp hơn CPI chung (3,27%). Điều này cho thấy chính sách tiền tệ đang được điều hành ổn định và hợp lý, không tạo áp lực lên lạm phát cơ bản – thước đo phản ánh sức cầu nội tại của nền kinh tế.

Nguyên nhân chênh lệch giữa lạm phát cơ bản và CPI chung chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, dịch vụ y tế và giáo dục – những mặt hàng nằm ngoài rổ tính lạm phát cơ bản – tăng mạnh.

Tháng 9/2025, giá vàng trong nước tăng 6,53% so với tháng trước, tăng 55,4% so với cùng kỳ 2024, và tăng 45,42% so với tháng 12/2024. Bình quân 9 tháng, giá vàng tăng 41,86% – mức tăng rất cao so với các năm trước.

Giá vàng thế giới liên tục lập đỉnh do bất ổn địa chính trị, xu hướng hạ lãi suất của FED, và tăng mua vàng dự trữ của các ngân hàng trung ương. Diễn biến này khiến giá vàng trong nước “tăng nhiệt” theo, song chưa tạo áp lực lớn lên lạm phát, vì vàng không thuộc nhóm hàng hóa tiêu dùng trực tiếp.

Trong khi đó, chỉ số giá USD trong nước tăng 0,30% so với tháng trước, tăng 3,98% so với tháng 12/2024, và tăng 6,64% so với cùng kỳ năm ngoái. Bình quân 9 tháng, giá USD tăng 3,8%, phản ánh nhu cầu nhập khẩu cao và tâm lý nắm giữ ngoại tệ trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nới lỏng chính sách tiền tệ.

Triển vọng kiểm soát lạm phát vẫn tích cực

Theo các chuyên gia, việc CPI 9 tháng chỉ tăng 3,27% là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và tiền tệ. Bộ Tài chính kiểm soát chi tiêu công, điều hành giá các mặt hàng thiết yếu hợp lý, trong khi NHNN chủ động nới lỏng tín dụng có kiểm soát, hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi mà không gây áp lực lạm phát.

Những tháng cuối năm, một số yếu tố có thể khiến giá cả tăng nhẹ – như nhu cầu tiêu dùng cuối năm, điều chỉnh học phí và giá dịch vụ công, cùng biến động giá năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, với nền tảng vĩ mô ổn định và công cụ điều hành linh hoạt, khả năng lạm phát vượt 4,5% gần như không có.

Điều quan trọng, theo các nhà phân tích, là giữ ổn định kỳ vọng lạm phát, tránh tâm lý “té nước theo mưa” trong điều chỉnh giá hàng hóa. Song song đó, cần minh bạch thông tin về cung – cầu xăng dầu, lương thực, vàng, ngoại tệ, nhằm củng cố niềm tin thị trường.

CPI 9 tháng tăng 3,27% là minh chứng rõ ràng rằng lạm phát ở Việt Nam đang được kiểm soát tốt, dù thế giới còn nhiều biến động. Đây không chỉ là thành quả của các chính sách kinh tế đúng hướng, mà còn là nền tảng quan trọng để duy trì tăng trưởng cao, ổn định đời sống dân cư, và củng cố niềm tin vào năng lực điều hành của Chính phủ.

Năm 2025, nếu xu hướng này tiếp tục, Việt Nam hoàn toàn có thể giữ vững mục tiêu lạm phát dưới 4%, tạo dư địa thúc đẩy đầu tư, tiêu dùng và củng cố vị thế là nền kinh tế ổn định, năng động hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Nguyễn Thu Hà