Hải Phòng thu hồi, đấu giá đất xen kẹt
Hải Phòng đang lên kế hoạch thu hồi các diện tích đất nông nghiệp xen kẹt tại các khu vực đô thị, nông thôn để thực hiện đấu giá.
Trên địa bàn TP Hải Phòng hiện có nhiều diện tích đất nông nghiệp nhỏ, manh mún, nằm xen kẹt trong khu dân cư nhưng không đủ điều kiện để hình thành khu dân cư, khu đô thị độc lập.
Bất cập lâu năm của đất xen kẹt
Hệ quả trực tiếp là việc lãng phí nghiêm trọng nguồn tài nguyên quỹ đất, khi những diện tích nông nghiệp xen kẹt này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ phát sinh các tranh chấp dai dẳng về quyền sử dụng mà còn gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý của cơ quan nhà nước.
Tại ba tổ dân phố Quỳnh Cư, Cam Lộ, An Trì (Hồng Bàng) đã có tới 387 thửa đất nông nghiệp xen kẹt với tổng diện tích hơn 125.000m². Tương tự, tại các phường Gia Viên, Ngô Quyền, sau khi thu hồi đất, thực hiện dự án xuất hiện 63 thửa đất xen kẹt với tổng diện tích gần 5000m², phần lớn là thửa đất chéo méo, không đủ diện tích cấp giấy chứng nhận.
Được biết, thời điểm những năm 2019 - 2020, nhiều địa phương chưa quan tâm, rà soát, thống kê, dẫn đến số liệu không đầy đủ về đất xen kẹp, kéo theo tình trạng lấn chiếm đất công, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép.
Hiện chưa có số liệu tổng thể về phần đất xen kẹt của khu dân cư, bao gồm đất ở, đất phi nông nghiệp ở cả khu vực Đông và Tây Hải Phòng. Số lượng đất xen kẹt có thể biến động, bởi việc triển khai dự án tiếp tục làm phát sinh những lô đất xen kẹt mới.
Tháo gỡ những bất cập trên, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 226/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng. Nghị quyết đã cho phép thành phố được thu hồi, tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất ở đối với những diện tích nhỏ, xen kẹt nằm trong các khu dân cư. Đây được xem là "chìa khóa" để giải quyết tình trạng lãng phí, bảo đảm mỹ quan đô thị và tạo nguồn thu ngân sách. Theo đó, tại khoản 7, điều 6 của Nghị quyết 226, ngoài các trường hợp thu hồi đất quy định tại điều 79 của Luật Đất đai, thành phố được thu hồi các thửa đất nhỏ hẹp do tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng, nằm xen kẹt trong khu dân cư, nhằm tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất vào mục đích phát triển đô thị, thương mại - dịch vụ theo quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Thu hồi đất xen kẹt để đấu giá
Để cụ thể hóa Nghị quyết, tránh lãng phí quỹ đất nông nghiệp xen kẹt, UBND TP Hải Phòng đề xuất HĐND thành phố cho thực hiện việc thu hồi các diện tích đất nông nghiệp xen kẹt tại các khu vực đô thị, nông thôn để thực hiện đấu giá. Đất xen kẹt được đề xuất thu hồi là một hoặc nhiều thửa đất nông nghiệp liền kề nhau, có ít nhất một mặt tiếp giáp khu dân cư hoặc xen kẹt giữa các công trình, đường giao thông, khu dân cư xung quanh.
Trường hợp khu đất nông nghiệp nằm xen kẹt trong khu dân cư thuộc phạm vi thu hồi có xen lẫn các loại đất khác, bắt buộc phải thu hồi để đảm bảo tính đồng bộ theo quy hoạch thì thực hiện thu hồi cả phần đất này để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất cho các mục đích làm đất ở và thương mại dịch vụ. Tuy nhiên, diện tích đất khác (đất ở) trong phạm vi khu đất thu hồi không vượt quá 15% tổng diện tích đất thu hồi.
Về quy mô, khu đất xen kẹt tại khu vực đô thị phải có diện tích tối thiểu 3.000m2, tại khu vực nông thôn phải có diện tích tối thiểu 5.000m2 và phải phù hợp quy hoạch phát triển đô thị, thương mại – dịch vụ mới thực hiện thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất. Trường hợp thu hồi đất nông nghiệp xen kẹt làm đất ở thì khu đất phải phù hợp với kế hoạch phát triển nhà ở của TP Hải Phòng.
Đối với những diện tích đất nông nghiệp phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhưng không đủ điều kiện thu hồi để phát triển đô thị, khu dân cư mới và đấu giá đất xen kẹt mà người dân có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng cũng sẽ được xem xét chuyển đổi theo quy định của pháp luật đất đai.
Trước đó, theo kế hoạch đấu giá quyền sử dụng đất, ngay đầu năm 2025, TP Hải Phòng đã có kế hoạch đấu giá nhiều thửa đất nhỏ, siêu nhỏ của xã, phường thuộc Đông Hải Phòng. Mảnh đất có diện tích chỉ 0,5m² là khu đất số 6/263LT Lạch Tray, mảnh đất có diện tích 1m² là khu đất 15/64/179 Lê Lợi. Đây là những phần diện tích còn lại sau quá trình thu hồi giải phóng mặt bằng cho các dự án cải tạo chung cư cũ, xây dựng cầu Rào 1 và đường Đông Khê 2 (nay là đường Lê Quang Đạo). Việc đấu giá các khu đất này nhằm mục đích chỉnh trang đô thị, tránh tình trạng nhà siêu mỏng, siêu méo, đồng thời tạo cơ hội cho các hộ dân liền kề mở rộng không gian sống.
UBND TP Hải Phòng nhận định, việc thu hồi, đấu giá quyền sử dụng đất xen kẹt mang lại lợi ích kép. Việc này không chỉ góp phần chỉnh trang đô thị, hạn chế tình trạng đất bỏ hoang, sử dụng sai mục đích mà còn tạo quỹ đất đô thị, thương mại – dịch vụ phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội thành phố.