TP HCM đẩy nhanh tiến độ nhà ở xã hội
TP HCM hiện đã cân đối hơn 1.400 ha đất, rút ngắn thủ tục và ưu tiên vốn đầu tư để hoàn thành chỉ tiêu nhà ở xã hội năm 2026.
Tại phiên họp lần thứ 3 của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường cho biết, từ đầu nhiệm kỳ 2021 đến nay, TP đã đầu tư xây dựng và hoàn thành đưa vào sử dụng 18 dự án nhà ở xã hội, với quy mô 7.742 căn.
Tạo quỹ đất cho nhà ở xã hội
Trong đó, khu vực TP HCM: 4.370 căn (07 dự án); khu vực tỉnh Bình Dương: 2.927 căn (08 dự án); khu vực tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: 445 căn (03 dự án).
Riêng năm 2025, TP đã hoàn thành 4 dự án với 2.639 căn, 14 dự án đang thi công xây dựng với quy mô 15.412 căn và 17 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 13.959 căn.
Sau khi sắp xếp lại địa giới hành chính và bố trí quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn, TP HCM đã cân đối được hơn 1.400 ha đất dành cho phát triển nhà ở xã hội nhằm tiếp tục hoàn thành chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội trong năm 2026 với hơn 25.200 căn và trong các năm tới.
Song song đó, TP cũng triển khai nhiều biện pháp cải cách hành chính như rút ngắn thời gian cấp phép xây dựng cho nhà đầu tư và tháo gỡ các vưỡng mắc về thủ tục đầu tư, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội.
TP HCM cũng kiến nghị Chính phủ xem xét, nghiên cứu dùng quỹ đất được bố trí trong phần diện tích đất thương mại dịch vụ của khu công nghiệp cho công nhân, người lao động lưu trú để xây dựng nhà ở xã hội thay vì nhà lưu trú cho công nhân.
Thực tế, việc phát triển loại hình nhà ở này tại TP HCM nhiều năm qua gặp trở ngại lớn về quỹ đất, giải phóng mặt bằng và cơ chế tài chính. Theo Sở Xây dựng TP HCM, dựa trên kết quả rà soát sau sáp nhập, tổng nhu cầu nhà ở xã hội của TP đến năm 2030 là 974.000 căn. Trong đó, nhóm dành cho công nhân chiếm khoảng 30%; các nhóm đối tượng còn lại chiếm 70%.
Tháo gỡ cơ chế, mở đường cho doanh nghiệp tham gia
Việc bố trí quỹ đất 20% làm nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn lên tới 408 ha, tương ứng gần 116.000 căn hộ. Song vẫn tồn tại những vấn đề liên quan đến vấn đề xác định chi phí đền bù, đầu tư hạ tầng kỹ thuật… và việc phân bổ các chi phí này vào quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội khi chủ đầu tư bàn giao quỹ đất này cho Nhà nước (hoặc trường hợp Nhà nước thu hồi quỹ đất xây nhà ở xã hội do chủ đầu tư thực hiện dự án chậm tiến độ) gây ách tắc trong quá trình triển khai.
Trước thực trạng đó, đầu tháng 10 mới đây, Bộ Xây dựng đã làm việc với TP HCM để bàn giải pháp tháo gỡ. Đến ngày 10/10, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 261 và Nghị định số 192, giúp tháo gỡ nhiều bất cập trong việc tạo lập quỹ đất phát triển phân khúc này.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng yêu cầu tất cả các bộ, ngành, địa phương doanh nghiệp, chủ đầu tư, các chủ thể liên quan trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn phải chủ động, tích cực, tổ chức thực hiện tốt các công việc để phát triển nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật, kịp thời phát hiện, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền.
Bên cạnh đó, khuyến khích và kêu gọi các doanh nghiệp có quỹ đất sạch, phối hợp với các địa phương đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Về lâu dài, các cơ quan xây dựng đề án nhà ở phù hợp với túi tiền của người dân. Nghiên cứu kinh nghiệm của các nước để đa dạng hóa nguồn vốn huy động cho nhà ở xã hội và nhà ở nói chung, với các hình thức mua, thuê, thuê mua.
Ông Bùi Xuân Cường cho biết, với sự hỗ trợ từ các nghị định mới, TP HCM sẽ chủ động dùng vốn ngân sách đầu tư một phần nhà ở xã hội, đồng thời giao một số khu đất công để xây dựng nhà ở xã hội và tái định cư, giúp giảm giá thành và tăng khả năng tiếp cận cho người dân. Thành phố kỳ vọng không chỉ hoàn thành mà còn vượt chỉ tiêu Chính phủ giao.
Chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Minh Phong cho rằng nhà ở xã hội không chỉ đáp ứng nhu cầu về chỗ ở mà còn mang ý nghĩa quan trọng về mặt chính trị và xã hội. Dù năm 2024 đã đặt nhiều kỳ vọng vào việc tăng nguồn cung nhà ở xã hội, kết quả vẫn chưa thực sự đạt như mong đợi. Vì vậy, năm nay cần những giải pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn để biến kỳ vọng thành hiện thực.
Dù tiềm năng lớn, quá trình triển khai phân khúc này vẫn còn nhiều rào cản, từ thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng đến khó khăn về nguồn vốn. Ông Phong nhấn mạnh, các địa phương cần tích cực hỗ trợ doanh nghiệp trong việc rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, đồng thời tăng cường ưu đãi thuế, phí. Nếu không cải thiện môi trường kinh doanh, các doanh nghiệp sẽ mất động lực đầu tư, dẫn đến sự chậm trễ trong triển khai dự án.