Điều gì tác động đến động lực tăng trưởng của Đông Nam Á?
Tăng trưởng kinh tế ở Đông Nam Á có dấu hiệu chậm lại trong quý III, khi thuế quan của Mỹ bắt đầu có hiệu lực.
Các nhà phân tích lưu ý rằng khả năng phục hồi của khu vực rất đáng chú ý, với một số quốc gia Đông Nam Á đã vượt qua các ước tính của thị trường về tăng trưởng GDP trong quý III năm nay, bao gồm Singapore, Indonesia, Malaysia và Việt Nam.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tin rằng tốc độ tăng trưởng này có thể bắt đầu nguội lạnh, khi chính sách thuế quan của Mỹ bắt đầu gây ảnh hưởng.
Theo Cameron Systermans, người đứng đầu mảng đa tài sản tại Mercer Asia, việc áp dụng thuế quan theo từng đợt đã cho phép các doanh nghiệp đối phó bằng cách đẩy nhanh các lô hàng toàn cầu trước khi dần dần giảm tốc trong nửa cuối năm nay. Đồng thời, chuyên gia này cũng chỉ ra những vấn đề nội bộ đã gây tốn kém, khi bất ổn chính trị ở Thái Lan, Indonesia và Philippines đã tạo ra những dấu ấn rõ ràng lên tốc độ tăng trưởng quý III.
Hai trong số các quốc gia này là Philippines và Thái Lan đã có tốc độ tăng trưởng kém hơn so với ước tính của thị trường trong quý. Jamus Lim, Phó giáo sư kinh tế tại Essec Business School, tin rằng tác động tiếp tục của thuế quan Mỹ có khả năng tồi tệ hơn trong các quý sắp tới.
“Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu các nền kinh tế ASEAN phải đối mặt với một giai đoạn khó khăn hơn sắp tới. Phần lớn các quốc gia khu vực này đã bị áp mức thuế cơ bản, khoảng gần 20%, cao hơn khoảng ba lần so với trước ngày Tổng thống Trump bắt đầu áp thuế quan”, Giáo sư Lim nói.
Deepali Bhargava, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại ING, cho biết việc đa dạng hóa hơn nữa các điểm đến xuất khẩu có thể sẽ vẫn là một ưu tiên quan trọng đối với các chính phủ và doanh nghiệp trong khu vực.
Đồng quan điểm, Giáo sư Lim cũng đánh giá: “Về mặt đối phó với môi trường bên ngoài, ASEAN sẽ cần phải khám phá lại các liên kết khu vực của mình và nhấn mạnh sự đoàn kết kinh tế nội khối.”
Ông lưu ý thêm rằng điều này sẽ hiệu quả hơn nhiều so với việc dựa vào các cuộc đàm phán song phương hiện tại với chính quyền Trump, vì mỗi quốc gia khó có thể có đủ đòn bẩy kinh tế.
Trong khi đó, mức lạm phát thấp trong khu vực có khả năng duy trì không gian chính sách để các ngân hàng trung ương trong khu vực nới lỏng tiền tệ, nếu hoạt động kinh tế chậm lại.
Chong Wee Khoon, chiến lược gia vĩ mô châu Á – Thái Bình Dương tại BNY, cho biết: “Các ngân hàng trung ương đang ngày càng chủ động hơn trong việc giải quyết biến động tiền tệ, nhận ra rằng sự mất giá quá mức có thể làm suy yếu niềm tin thị trường.”
Trong khi đó, tăng trưởng GDP quý III của Malaysia đạt 5,2%, vượt qua mức dự báo 4,2% của Bloomberg. Tuy nhiên, các nhà phân tích đã dự đoán rằng tăng trưởng nửa cuối năm nay của Malaysia sẽ chậm lại do tác động của thuế quan Mỹ sẽ bắt đầu lộ rõ.
Tuy nhiên, Thống đốc ngân hàng trung ương Malaysia Abdul Rasheed Ghaffour đã lưu ý rằng xuất khẩu ròng mạnh hơn và nhu cầu trong nước được duy trì đã giữ cho đất nước đi đúng hướng để đạt được mức tăng trưởng 4 - 4,8% năm 2025.
Chuyên gia Chong của BNY cho rằng: “Việc Malaysia tập trung vào phát triển các trung tâm dữ liệu và phục hồi tâm lý kinh tế thông qua các khu kinh tế chung đã củng cố niềm tin của nhà đầu tư toàn cầu và thu hút đầu tư nước ngoài đáng kể.”
Với Singapore, tăng trưởng GDP quý III đạt 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn dự báo trung bình 2% theo cuộc khảo sát của Bloomberg.
“Singapore tiếp tục thể hiện tăng trưởng mạnh mẽ, được củng cố bởi những tiến bộ trong dịch vụ tài chính, đổi mới kỹ thuật số và thị trường bất động sản bùng nổ", ông Chong nhận định.
Một số nhà kinh tế đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng cả năm của Singapore, như DBS đã nâng dự báo tăng trưởng cả năm của quốc gia này lên 3,5% từ mức 2% trước đó.
Mặc dù Indonesia đạt tăng trưởng GDP quý III là 5,04%, cao hơn so với dự báo, nhưng lại giảm hơn so với quý trước đó là 5,12%. Các nhà phân tích vẫn thận trọng về vị thế mong manh của đất nước này trong bối cảnh động lực thương mại bên ngoài chậm lại giữa sự bất ổn chính trị trong nước.
Là một trong hai nền kinh tế Đông Nam Á không đạt được ước tính đồng thuận trong quý III, nền kinh tế Philippines phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn khi một vụ bê bối tham nhũng đè nặng lên niềm tin.
Đà tăng trưởng của quốc gia này chậm lại đáng kể, ghi nhận mức tăng trưởng 4% trong quý III, thấp hơn nhiều so với mức dự báo 5,2% và quý II là 5,5%.
Bị chấn động bởi sự thay đổi chính trị và các cuộc xung đột biên giới với Campuchia, các chuyên gia nhận định, Thái Lan phải đối mặt với một thách thức lớn sau khi ghi nhận mức tăng trưởng quý III chậm nhất trong bốn năm.
Nhà kinh tế châu Á của ANZ, Krystal Tan, lưu ý nền kinh tế Thái Lan đã bị kéo xuống bởi chi tiêu chính phủ yếu và xuất khẩu dịch vụ giảm. Ông Tan nói thêm: “Nền kinh tế Thái Lan tiếp tục vật lộn với những hạn chế về cơ cấu sẽ cản trở tăng trưởng, đặc biệt là nợ hộ gia đình dai dẳng cao của Thái Lan.”
Mặc dù một chương trình trợ cấp người tiêu dùng trị giá 44 tỷ baht (1,7 tỷ đô la Singapore) nhằm mục đích nâng cao tăng trưởng kinh tế lên trên 2,2% trong năm nay, nhưng chính phủ Thái Lan phải chạy đua với thời gian khi Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul dự định giải tán quốc hội vào cuối tháng 1/2026 để tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 3 hoặc đầu tháng 4.