Tăng trưởng tự chủ để nâng cao năng suất chất lượng
Triển khai các mục tiêu cải thiện năng suất chất lượng, nhiều chương trình, chính sách đã và đang được thực thi đồng bộ ở các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.
Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 – 2025 đặt ra tăng trưởng GDP bình quân 6,5 - 7%/năm; năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp khoảng 45% vào tăng trưởng và năng suất lao động tăng trên 6,5%/năm. Đây là những chỉ tiêu quan trọng nhằm thúc đẩy mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo và khoa học - công nghệ, thay vì khai thác tài nguyên hay lao động giá rẻ.
Trụ cột của mô hình tăng trưởng mới
Cụ thể mục tiêu đó, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách then chốt, trong đó có Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021 – 2030 (theo Quyết định 1322/QĐ-TTg).
Theo TS. Huỳnh Thanh Điền - giảng viên Trường đại học Nguyễn Tất Thành, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu và chuỗi giá trị đang được tái định hình, việc cải thiện TFP cùng tỷ lệ nội địa hóa là “chìa khóa” nâng cao năng lực tự chủ và sức mạnh nội sinh của đất nước. “Năng suất không chỉ là thước đo hiệu quả, mà còn là biểu hiện của năng lực đổi mới, sáng tạo và quản trị quốc gia”, TS. Điền nhấn mạnh.
Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của năng suất với mục tiêu đến năm 2030, TFP đóng góp trên 55% vào tăng trưởng kinh tế, năng suất lao động tăng 8,5%/năm, kinh tế số chiếm khoảng 30% GDP. Đây là bước chuyển mạnh từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu, gắn chặt năng suất với khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Trong tiến trình nâng cao năng suất, ngành công nghiệp hỗ trợ được xem là mảnh ghép quan trọng giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ông Nguyễn Vân - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội, cho biết thành phố đã cơ bản đạt mục tiêu phát triển 1.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, trong đó khoảng 35% đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Ông Cao Văn Hùng - Giám đốc Phát triển thị trường quốc tế Công ty CP Cơ khí chính xác Smart Việt Nam, cho rằng để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, doanh nghiệp phải đầu tư bài bản theo hướng chuyên sâu và hiện đại hóa. “Ba yếu tố cốt lõi tạo sức cạnh tranh cho Smart Việt Nam gồm: đầu tư theo chiều sâu, chuẩn hóa quy trình sản xuất và xây dựng văn hóa chất lượng trong mọi khâu vận hành,” ông Hùng chia sẻ.
Theo ông Hùng, chỉ khi làm chủ công nghệ, doanh nghiệp mới có thể vươn lên trở thành nhà cung cấp cấp 1, cấp 2 cho các tập đoàn lớn, trực tiếp tham gia vào chuỗi sản xuất hiện đại. “Gia tăng hàm lượng công nghệ chính là con đường duy nhất để sản phẩm có giá trị gia tăng cao và tạo rào cản thị trường”, ông Hùng nhấn mạnh.
Địa phương chủ động, lan tỏa phong trào năng suất
Không chỉ ở tầm quốc gia, các địa phương cũng đã chủ động triển khai chương trình nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Như tỉnh Cà Mau đã phê duyệt Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm giai đoạn 2026 – 2030 với tổng kinh phí 36 tỷ đồng.
Chương trình tập trung đào tạo, tư vấn, chứng nhận hệ thống quản lý, hỗ trợ chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ mới và xây dựng mô hình sản xuất thông minh, nhằm tăng năng lực cạnh tranh và đóng góp thực chất cho tăng trưởng kinh tế địa phương.
Tại Huế, UBND Thành phố đã ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp thành phố Huế nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2026. Mục tiêu là nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh về nghiên cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ, áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế nhằm tăng khả năng cạnh tranh.
Kế hoạch đặt trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm trên cơ sở áp dụng các giải pháp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý và công cụ cải tiến, góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của TFP vào tăng trưởng kinh tế và nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế địa phương.