BẤT ĐỘNG SẢN HẢI PHÒNG: Khơi dậy tiềm năng thành phố Cảng
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh hội nhập và thu hút đầu tư, những địa phương như Hải Phòng nổi lên như những cực tăng trưởng động lực.
Trong phần chia sẻ tại Diễn đàn “Tâm điểm đầu tư bất động sản Hải Phòng”, PGS.TS Trần Đình Thiên - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định:
PGS.TS Trần Đình Thiên khẳng định: cơ hội đến nhanh thì việc xử lý, tổ chức và biến cơ hội thành lợi thế cũng phải nhanh, có kế hoạch và khả năng hiện thực hoá.
Ông nhiều lần cảnh báo về tính “tự phát” trong phát triển, đặc biệt liên quan đến đất đai, bất động sản và phân bố đầu tư, khi các chỉ số địa phương tăng nóng mà thiếu liên kết vùng, thiếu hệ thống hạ tầng đồng bộ và thiếu bộ máy điều phối hiệu quả. Đó chính là điểm dễ tạo ra “bong bóng”, làm méo mó cấu trúc kinh tế và gây ra chi phí điều chỉnh lớn về sau.
Ông Thiên cũng nhấn mạnh vào vai trò của hạ tầng giao thông và kết nối. Ông cho rằng các tuyến đường, cảng và năng lực kết nối phải đi trước một bước, hoặc chí ít phải đồng bộ với quy mô phát triển mà địa phương dự kiến. Khi hạ tầng không kịp, chi phí logistics đội lên, lợi ích từ đầu tư không tới tay doanh nghiệp và người dân như kỳ vọng.
Theo GS Thiên, trong bối cảnh Hải Phòng, một thành phố cảng, công nghiệp và công nghiệp phụ trợ, câu chuyện quy hoạch cảng, đường bộ, đường sắt và liên kết vùng là bài toán sống còn.
Thứ hai, ông Thiên đặt vấn đề đất đai và bất động sản như một yếu tố vừa là động lực vừa là điểm yếu. Bất động sản có thể là nguồn thu lớn, tạo việc làm và đòn bẩy đầu tư, nhưng nếu để phát triển theo cơ chế thị trường tự phát, thiếu cảnh báo về giá ảo và đầu cơ, hệ quả là bong bóng, phân bổ sai vốn và mất ổn định xã hội.
PGS TS Thiên cảnh báo về “sự tự phát” trong khai thác và chuyển đổi đất đai, gợi ý rằng cần có kỷ luật quy hoạch, minh bạch trong giải phóng mặt bằng và cách thức thu hút đầu tư nhằm tránh lợi ích nhóm và chi phí tái cơ cấu về sau.
Yếu tố thứ ba được ông nhấn mạnh là nguồn nhân lực và giáo dục - đào tạo. Ông cho rằng, không thể chỉ xây dựng hạ tầng vật chất mà bỏ qua hạ tầng nhân lực. Trường đại học, cơ sở đào tạo phải đổi mới chương trình, gắn với thực tiễn sản xuất, không chỉ dạy kiến thức hàn lâm mà phải phát huy sáng tạo, khả năng ứng dụng và kỹ năng nghề. Ông cũng nêu vấn đề về chất lượng nguồn lao động địa phương, khi thu hút đầu tư quy mô lớn, nếu không có lực lượng lao động có kỹ năng phù hợp thì chi phí đào tạo, tuyển dụng, vận hành sẽ rất cao và làm giảm sức hấp dẫn dài hạn của địa phương.
.jpg)
PGS TS Trần Đình Thiên rút ra một số hệ quả chính sách cần cân nhắc.
Thứ nhất, là tăng cường vai trò quy hoạch chiến lược, theo ông, quy hoạch phải đi trước hoặc đi cùng với quy mô đầu tư; quy hoạch đó phải mang tính liên vùng, tránh cục bộ.
Thứ hai là tổ chức cơ chế giải phóng mặt bằng, quản trị đất đai minh bạch, để giảm rủi ro đầu cơ và đảm bảo nguồn lực đất đai được dùng cho các dự án có giá trị gia tăng thật sự.
Thứ ba là đầu tư mạnh vào giáo dục - đào tạo gắn với doanh nghiệp, để không chỉ có công ăn việc làm mà còn nâng cao năng suất lao động, khả năng tiếp nhận công nghệ mới và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Bên cạnh đó, ông cũng lưu ý về rủi ro. Ông Thiên cho rằng, sự phát triển nhanh có thể che lấp các vấn đề cấu trúc như năng lực quản lý địa phương, tính minh bạch trong thu hút đầu tư, và sự chênh lệch lợi ích giữa các nhóm dân cư.
PGS TS Thiên cảnh báo rằng nếu không kiểm soát, những rủi ro này sẽ lớn dần và khó khắc phục, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tăng trưởng chứ không chỉ tốc độ.
Theo ông Trần Đình Thiên, Hải Phòng nếu làm được "kiềng ba chân": quy hoạch tốt, quản trị công khai và nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ trở thành "cực tăng trưởng" không thể thiếu của miền Bắc nói riêng và Việt Nam nói chung.