Thị trường tài chính mới từ IFC

và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu phải có nguồn vốn và thị trường vốn đủ mạnh để hiện thực hóa các tham vọng này.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2025 – diễn đàn đầu tiên của Việt Nam tổ chức với sự hỗ trợ của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam quyết tâm đưa Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) vào vận hành ngay trong năm 2025.

Những dòng vốn chờ “đổ bộ”

Với định hướng “một mô hình, hai điểm đến”, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được cho biết: Thành phố đang khẩn trương hoàn thiện các điều kiện để sẵn sàng vận hành IFC TP HCM theo tinh thần Nghị quyết 222/2025/QH15. Thành phố cam kết đẩy mạnh cải cách hành chính, cắt giảm thủ tục, nâng cao chất lượng phục vụ và thúc đẩy liên kết giữa khu vực tư nhân – doanh nghiệp Nhà nước – doanh nghiệp FDI thông qua các hoạt động thu hút đầu tư.

Đặc biệt, IFC TP HCM đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ các tập đoàn tài chính quốc tế, với gần 30 doanh nghiệp đăng ký tham gia ngay từ giai đoạn đầu. Thành phố kỳ vọng các doanh nghiệp đồng hành sẽ đặt trụ sở và phát triển hoạt động tại địa bàn. Nasdaq Finance đã trở thành đối tác đồng phát triển trung tâm, hướng tới xây dựng hệ sinh thái tài chính mở, hiện đại và mang tính hội nhập cao.

Có thể nói, “cánh cửa” IFC đang rộng mở cho các dòng vốn lớn. Kỳ vọng đặt ra không chỉ là sự “đổ bộ” của vốn quốc tế mà còn khả năng “thẩm thấu” vốn vào nền kinh tế nội địa nhờ hạ tầng tài chính – công nghệ hoàn thiện, cơ chế vận hành linh hoạt và các chính sách hấp dẫn, tạo bản sắc và lợi thế cạnh tranh riêng cho IFC Việt Nam.

Thị trường tài chính gắn với “phòng thí nghiệm” xanh – số

Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số – hai trụ cột của chiến lược phát triển mới – được kỳ vọng sẽ tạo ra những thị trường tài chính hoàn toàn mới trong IFC. Trong đó, tài chính xanh được xem là mũi nhọn đặc thù nhờ lợi thế xuất phát điểm thấp, chi phí tạo tín chỉ cạnh tranh và khả năng cung ứng tín chỉ carbon lớn.

Việt Nam hội tụ nhiều nguồn cung tín chỉ carbon tiềm năng: nông nghiệp với hàng chục triệu tấn/năm; lâm nghiệp với 14,9 triệu ha rừng ước tính tạo 50 – 70 triệu tín chỉ/năm; và các dự án năng lượng tái tạo từ gió, mặt trời, thủy điện, sinh khối. Chính phủ đang xây dựng chương trình tín chỉ quốc gia và hệ thống giao dịch phát thải cấp quốc gia. Quyết định phê duyệt đề án phát triển thị trường carbon ban hành đầu 2025 yêu cầu xây dựng quy định quản lý tín chỉ và chuẩn bị vận hành sàn giao dịch tín chỉ.

Nếu Việt Nam kết nối được thị trường carbon với hệ sinh thái công bố thông tin khí hậu theo chuẩn quốc tế và chuẩn hóa kiểm kê phát thải cho doanh nghiệp niêm yết, thị trường có thể mở ra chuỗi sản phẩm mới như trái phiếu xanh, tín dụng xanh, dịch vụ tư vấn và xác minh carbon với biên lợi nhuận tốt.

Sự quan tâm đối với thị trường carbon – trụ cột của kinh tế xanh – đang tăng nhanh. Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Nguyễn Tuấn Quang nhận định thị trường carbon đã trở thành công cụ chính sách phổ biến, minh bạch và hiệu quả để thúc đẩy các hoạt động giảm phát thải. Trong bối cảnh thiên tai khí hậu ngày càng khó lường, việc khơi thông dòng vốn xanh không chỉ là nhu cầu kinh tế mà còn là nhiệm vụ sống còn.

Theo các chuyên gia VDSC, cạnh tranh khu vực về thị trường carbon đang tăng tốc. Singapore đang nâng dần giá carbon đến mục tiêu cao vào 2030 và triển khai cơ chế chuyển tiếp chống rò rỉ carbon. Indonesia và Malaysia kết hợp giao dịch phát thải với cơ chế bù trừ và thuế, đồng thời hoàn thiện khung pháp lý. Lợi thế của Việt Nam nằm ở nguồn cung tín chỉ đa dạng và chi phí tạo tín chỉ thấp.

Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất là chậm chuẩn hóa tiêu chí đo lường – báo cáo – kiểm chứng, làm giảm chất lượng tín chỉ và kéo giá xuống. Vì vậy, ưu tiên chính sách giai đoạn đầu là thiết kế bộ tiêu chuẩn dữ liệu thống nhất cho thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời thí điểm đấu giá tín chỉ với cơ chế thanh toán – bù trừ rõ ràng.

Với thông điệp mà Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu: Việt Nam cam kết thực hiện nghiêm túc các mục tiêu thiên niên kỷ và cam kết phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050. Việt Nam sẵn sàng mở cửa thị trường, tạo lập hành lang pháp lý để đón nhận các dòng vốn xanh, công nghệ xanh, công nghệ số từ các đối tác quốc tế. Nhà đầu tư đang đặt kỳ vọng về một IFC TP HCM vừa hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm tài chính thương mại toàn cầu, vừa cốt lõi là một “phòng thí nghiệm của khu vực (sandbox) về xanh và số, nơi các chính sách đặc thù để thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính - thương mại song hành với chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy các thị trường tài chính mới với vốn xanh nói riêng và tạo sự luân chuyển, hội tụ của các dòng vốn quốc tế nói chung.

Lê Mỹ