Sản xuất tại Trung Quốc suy yếu kéo dài, kinh tế chịu sức ép
Hoạt động sản xuất của Trung Quốc tiếp tục suy giảm trong tháng 11 dù có cải thiện nhẹ, kéo chuỗi tháng co hẹp dài nhất từ trước tới nay.
PMI tháng 11 kéo dài đà thu hẹp kỷ lục
Những tín hiệu này cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang phải vật lộn trước nhu cầu yếu, căng thẳng thương mại và đầu tư lao dốc.
Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS), chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) sản xuất đạt 49,2 điểm trong tháng 11, dưới ngưỡng 50 phân định tăng trưởng – suy giảm và thấp hơn kỳ vọng 49,4 điểm của giới phân tích. Đây là tháng thứ tám liên tiếp PMI sản xuất nằm trong vùng co hẹp, đánh dấu chuỗi suy giảm dài nhất kể từ khi chỉ số này được công bố.
Ở lĩnh vực phi sản xuất, bao gồm xây dựng và dịch vụ, PMI giảm xuống 49,5 điểm – lần đầu tiên rơi vào vùng suy giảm trong gần ba năm. Chỉ số này trước đó đạt 50,1 điểm trong tháng 10 nhưng đã bị kéo xuống bởi sự yếu kém kéo dài của thị trường bất động sản và các dịch vụ liên quan tới nhà ở.
Các số liệu kể trên mang đến bức tranh sơ bộ về nền kinh tế Trung Quốc trong tháng 11 – giai đoạn được đánh dấu bởi biến động thương mại toàn cầu và cú sụt giảm đầu tư chưa từng có. Tăng trưởng sản xuất công nghiệp trong quý này đang ở mức thấp nhất từ đầu năm, trong khi xuất khẩu bất ngờ giảm do nhu cầu toàn cầu chưa đủ mạnh để bù đắp sự suy yếu trong các lô hàng sang Mỹ.
Một điểm sáng nhỏ đến từ sự hạ nhiệt trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung sau cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hàn Quốc tháng trước. Hai bên đã thống nhất tạm ngừng các biện pháp trả đũa, song nhiều nội dung quan trọng – bao gồm quản lý xuất khẩu đất hiếm – vẫn đang trong vòng đàm phán, cho thấy sự mong manh của thỏa thuận.
Tuy nhiên, căng thẳng ngoại giao mới giữa Trung Quốc và Nhật Bản lại tạo thêm sự bất định. Bắc Kinh được cho là đang cân nhắc các biện pháp kinh tế đáp trả Tokyo, làm gia tăng lo ngại về nguy cơ gián đoạn thương mại giữa hai nền kinh tế lớn của châu Á.
Nhu cầu nội địa yếu, chờ thêm kích cầu
Bên cạnh rủi ro bên ngoài, nhu cầu nội địa yếu tiếp tục là rào cản lớn với các nhà máy Trung Quốc. Doanh số bán lẻ tháng 10 tăng chậm nhất trong năm tháng liên tiếp – chuỗi giảm tốc tệ nhất kể từ thời điểm nước này đóng cửa hàng loạt cửa tiệm vì đại dịch Covid-19 hơn bốn năm trước.
Điều này cho thấy người tiêu dùng Trung Quốc vẫn thận trọng trước những lo ngại về tăng trưởng, thu nhập và thị trường nhà đất. Sự dè dặt của hộ gia đình cũng khiến nhiều doanh nghiệp ngần ngại mở rộng đầu tư, góp phần tạo nên bức tranh nhu cầu yếu kéo dài.
Dù nhiều chỉ báo đang xấu đi, Bắc Kinh không tỏ ra vội vã đưa ra thêm các gói hỗ trợ. Giới hoạch định chính sách tin rằng mục tiêu tăng trưởng “khoảng 5%” năm nay nhiều khả năng vẫn đạt được, giảm áp lực phải hành động quyết liệt hơn trong ngắn hạn.
Từ cuối tháng 9 đến nay, Trung Quốc đã tung ra khoảng 1.000 tỷ nhân dân tệ (141 tỷ USD) kích thích bổ sung. Gói này bao gồm phần hạn mức trái phiếu chưa dùng của các tỉnh để mở rộng đầu tư và thanh toán nợ đọng cho doanh nghiệp; cùng nguồn vốn mới dành cho các ngân hàng chính sách nhằm thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng. Đây được xem là đợt bơm lực đáng kể nhằm hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh thị trường bất động sản tiếp tục yếu và thương mại chưa phục hồi bền vững.
Chờ đổi mới công nghệ tương lai
Trong kế hoạch trung hạn, Bắc Kinh khẳng định sẽ tiếp tục đặt công nghệ và sản xuất ở vị trí trung tâm – hai trụ cột được kỳ vọng duy trì đà tăng trưởng chiến lược. Tuy vậy, Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ “tăng đáng kể” tỷ trọng tiêu dùng trong mô hình tăng trưởng, sau nhiều năm phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu và đầu tư.
Dữ liệu cho thấy xuất khẩu ròng đóng góp gần một phần ba tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay – tỷ lệ cao bất thường phản ánh sự thiếu cân bằng của nền kinh tế. Ở chiều ngược lại, tiêu dùng và dịch vụ chưa trở lại vai trò động lực như kỳ vọng — một phần do niềm tin của người dân suy yếu sau các đợt biến động nhà đất và suy giảm đầu tư tư nhân.
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đã giảm tốc trong quý III xuống mức thấp nhất của một năm qua. Theo các chuyên gia, quý IV có thể còn yếu hơn, trở thành quý tăng trưởng thấp nhất kể từ cuối năm 2022 – thời điểm nước này chuẩn bị dỡ bỏ chính sách Zero-Covid.
Nếu không có tín hiệu cải thiện rõ rệt ở cả nhu cầu trong nước lẫn thương mại quốc tế, đà suy giảm PMI có thể tiếp tục duy trì sang đầu năm tới. Các yếu tố địa chính trị, đặc biệt với Mỹ và Nhật Bản, sẽ tiếp tục là biến số quan trọng ảnh hưởng tới triển vọng của ngành sản xuất.