Nghiên cứu - Trao đổi
Thu nhập 100 triệu đồng, nộp thuế 35% là chưa phù hợp
Theo phương án mới nhất khi sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, phần thu nhập trên 100 triệu đồng mỗi tháng sau khi giảm trừ gia cảnh sẽ áp mức thuế suất cao nhất 35%, liệu mức thuế này có hợp lý?
Bộ Tài chính vừa báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội đối với Dự án Luật Thuế Thu nhập cá nhân (sửa đổi).
Đáng chú ý, tại Dự thảo Luật (sửa đổi) lần này, cơ quan soạn thảo đề xuất thu hẹp biểu thuế lũy tiến từ 7 xuống 5 bậc, đồng thời mở rộng khoảng cách giữa các bậc. Hai mức thuế suất cũng được điều chỉnh nhằm đảm bảo tất cả người nộp thuế ở các bậc hiện tại đều được giảm nghĩa vụ, đồng thời xử lý tình trạng “nhảy bậc” gây tăng thuế đột ngột.
Cụ thể, mức thuế suất 15% tại bậc 2 được đề xuất giảm còn 10%, và mức 25% tại bậc 3 giảm xuống 20%.
Với phương án mới, bậc 1 áp dụng thuế suất 5% cho phần thu nhập tính thuế đến 10 triệu đồng/tháng nhằm giảm tải cho nhóm lao động thu nhập phổ biến. Bậc 2 áp mức 10% với phần thu nhập trên 10–30 triệu đồng/tháng; bậc 3 chịu thuế 20% đối với phần thu nhập trên 30–60 triệu đồng/tháng. Bậc 4 áp mức 30% từ 60–100 triệu đồng/tháng và bậc 5 giữ mức cao nhất 35% cho phần thu nhập trên 100 triệu đồng/tháng.
Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh này giúp tất cả người nộp thuế đều được giảm so với biểu hiện hành, đồng thời tạo cấu trúc thuế hợp lý hơn và tránh biến động lớn giữa các bậc.
“Mức thuế suất tối đa 35% được đánh giá là phù hợp, tương đương mặt bằng chung của nhiều nước trong khu vực như: Thái Lan, Indonesia, Philippines và thấp hơn mức 45% của Trung Quốc”, Bộ Tài chính chia sẻ.
Đồng thời cho rằng, nếu giảm xuống 30% sẽ dễ bị hiểu là ưu đãi cho nhóm thu nhập cao.
Nhìn nhận về nội dung này, không ít ý kiến cho hay, biểu thuế mới dù được xem là bước tiến về kỹ thuật, song các điều chỉnh này vẫn chưa tương xứng với biến động chi phí sinh hoạt.
Theo TS Nguyễn Ngọc Tú - giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ cho rằng, mức thuế suất cao nhất 35% áp cho thu nhập trên 100 triệu đồng/tháng là quá cao và chưa phù hợp thực tiễn.
“Mức thuế suất 35% được đưa vào Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007, áp dụng cho thu nhập tính thuế từ trên 80 triệu đồng/tháng. Khi đó, 80 triệu đồng tương đương khoảng 5.000 USD, còn hiện nay giá trị quy đổi đã thay đổi rất lớn”, vị chuyên gia này phân tích.
Đồng thời cho rằng, dù mức giảm trừ gia cảnh đã được điều chỉnh tăng, Bộ Tài chính vẫn giữ nguyên thuế suất cao nhất và chỉ nâng ngưỡng thu nhập tính thuế từ 80 triệu lên 100 triệu đồng/tháng là không đáng kể. Bên cạnh đó đề xuất, giảm thuế suất bậc 5 xuống khoảng 25-30%.
Trường hợp vẫn giữ thuế suất 35%, vị chuyên gia này cho rằng, mức thu nhập chịu thuế suất này cần được nâng lên khoảng 300 triệu đồng/tháng để phản ánh đúng biến động kinh tế và thu nhập hiện nay.
Đồng quan điểm, một số ý kiến cũng bày tỏ, cần tiếp tục điều chỉnh khoảng cách giữa các bậc rộng hơn, đồng thời nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế suất cao nhất lên 1,5 tỷ đồng/năm để bảo đảm tính lũy tiến hợp lý và tạo động lực thu hút nhân lực chất lượng cao. Nên giảm mức thuế suất cao nhất từ 35% xuống 30%, với mục tiêu vừa đảm bảo điều tiết thu nhập, vừa tăng tính cạnh tranh, thu hút chuyên gia làm việc tại Việt Nam.
Bởi, thuế thu nhập cá nhân quá cao có thể làm suy giảm động lực phấn đấu, cống hiến. Người lao động có trình độ cao có xu hướng chuyển sang các cấu trúc trả lương không chính thức, chuyển nguồn thu sang kinh doanh cá nhân để tránh thuế, hoặc thậm chí tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Điều này gây thất thoát chất xám, làm giảm năng suất nền kinh tế.
Liên quan đến nội dung này, trong các phiên thảo luận trước đó tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, không ít đại biểu cũng đã bày tỏ băn khoăn về tính hợp lý trong phương án điều chỉnh các ngưỡng thu thập và thuế suất tương ứng. Ngoài ra, một số ý kiến cũng đề nghị, cân nhắc chỉ quy định mức thuế cao nhất 25% hoặc 30%.
Được biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dự kiến Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua tại phiên họp ngày 10/12, và có hiệu lực từ 01/7/2026.