Ý tưởng kinh doanh

Trong bối cảnh xu hướng “sống xanh – sống khỏe” đang trở thành động lực chính của thị trường tiêu dùng toàn cầu, nhu cầu về các sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ thảo dược ngày càng tăng mạnh. Theo Global Market Insights (2021), ngành thực phẩm chức năng từ thảo dược dự kiến duy trì tốc độ tăng trưởng hơn 7% mỗi năm đến năm 2027. Tại Việt Nam, tỷ lệ người gặp các vấn đề như rối loạn tiêu hóa, stress hay viêm loét dạ dày tiếp tục gia tăng, mở ra cơ hội lớn cho các mô hình khai thác dược liệu an toàn, bền vững và mang bản sắc bản địa.

Nắm bắt xu hướng đó, Zinnova ra đời với tầm nhìn xây dựng hệ sinh thái sản phẩm sức khỏe từ Ngải bún (Boesenbergia pandurata) – một loại dược liệu quý nhưng lâu nay chưa được khai thác đúng tiềm năng tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Không dừng lại ở mô hình sản xuất truyền thống, dự án theo đuổi định hướng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: chuẩn hóa vùng trồng, ứng dụng công nghệ chế biến hiện đại và thương mại hóa sản phẩm trên nền tảng khoa học - công nghệ.

Ngải bún – dược liệu bản địa giàu tiềm năng nhưng bị bỏ ngỏ

Tại Sóc Trăng, Trà Vinh hay An Giang, Ngải bún từ lâu được trồng xen và sử dụng như một vị thuốc dân gian. Tuy nhiên, trong y học hiện đại, loại củ nhỏ này lại chứa các nhóm hoạt chất sinh học có giá trị cao:

• Panduratin A: kháng khuẩn mạnh, đặc biệt với vi khuẩn H. pylori gây viêm loét dạ dày.
• Flavonoid, polyphenol: chống viêm, chống oxy hóa, bảo vệ tế bào.
• Tinh dầu tự nhiên: hỗ trợ tiêu hóa, giảm căng thẳng, cải thiện tuần hoàn.

Dù giàu dược tính, Ngải bún hiện chủ yếu tiêu thụ dưới dạng tươi, giá trị thấp và chưa hình thành chuỗi sản phẩm có tính cạnh tranh. Đây chính là “khoảng trống thị trường” mà Zinnova lựa chọn để bước vào với định hướng nâng tầm nguyên liệu bản địa.

Ba dòng sản phẩm chủ lực từ đột phá công nghệ

Từ Ngải bún, Zinnova đã phát triển ba nhóm sản phẩm chủ lực, đều được sản xuất bằng quy trình sấy lạnh - nghiền mịn - chiết tách hoạt chất chuẩn hóa nhằm giữ tối đa giá trị sinh học:

• Trà An Vị

Sự kết hợp giữa Ngải bún và các thảo mộc ấm, giúp thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện hệ tiêu hóa. Phù hợp với người làm việc cường độ cao hoặc có dạ dày nhạy cảm.

• Cao xoa thảo mộc Tịnh Thần Cao

Chiết xuất từ tinh dầu Ngải bún kết hợp thảo dược ấm, hỗ trợ giảm đau mỏi cơ – khớp, giữ ấm cơ thể và mang lại cảm giác thư giãn.

• Cốm tiêu hóa Trường Thảo Khang

Sản phẩm dựa trên chiết xuất chuẩn hóa hoạt chất, hướng đến cải thiện viêm loét dạ dày, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa – nhóm bệnh lý đang ảnh hưởng đến tỷ lệ lớn người Việt.

Những sản phẩm này cho thấy cách tiếp cận của Zinnova không dừng ở việc “sản xuất” mà là tái thiết giá trị dược liệu bằng đổi mới sáng tạo.

Công nghệ – chìa khóa nâng tầm giá trị dược liệu Việt

Zinnova xây dựng toàn bộ chuỗi nghiên cứu - sản xuất - thương mại hóa theo 4 trụ cột đổi mới: Chuẩn hóa vùng nguyên liệu theo hướng canh tác sạch, giảm tối đa thuốc bảo vệ thực vật; Ứng dụng công nghệ chiết tách hoạt chất để tối ưu nồng độ dược tính và đảm bảo tính ổn định; Kiểm soát chất lượng đồng bộ, đáp ứng tiêu chuẩn sản phẩm sức khỏe hiện đại; Bao bì thân thiện môi trường, phù hợp xu hướng tiêu dùng bền vững.

Nhờ đó, cây Ngải bún – vốn chỉ được xem là gia vị dân gian – đã được nâng tầm thành nguyên liệu dược liệu có giá trị thương mại thực sự.

Tạo tác động cộng đồng – hướng đến mô hình kinh tế xanh

Bên cạnh mục tiêu kinh doanh, Zinnova còn theo đuổi giá trị cộng đồng như: Tạo sinh kế bền vững cho nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long; Nâng giá trị nông sản bản địa từ mô hình bán tươi sang chế biến sâu; Bảo tồn giống Ngải bún truyền thống, hạn chế mai một nguồn dược liệu quý; Góp phần hình thành mô hình kinh tế xanh dựa trên tài nguyên bản địa và công nghệ.

Dự án được phát triển tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, với sự đồng hành của Trung tâm Sáng tạo và Ươm tạo khởi nghiệp NTTU (NIIC), Nhà Thuốc Mai Linh và Công ty Cổ phần Sinh học Kiến Long – tạo thành hệ sinh thái hỗ trợ nghiên cứu, sản xuất và thử nghiệm sản phẩm.

Đặc biệt, dự án “Đa dạng hóa sản phẩm sức khỏe từ rễ củ Ngải bún – kiến tạo giá trị bền vững cho cộng đồng” đã xuất sắc giành ngôi vị Quán quân tại cuộc thi Sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo 2025 do Trường ĐH Nguyễn Tất Thành phối hợp Nhà Văn hóa Sinh viên TP.HCM tổ chức. Đây là minh chứng rõ ràng cho khả năng thương mại hóa và tiềm năng phát triển của Zinnova trong tương lai.

Nguyễn Thanh Tấn Danh