Doanh nghiệp

Tại diễn đàn mới đây, ông Trần Xuân Đích - Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, doanh nghiệp khoa học công nghệ không chỉ dừng ở việc “ứng dụng cái đã có” mà cần hướng đến làm chủ công nghệ. Đặc biệt là trong các lĩnh vực chiến lược như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số, năng lượng sạch, vật liệu mới…

Hiện nay cả nước có gần 1.000 doanh nghiệp khoa học công nghệ. Tại nhiều doanh nghiệp, doanh thu từ các sản phẩm do doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, phát triển đã chiếm 60 - 90%. Một số doanh nghiệp đã vươn lên xây dựng thương hiệu công nghệ Việt Nam trong những lĩnh vực như y sinh, vi mạch - chip, công nghệ thông tin, công nghệ nông nghiệp, môi trường.

Theo Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ, doanh nghiệp khoa học công nghệ là nơi hội tụ của 3 dòng chảy. Đó là, dòng chảy tri thức khoa học, vốn - thị trường và chính sách - thể chế. Đây cũng là một trong 3 chủ thể tạo nên “tam giác phát triển” vững chắc cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo là nhà nước - nhà khoa học và doanh nghiệp

Nếu không có sự cộng hưởng trên, khó có thể tạo nên một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh mẽ. Bởi, Nhà nước kiến tạo thể chế, chính sách hỗ trợ; nhà khoa học tạo ra tri thức và công nghệ; doanh nghiệp đưa tri thức và công nghệ giải quyết bài toán thực tiễn từ sản xuất kinh doanh.

Sự hợp tác thành công của một số doanh nghiệp nông nghiệp như Tiến Nông, ThaiBinh Seed với nhà khoa học tạo ra giống cây trồng, phân bón thông minh là điển hình được Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ đề cập. Hay một số doanh nghiệp dược phẩm làm chủ công nghệ bào chế thuốc chất lượng cao từ sự hợp tác với các nhà khoa học. Sự hợp tác này đang tạo ra những sản phẩm rất “đời sống” và mang tầm chiến lược.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cũng đề cập đến nội dung này và nhấn mạnh: trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, khái niệm mở: doanh nghiệp đặt bài cho các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và kết quả nghiên cứu sẽ được đưa trở lại phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hiệu quả, bền vững hơn. Đây là con đường nhanh và… khôn ngoan nhất.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Hồng Phong - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp khoa học công nghệ, Giám đốc điều hành tập đoàn Tiến Nông cho rằng, những mục tiêu phát triển và tăng trưởng kinh tế cao mà các Nghị quyết quan trọng đưa ra đã tạo dư địa lớn để doanh nghiệp đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để tạo ra giá trị. Đồng quan điểm, Chủ tịch AutoAgri Nguyễn Thị Thành Thực nhấn mạnh: công nghệ trở thành công cụ bắt buộc để mở rộng quy mô, tối ưu chi phí hay quản trị từ xa.

Tuy nhiên, để đưa thành tựu khoa học công nghệ vào doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Thành Thực chỉ ra một vấn đề cần giải quyết. Đó là, mối liên kết giữa nhà khoa học và doanh nghiệp chưa chặt chẽ, thị trường thiếu vắng sự đồng hành của nhà khoa học trong việc giải quyết các bài toán ứng dụng thực tế… Bên cạnh đó là một số vướng mắc liên quan đến khó khăn trong tiếp cận ưu đãi thuế, đất đai, thương mại hóa kết quả nghiên cứu…

Trong khi cơ chế, chính sách thúc đẩy liên kết 3 nhà đang dần được hoàn thiện, các chuyên gia cho rằng, mỗi chủ thể trong “tam giác phát triển” cần chủ động kết nối. Chẳng hạn, doanh nghiệp cần đưa ra bài toán hoặc nhu cầu công nghệ cụ thể của mình để trên cơ sở đó nhà khoa học lựa chọn các kết quả nghiên cứu sẵn sàng chuyển giao và "dịch" sang ngôn ngữ kinh doanh (mô tả rõ ứng dụng, chi phí, hiệu quả). Cơ quan quản lý nhà nước cam kết tiếp tục hoàn thiện cơ chế sandbox cho sản phẩm mới; đơn giản hóa thủ tục hành chính để doanh nghiệp tiếp cận các quỹ hỗ trợ nhanh chóng, minh bạch hơn…

Hạnh Lê