24h

Từ việc siết chặt quản lý tại cảng đến xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, Hải Phòng khẳng định tinh thần quyết liệt không có ngoại lệ trong cuộc chiến chống khai thác IUU.

Siết chặt kỷ cương từ cửa biển

Hải Phòng là thành phố cảng, là cửa chính ra biển, dầu mối giao thông quan trọng cua Miền Bắc và cả nước, có vị trí trọng yếu về Quốc phòng - An ninh; là 1 trong 5 Trung lâm nghề cá lớn của cả nước; thị trường tiêu thụ và chế biến sản phẩm thuy sản lớn, có nhiều cơ hội, tiêm năng mở rộng.

Xác định công tác quản lý tàu cá là mắt xích quan trọng nhất, thời gian qua, các lực lượng chức năng tại Hải Phòng như Bộ đội Biên phòng, Sở Nông nghiệp & Môi trường đã tăng cường kiểm soát 24/7 tại các cửa sông, cửa biển. Tất cả tàu cá ra khơi đều phải đảm bảo “3 không”: Không mất kết nối VMS, không thiếu giấy tờ đăng ký/đăng kiểm và không vi phạm vùng biển nước ngoài.

Tại các cảng cá trọng điểm như Ngọc Hải (Đồ Sơn) hay Trân Châu (Cát Hải), quy trình kiểm soát sản lượng lên bến được thực hiện nghiêm ngặt. Ngư dân bắt buộc phải ghi nhật ký khai thác đầy đủ và thực hiện xác nhận nguồn gốc thủy sản (SC) ngay tại cảng. Việc này không chỉ phục vụ yêu cầu của EC mà còn giúp minh bạch hóa chuỗi giá trị hải sản của thành phố.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường: Tính đến ngày 25/12/2025, Hải Phòng có tổng số tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên là 788 tàu. Trong đó, tàu từ 6m đến dưới 12m: 367 tàu. Tàu từ 12m đến dưới 15m là 147 tàu. Tàu từ 15m trở lên là 274 tàu.

Đặc biệt các tàu cá đã được làm sạch dữ liệu, đối soát trên VnID và cập nhật lên hệ thông phần mềm quản lý nghề cá Quốc gia VN-Fishbase. Về cấp giấy phép khai thác: 788/788 tàu cá đã cấp Giấy phép khai thác thủy sản (đạt 100%).

Về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình: 274/274 tàu cá từ 15 m trở lên phải lắp thiết hi giám sát hành trình (đạt 100%).

Ông Vũ Bá Công – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Trong thời gian qua, TP Hải Phòng đã triển khai thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các nội dung chỉ đạo của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phú, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc chống khai thác IUU bằng các kế hoạch, chương trình cụ thể. Trong đó, tập trung cao độ lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt tháng cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam, phấn đấu cùng cả nước gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của EC.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, bên cạnh các biện pháp hành chính mạnh tay, việc thay đổi nhận thức của ngư dân mới là giải pháp bền vững. Các tổ tuyên truyền đã đến tận từng hộ gia đình, ký cam kết với từng chủ tàu. Ngư dân giờ đây đã dần hiểu rằng: Tuân thủ quy định IUU không chỉ là tránh bị xử phạt, mà là bảo vệ “nồi cơm” lâu dài và uy tín của thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, với những trường hợp cố tình vi phạm, Hải Phòng kiên quyết áp dụng mức chế tài cao nhất. Việc xử phạt nghiêm các hành vi ngắt kết nối VMS hay xâm phạm vùng biển nước ngoài đã tạo sức răn đe lớn, góp phần làm sạch môi trường khai thác.

Thay đổi tư duy: Từ “xử phạt” đến “tự giác”

Thời gian qua điểm sáng của Hải Phòng trong cuộc chiến chống IUU chính là việc khai thác tối đa hệ thống giám sát tàu cá (VMS). Tại trung tâm điều hành, các cán bộ chức năng theo dõi sát sao từng chấm xanh trên bản đồ điện tử. Ngay khi phát hiện tàu cá có dấu hiệu vượt ranh giới cho phép trên biển hoặc mất tín hiệu quá 6 giờ, hệ thống cảnh báo sẽ được kích hoạt để liên lạc trực tiếp với chủ tàu hoặc thông báo cho lực lượng tuần tra gần nhất.

Đáng chú ý, thành phố đã triển khai đợt cao điểm “truy quét” các tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác). Những phương tiện này được coi là mầm mống dẫn đến các vi phạm nghiêm trọng trên biển và đang được chính quyền địa phương thống kê, xử lý triệt để hoặc đưa vào diện quản lý đặc biệt.

Theo ông Vũ Bá Công – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường: Trong năm 2025, TP Hải Phòng đã kịp thời kiện toàn Ban Chi đạo chống khai thác IUU để tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ kiện toàn Văn phòng Đại diện Thanh tra, Kiểm tra, Kiểm soát nghề cá. Các địa phương xã có tàu cá đã thành lập Ban chỉ đạo chống khai thác IUU địa phương.

Kịp thời ban hành Kế hoạch, các văn bản chỉ đạo, thực hiện giải pháp về phát triển khai thác thuy sản hiệu quả, bền vững, phòng, chống khai thác IUU phù hợp với diều kiện thực tế của thành phố và những khuyến nghị của EC (đặc biệt là Công điện số 198/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam; Quyết định số 2310/QĐ-TTg ngày 17/10/2025 của Thủ tướng Chính phú Ban hành Kể hoạch hành động tháng cao diểm chông khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam).

Với quyết tâm cùng cả nước gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của EC, thời gian tới Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất một số giải pháp, nhiệm vụ cụ thể như sau: Tiếp tục thông tin, tuyên truyền các quy dịnh về chống khai thác IƯU; tuyên truyền Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyên trái phép thủy sản tới ngư dân.

Kiểm soát chặt chẽ, năm rõ vị trí neo đậu từng tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản trên địa bàn (chưa đăng ký, chưa đăng kiểm, chưa cấp phép, chưa đánh dấu tàu cá, chưa lắp thiết bị VMS...). Triển khai các biện pháp nghiệp vụ theo dõi, giám sát chặt chẽ từng tàu cá, ngư dân và kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Lập danh sách các tàu cá không đủ diều kiện hoạt động theo từng xã, thôn. Áp dụng các biện pháp quản lý như: Giao cán bộ giám sát vị trí neo đậu lừng tàu, niêm yết danh sách tại cộng đồng, niêm phong, khóa tàu cá, sắp xếp neo đậu tập trung, không để ngư cụ và trang thiết bị trên tàu, để đảm bảo các tàu cá này không thể tham gia hoạt động khai thác.

Tới tận gia đình vận động chủ tàu cá nằm trong danh sách tàu cá nghi vi phạm IUU. Đưa tàu về địa phương, phối hợp với các lực lượng chức năng để làm rõ việc có vi phạm hành chính trong khai thác thủy sản hay không, hoàn thiện các điều kiện để đi khai thác đảm bảo dúng quy định.

Kiểm soát chặt chẽ các khu vực biển trên địa bàn thành phố, phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp tàu cá không đánh dấu, không ghì biển số theo đúng quy định. Giám sát 24/24 hoạt động tàu cá qua hệ thống giám sát tàu cá, theo dõi, xử lý đúng quy định đối với việc duy trì hoạt động của thiết bị VMS, tàu cá hoạt động sai vùng.

Tổ chức đợt cao diểm thực thi pháp luật trong tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến, tàu cá ra vào càng cá chỉ định, các cảng cá không phải căng cá chỉ định, tại các cửa sông, cửa biển, các đảo, các bến cá tư nhân, truyền thống. Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đặc biệt hành vi ngắt kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép trên biển.

Cuộc chiến chống khai thác IUU tại Hải Phòng đang bước vào giai đoạn nước rút. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, Hải Phòng không chỉ quyết tâm gỡ “thẻ vàng” mà còn hướng tới xây dựng một ngành nghề cá hiện đại, có trách nhiệm. Sự chuyển biến từ nhận thức đến hành động của mỗi ngư dân hôm nay chính là nền tảng để biển bạc Hải Phòng mãi là nguồn sống cho muôn đời sau.

Minh Huệ