Công nghệ

Năm 2025 được xem là bước ngoặt quan trọng trong quá trình này, khi Việt Nam hoàn thiện khung pháp lý toàn diện, triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về chuyển đổi số, đồng thời củng cố hạ tầng số và quản lý dữ liệu. Những nền tảng này mở ra cơ hội đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước, phát triển doanh nghiệp nội sinh, đồng thời lan tỏa tác động tích cực tới các lĩnh vực như giáo dục, y tế và nông nghiệp.

Ngày 29/12/2025, tại buổi tọa đàm “Thương mại hóa 5G và tác động tới nền kinh tế” do Câu lạc bộ ICT tổ chức, nhiều chuyên gia và lãnh đạo doanh nghiệp viễn thông đã chia sẻ góc nhìn về cơ hội, thách thức và lợi ích lâu dài mà 5G mang lại.

Hạ tầng chiến lược, lợi ích lâu dài cho nền kinh tế

Theo ông Nguyễn Quốc Khánh, Phó trưởng ban công nghệ Tập đoàn Bưu chính Viễn thông (VNPT) phát biểu, mạng 5G VNPT chính thức khai trương cuối năm 2024 và đã tăng tốc triển khai trong năm 2025, với mục tiêu phủ sóng 55–60% dân số vào năm 2026. Hạ tầng 5G ưu tiên các đô thị lớn, khu công nghiệp, cảng, sân bay và các khu vực đông dân cư – những điểm nóng về nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. VNPT đang khai thác đồng thời hai băng tần, tối ưu hóa hiệu quả phủ sóng, đồng thời chuẩn bị triển khai kiến trúc 5G Standalone (SA).

Thực tế, năm 2025 được xem là giai đoạn thử nghiệm và hoàn thiện năng lực mạng, triển khai mô hình kinh doanh 5G, thử nghiệm Private Network tại các trường đại học và mở rộng sang nhà máy thông minh. Các thí điểm Network Slicing và Network API trên nền tảng SA đã thành công, tạo tiền đề cho hệ sinh thái dịch vụ 5G chuyên biệt, linh hoạt và phù hợp với nhu cầu đa dạng.

Chia sẻ một số góc nhìn về ứng dụng 5G, ông Đinh Thanh Sơn, Phó Tổng Giám đốc Viettel Post, nhấn mạnh 5G đang tạo bước ngoặt trong nông nghiệp, giúp giải quyết nghịch lý “được mùa mất giá” ở các vùng cao. Nhờ kết hợp với mạng lưới logistics của Viettel Post, nông dân có thể livestream bán hàng trực tiếp, đảm bảo nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Tại Sìn Hồ, một phiên livestream kéo dài 2 giờ đã bán được 300 tấn khoai sâm tới TP.HCM và Cần Thơ. Các ứng dụng IoT trên nền tảng 5G giám sát nhiệt độ, độ ẩm và thời tiết, tối ưu sản xuất và tạo niềm tin cho người tiêu dùng, mở ra cơ hội phát triển nông nghiệp thông minh trên quy mô toàn quốc.

Về phía nhà mạng MobiFone, ông Nguyễn Tuấn Huy, Trưởng ban công nghệ Tổng công ty MobiFone, cho biết việc triển khai 5G trên toàn quốc trong năm 2025 đặt nền móng cho kinh tế số và các mô hình kinh doanh mới. Tuy nhiên, giai đoạn này mới chỉ khởi động, vùng phủ chưa đủ rộng để 5G thực sự đi vào đời sống. Khác với 4G, 5G chủ yếu phục vụ “thuê bao máy”, IoT và các dịch vụ thời gian thực, với ưu thế về độ trễ thấp và khả năng kết nối quy mô lớn.

Trên nền tảng này, MobiFone triển khai Đề án Thành phố thông minh cùng Công an Hà Nội, thí điểm các mô hình giao thông thông minh, UAV giao hàng, xe tự lái và các giải pháp đô thị mới. Các thử nghiệm tại Hà Nội cho thấy drone giao thuốc, camera AI giám sát và “làn sóng xanh” giảm tắc đường hiệu quả. Đồng thời, các khu đô thị mới dự kiến áp dụng xe tự lái, drone giao hàng, đánh dấu bước nhảy vọt so với hạ tầng truyền thống.

Thách thức đầu tư và giải pháp

Theo bà Nguyễn Hà Thành, Phó Tổng Giám đốc Viettel Telecom, đầu tư 5G tại Việt Nam có suất vốn cao, gấp 3–4 lần so với 4G, với hàng trăm nghìn trạm cần thiết cho các thành phố, nhà máy và cảng thông minh. Nếu chỉ dựa vào gói cước, việc hoàn vốn là gần như bất khả thi, điều mà các nhà mạng trên thế giới cũng gặp phải. Viettel xác định 5G là hạ tầng số quốc gia, không chỉ thúc đẩy kinh tế – xã hội mà còn giảm tắc đường, chống ngập, tiết kiệm năng lượng, đóng góp trực tiếp vào GDP và nâng tỷ trọng kinh tế số theo Nghị quyết 57.

Tính đến cuối năm 2025, Viettel đã xây dựng 23.500 trạm 5G mới, nâng tổng số trạm lên khoảng 30.000, đạt vùng phủ ngoài trời 90% và trong nhà 70%, tương đương triển khai 4G trước đây. Năm 2026, dự kiến đầu tư thêm 15.000 trạm, nâng vùng phủ trong nhà lên gần 85%. Viettel xác định 5G là hạ tầng chiến lược, ưu tiên đầu tư nhanh, rộng, sâu, tạo nền tảng cho các ứng dụng số phục vụ người dân, doanh nghiệp và chính quyền.

Đồng thuận, VNPT cũng hướng tới giá trị kinh tế – xã hội dài hạn, với Private Network, IoT và AI ứng dụng trong giáo dục, y tế, ngân hàng và doanh nghiệp. Các thử nghiệm Network API và Private Network đang dần hình thành hệ sinh thái số, với thuê bao 5G chiếm khoảng 50% thuê bao mới, lưu lượng dữ liệu tăng 15–20% và mức độ hài lòng khách hàng tăng khoảng 20%.

Đáng chú ý, nhà nước hỗ trợ 15% vốn đầu tư cho doanh nghiệp triển khai 20.000 trạm BTS 5G trong năm 2025, đồng thời khuyến khích chia sẻ hạ tầng tại vùng sâu, vùng xa để tiết kiệm chi phí và duy trì cạnh tranh. Cơ chế linh hoạt được áp dụng tại các địa phương khác nhau, vừa tiết kiệm chi phí vừa đảm bảo thị trường cạnh tranh lành mạnh.

Ông Nguyễn Duy Lâm, Huawei Việt Nam, nhận định 5G Việt Nam phát triển nhanh, ứng dụng cho người dùng cá nhân (2C) như livestream dễ triển khai. Ứng dụng doanh nghiệp (2B), bao gồm smart city và smart factory, phụ thuộc vào chính sách Nhà nước, sự phối hợp với doanh nghiệp và đồng thuận xã hội, là con đường tất yếu cho hạ tầng số quốc gia.

Cơ hội cho chuyển đổi số và phát triển bền vững

Ông Nguyễn Phú Tiến - Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế và Xã hội số nhấn mạnh 5G đang vượt tiến độ, mở đường cho 6G và các mạng tiếp theo. Hạ tầng đi trước, lợi ích kinh tế dài hạn được đảm bảo.

Từ góc độ chuyên gia, ông Nguyễn Anh Cương, Cục Phó Cục Viễn thông cho biết: Nhà nước sẽ hỗ trợ 15% vốn đầu tư cho doanh nghiệp triển khai 20.000 trạm BTS 5G trong năm 2025, thúc đẩy hạ tầng số theo Nghị quyết 57, với mục tiêu phủ sóng 5G đạt tối thiểu 50% so với 4G. Viettel hiện đã đạt 90% vùng phủ, tốc độ thuộc top thế giới. Chính phủ hỗ trợ chi phí lãi vay, thiết bị theo Nghị quyết 193, đồng thời khuyến khích chia sẻ hạ tầng tại vùng sâu, vùng xa, nâng cao cạnh tranh và giảm chi phí.

Ông Cương nhấn mạnh: “5G là bài toán phối hợp Nhà nước – doanh nghiệp – thị trường, hướng tới mạng hiện đại, giá rẻ và bền vững.”

Theo TS. Mai Liêm Trực, sau một năm thương mại hóa, 5G tại Việt Nam triển khai vượt dự kiến, dù ban đầu nhiều lo ngại về vốn và băng tần. Viettel hoàn thành vượt chỉ tiêu Quốc hội, mở ra cơ hội phát triển kinh tế số, chuyển đổi nông nghiệp, đô thị và dịch vụ. Tuy nhiên, nguồn thu hiện nay chủ yếu từ khách hàng cá nhân, chưa khai thác mạnh mảng Private Network cho doanh nghiệp.

Ông Vũ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet Việt Nam, khẳng định Internet và 5G đã phổ cập, tạo cơ hội biến kết nối thành giá trị kinh tế – xã hội. 5G qua IoT là nền tảng cho nhà máy, thành phố và doanh nghiệp thông minh, nâng cao hiệu quả tương tác, chất lượng dịch vụ và thúc đẩy công nghiệp công nghệ số. Giá trị lớn nhất của 5G là đưa không gian số đến người dân, hỗ trợ giáo dục, tiếp cận thông tin, nâng cao chất lượng sống, đồng thời mở ra cơ hội phát triển nền công nghiệp số mạnh mẽ, bền vững cho Việt Nam.

Diễm Hương