Quyết tâm gỡ "thẻ vàng" EC, Quảng Ninh siết chặt kỷ cương, kiên quyết không cho tàu cá không đủ điều kiện ra khơi.
Đây là nỗ lực trọng tâm đang được tỉnh triển khai xuyên suốt nhằm đưa hoạt động khai thác thủy sản đi vào nề nếp và đúng quy định quốc tế.
Quyết liệt chống vi phạm IUU
Mới đây, tại phiên họp 26 Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) được tổ chức theo hình thức trực tuyến, kết nối từ điểm cầu trụ sở Chính phủ đến các tỉnh, thành phố có biển. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp.
Theo báo cáo, thực hiện nhiệm vụ được giao tại Phiên họp thứ 25 của Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, đến nay Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương cập nhật, hoàn thiện dự thảo báo cáo về chống khai thác IUU gửi Ủy ban châu Âu; hoàn thiện dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về quyết liệt triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU, phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam. Đoàn công tác liên ngành đã tổ chức kiểm tra tại các địa phương về số tàu cá không đủ điều kiện hoạt động khai thác thủy sản; số liệu tàu cá cập, rời cảng; kiểm tra hồ sơ xử lý vi phạm hành chính. Đến nay, 100% tàu cá hiện có của các địa phương đã đăng ký và được cập nhật trên Vnfishbase. Đối với tàu cá không đủ điều kiện đã được các địa phương kiểm soát, quản lý chặt chẽ vị trí neo đậu. Trong tuần không có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), bám sát các chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh, thời gian qua, các lực lượng chức năng, nòng cốt là Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Quảng Ninh, đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp siết chặt quản lý tàu cá, kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác trên các vùng biển.
Là một trong những địa phương có đường bờ biển dài và đội tàu cá hùng hậu nhất miền Bắc, Quảng Ninh xác định việc quản lý phương tiện là yếu tố then chốt để chống khai thác IUU. Thời gian qua, tỉnh đã thực hiện đợt tổng kiểm tra, rà soát và phân loại toàn bộ tàu cá trên địa bàn. Điểm nóng nhất chính là việc xử lý dứt điểm nhóm tàu "3 không": Không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác.
Tại các địa phương trọng điểm như Vân Đồn, Quảng Yên và Cô Tô, lực lượng biên phòng phối hợp cùng ngành nông nghiệp đã lập các trạm kiểm soát lưu động ngay tại cửa biển. Quy định đưa ra rất rõ ràng: 100% tàu cá khi ra khơi phải đảm bảo đầy đủ giấy tờ, trang thiết bị an toàn và đặc biệt là hệ thống giám sát hành trình (VMS) phải hoạt động liên tục. Những trường hợp cố tình ngắt kết nối hoặc không lắp đặt thiết bị đều bị buộc quay trở lại bờ và xử phạt nghiêm khắc.
Không chỉ dừng lại ở kiểm soát hành chính, tỉnh còn đẩy mạnh việc số hóa dữ liệu nghề cá. Mọi thông tin về chủ tàu, công suất máy và lịch sử hoạt động đều được cập nhật lên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Việc "định danh" rõ ràng cho từng con tàu không chỉ giúp cơ quan chức năng dễ dàng quản lý mà còn là cơ sở để truy xuất nguồn gốc thủy sản – một trong những yêu cầu khắt khe nhất từ phía EC. Chính sự quyết liệt này đã tạo ra sự thay đổi lớn trong nhận thức của ngư dân, từ chỗ đối phó sang tự giác chấp hành các quy định pháp luật.
Theo BCH (BĐBP): Tại vùng biển giáp ranh giữa các xã Quảng Hà, Quảng Đức và Đầm Hà, các cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Quảng Đức thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát. Với hơn 70km đường biên giới biển tiếp giáp với nước bạn, đây là ngư trường trọng điểm, nơi tập trung đông đảo tàu cá trong và ngoài tỉnh đến hoạt động khai thác thủy sản.
Bên cạnh việc kiểm tra hồ sơ, giấy tờ, điều kiện hành nghề của phương tiện, ngư lưới cụ, các tổ công tác còn đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho ngư dân, trọng tâm là các quy định mới tại Nghị định số 301/2025/NĐ-CP ngày 17/11/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.
Chia sẻ về việc chấp hành các quy định mới, anh Nguyễn Văn Sửu, ngư dân phường Quảng Yên cho biết: “Qua tuyên truyền của cán bộ Biên phòng, chúng tôi hiểu rõ hơn các quy định về khai thác IUU và thiết bị giám sát hành trình. Bà con ngư dân xác định phải chấp hành nghiêm pháp luật khi đi biển, vừa để bảo vệ sinh kế lâu dài, vừa góp phần cùng Nhà nước sớm gỡ ‘thẻ vàng’ của châu Âu”.
Thực tế công tác tuyên truyền, kiểm tra cho thấy, việc siết chặt quản lý tàu cá đã tạo chuyển biến rõ nét trong nhận thức và hành động của ngư dân, đồng thời nâng cao tính răn đe đối với các hành vi vi phạm. Đại úy Nguyễn Danh Toản, Trạm trưởng Trạm Kiểm soát Biên phòng Quảng Điền, Đồn BP Quảng Đức cho biết, theo quy định hiện hành, hành vi tháo, vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình khi tàu cá hoạt động trên biển thuộc nhóm vi phạm nghiêm trọng, có thể bị xử phạt tiền lên đến 100 triệu đồng, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm và công suất tàu cá.
Phát huy sức mạnh tổng hợp
Để cuộc chiến chống khai thác IUU thực sự hiệu quả, Quảng Ninh không chỉ dùng biện pháp "siết" mà còn chú trọng vào công tác tuyên truyền và hỗ trợ.
Lực lượng Kiểm ngư và Biên phòng Quảng Ninh cũng tăng cường tuần tra xuyên thường xuyên tại các vùng biển xa. Việc xử lý vi phạm hiện nay được thực hiện theo phương châm “không có vùng cấm”. Nhiều vụ việc vi phạm về kích thước lưới, khai thác sai vùng, hoặc sử dụng các hình thức tận diệt như xung điện, chất nổ đã bị xử lý với mức phạt tiền lên tới hàng trăm triệu đồng, thậm chí tịch thu phương tiện. Những bản án nghiêm khắc này có tác dụng răn đe mạnh mẽ, làm sạch môi trường kinh doanh cho những ngư dân làm ăn chân chính.
Được biết, Quảng Ninh có gần 191km đường biên giới biển, đây là điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển nhưng cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp về an ninh trật tự, đặc biệt là các hành vi vi phạm liên quan đến khai thác IUU. Để chung tay cùng cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” của EC, Ban Chỉ huy BĐBP tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các đồn biên phòng tuyến biển tăng cường lực lượng tại các trạm kiểm soát biên phòng; tổ chức trực 24/24 giờ nhằm theo dõi, phát hiện tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), tàu cá vượt ranh giới cho phép để kịp thời cảnh báo, xử lý theo quy định. Cùng với đó, các lực lượng chức năng tổ chức ra quân tổng kiểm tra, truy quét, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm khai thác IUU. BĐBP tỉnh duy trì hai biên đội tàu thực hiện tuần tra, kiểm soát trên biển, kịp thời ngăn chặn, xử lý tàu cá Việt Nam vi phạm và tàu cá nước ngoài xâm phạm vùng biển Việt Nam.
Từ đầu năm đến nay, các đồn, trạm kiểm soát biên phòng đã đăng ký 5.164 lượt tàu cá với 21.693 lượt ngư dân; triển khai hơn 840 lượt tàu, xuồng tuần tra, kiểm soát trên biển. Qua đó, phát hiện và xử lý 131 vụ với 132 phương tiện vi phạm, tổng số tiền xử phạt hành chính trên 1,5 tỷ đồng.
Song song với công tác kiểm tra, xử lý, BĐBP tỉnh tập trung thực hiện mục tiêu loại bỏ tàu cá “3 không”, gồm: Không đăng ký, không có giấy phép khai thác thủy sản và không lắp đặt hoặc không duy trì thiết bị giám sát hành trình theo quy định. Các đơn vị tăng cường rà soát, làm sạch dữ liệu giữa trạm kiểm soát biên phòng và cảng cá; xử lý nghiêm các hành vi cố tình vượt ranh giới, vô hiệu hóa VMS, ghi nhật ký khai thác không trung thực. Đồng thời, đẩy mạnh tích hợp, kết nối dữ liệu quản lý tàu cá, VMS và VNeID; mở rộng thí điểm camera giám sát tại các cảng cá kiểu mẫu, chuẩn hóa quy trình truy xuất nguồn gốc thủy sản.
Đến ngày 10/11/2025, toàn tỉnh Quảng Ninh có 4.091 tàu cá từ 6m trở lên được đăng ký và cập nhật 100% trên hệ thống Vnfishbase; 100% chủ tàu được làm sạch, cập nhật dữ liệu trên Vnfishbase và VNeID; 100% tàu cá đủ điều kiện được cấp giấy phép khai thác theo quy định.
Cuộc chiến chống khai thác IUU tại Quảng Ninh không chỉ là nhiệm vụ để gỡ bỏ "thẻ vàng" từ EC, mà còn là bước chuyển mình quan trọng để tái cơ cấu ngành thủy sản theo hướng minh bạch và bền vững. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của bà con ngư dân, Quảng Ninh đang dần khẳng định vị thế của một địa phương đi đầu trong việc bảo vệ chủ quyền và phát triển kinh tế biển xanh.
