Sở hữu một lô cổ phiếu bluechips sẽ gấp gần 3 lần thu nhập bình quân của người Việt

Gần đây HSX đang tham khảo ý kiến về việc tiếp tục nâng lô giao dịch chứng khoán tối thiểu từ 100 cổ phiếu lên 1000 cổ phiếu với mục đích giảm tải được số lệnh nhỏ của hệ thống. Điều này được cho sẽ là giải pháp khắc phục hiện tượng nghẽn lệnh giao dịch khi thị trường đang có thanh khoản cao với giá trị đạt mức 14.000-16.000 tỷ đồng/phiên, trong khi công suất tối đa nhận lệnh của HoSE chỉ đạt khoảng 900.000 lệnh/phiên. Vậy việc nâng giá trị 1 lô lên gấp 10 lần có tác động như thế nào?

Giá trị một lô cổ phiếu bluechips gấp 2,8 lần thu nhập bình quân

Theo biểu đồ phía dưới, chúng ta thấy rằng trước đây nhà đầu tư có 23 triệu đồng có thể sở hữu 1 lô chứng khoán của tất cả 409 cổ phiếu trên sàn HSX, tuy vậy với việc triển khai mới thì mức 23 triệu đồng chỉ có thể mua được 56% số lượng cổ phiếu. Nghĩa là mức tiền này nhà đầu tư không thể tiếp cận được 34% số cố phiếu còn lại tương đương 139 cổ phiếu. Ngoài ra số tiền 230 triệu đồng để sở hữu một lô cổ phiếu cũng đã tương đương với 2,8 lần thu nhập bình quân đầu người dân Việt Nam năm 2020.

Cơ cấu danh mục sẽ khó khăn hơn

Việc cơ cấu danh mục cũng sẽ có phần khó khăn đối với nhà đầu tư có số tiền ít. Ví dụ với 230 triệu đồng trước đây thì nhà đầu tư hoàn toàn có thể cơ cấu danh mục của mình với đa dạng nhiều  mã, từ mã có mức giá cao nhất, tuy vậy với việc triển khai lô mới nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu có thị giá cao nhất thì chỉ vừa đủ lô và có thể coi như “tất tay” vào cổ phiếu đó.

Tất nhiên, rủi ro sẽ cao hơn do việc mã đó biến động chiều hướng giảm 7%/phiên thì tài khoản cũng biến động như vậy.

Rủi ro hơn cho nhà đầu tư có số tiền đầu tư ít

Thêm một điều lưu ý nữa là mức vốn hóa trung bình của nhóm cổ phiếu có thị giá dưới 30.000 đồng– chiếm tới 67 % tổng số lượng mã trên sàn - có mức thấp hơn so với các nhóm còn lại khá nhiều. Mức vốn hóa trung bình cho nhóm cổ phiếu có thị giá dưới 30.000 đồng chỉ ở mức 300 tới 1500 tỷ đồng, cho thấy chủ yếu midcaps và smallcaps chiếm số lượng lớn. Nhóm cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ có mức biến động giá cao hơn cùng với đó là thường thì về mặt dài hạn có khả  năng sinh lời thấp hơn nhóm vốn hóa lớn. Ví dụ như ROE của nhóm cổ phiếu có thị giá dưới 30.000 đồng thì khoảng dưới 11.4% và không cao bằng các nhóm thị giá lớn hơn. Vô hình chung, nhà đầu tư sẽ khó tiếp cận hơn với nhóm cổ phiếu chất lượng.

Dòng tiền có chuyển sang cổ phiếu thị giá nhỏ hơn

Giả sử nhu cầu đầu tư của mỗi cá nhân không thay đổi thì rõ ràng cầu của nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ sẽ lớn hơn do nhà đầu tư ít tiếp cận được với cổ phiếu vốn hóa lớn và hoàn toàn có thế dẫn tới việc các cổ phiếu vốn hóa thấp sẽ được chú ý hơn. Một ví dụ như giá trị trung bình giao dịch của HSX trong 1 tháng vừa qua (14 phiên giao dịch) đạt khoảng 11.077 tỷ đồng/phiên (không tính thỏa thuận), trong đó có tới 52,1% lượng giao dịch năm ở vùng giá trên 30.000 đồng/cổ phiếu. Như vậy, nếu như chỉ khoảng 10% giá trị giao dịch của nhà đầu tư – nhóm có số tiền đầu tư ít, từ nhóm thị giá cao chuyển xuống thì ước cũng có khoảng 577 tỷ đồng có thêm ở nhóm cổ phiếu nhỏ hơn (cổ phiếu này có thể nằm trên HSX, HNX). Việc này còn chưa tính tới hiện mỗi tháng chúng ta có thêm khoảng 80.000 tài khoản mở mới mà có thể chủ yếu là các nhà đầu tư mới tham gia thị trường và thường có số vốn ít.

Như vậy, giải pháp nâng lô giao dịch với kỳ vọng giảm được số lượng lệnh khoảng 40-50% sẽ chủ yếu tác động tiêu cực tới nhóm nhà đầu tư có số vốn đầu tư ít và nhà đầu tư mới. Tác động tiêu cực về mặt giao dịch cũng có thể sảy ra đối với nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn khi lượng cầu có thể sẽ sụt giảm đi-trong điều kiện giá trị giao dịch không thay đổi.

Tuy vậy, trong khi các giải pháp mang tính dài hạn như thay đổi hệ thống còn cần thời gian tới cuối năm 2021 mới có thể hoàn thành thì việc nâng lô hay chuyển sàn giao dịch giúp giải tỏa nhu cầu đầu tư, hay đáp ứng yêu cầu về cung cầu hiện tại là một việc cấp bách.