Hơn 1,5 thập kỷ trôi qua, dự án mỏ sắt Thạch Khê (huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh) để lại nhiều hệ lụy tiêu cực đến môi trường, dân sinh, sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…
>>Yêu cầu đánh giá đa chiều về mỏ sắt Thạch Khê
Khởi nguồn của dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê xuất phát từ đầu thập niên 60 của thế kỷ trước. Thời điểm đó, các chuyên gia Liên Xô (cũ) đã phát hiện ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh có mỏ sắt lớn nhất khu vực Đông Nam Á, với trữ lượng lên đến khoảng hơn 540 triệu tấn.
Trong vòng bán kính 3km xung quanh công trường mỏ sắt Thạch Khê, từ cảnh vật đến cơ sở hạ tầng, từ hoạt động sản xuất, kinh doanh đến cuộc sống sinh hoạt của người dân đều thiếu sức sống, xơ xác, hoang vắng…
Địa phương “ngấm đòn đau”…
Nhận thấy tiềm năng to lớn trên, vào năm 2009, Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC) đã triển khai khởi công xây dựng Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê với tổng mức kinh phí đầu tư sau điều chỉnh là 14.500 tỷ đồng. Dự án có tổng diện tích đất gần 5.000ha, nằm trên địa phận 5 xã vùng ven biển huyện Thạch Hà, bao gồm: Thạch Khê, Thạch Hải, Đỉnh Bàn, Thạch Lạc và Thạch Trị.
Theo các chuyên gia đánh giá, tổng sản lượng quặng khai thác từ mỏ này có thể đạt mức lên đến 400 triệu tấn. Trong giai đoạn đầu, công suất khai thác dự kiến đạt 5 triệu tấn/năm, độ sâu -145m và kể từ năm thứ 8 trở đi sẽ đạt 10 triệu tấn/năm độ sâu -550m.
Tuy nhiên, đến năm 2011, dự án đã buộc phải tạm dừng do nảy sinh nhiều bất cập cũng như gặp khó khăn trong việc huy động nguồn vốn đầu tư. Cũng kể từ đó, những hệ lụy đã dần hiện rõ, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của bà con nhân dân nơi đây cũng như tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương có liên quan.
Cụ thể, có gần 7.000 hộ dân thuộc 5 xã ven biển bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dự án mỏ sắt Thạch Khê; trong đó, có hàng nghìn hộ dân không được phép đầu tư, xây dựng mới nhà ở, không được cấp đất làm bìa, tách hộ, tách khẩu… Việc sản xuất, nâng cao đời sống kinh tế cũng vì thế mà bị ngưng trệ hoàn toàn do người dân không có đất sản xuất bởi ngoài số diện tích đã giao cho dự án, chỉ còn lại trơ trọi là những bãi thải, núi cát khô cằn. Bởi vậy, xuyên suốt trong những năm qua, hàng chục nghìn người khi đến độ tuổi lao động đã phải khăn gói rời quê hương đi xứ khác làm ăn sinh sống; nơi đây chỉ còn lại các cụ già, trẻ nhỏ chưa đủ sức lao động.
Trao đổi với PV, một người dân xã Thạch Hải, huyện Thạch Hà, bán tạp hóa ven đường vào khu vực mỏ sắt cho biết: “Vào đầu năm 2007 có chủ trương triển khai xây dựng dự án mỏ sắt Thạch Khê. Thời điểm đó, nhân dân chúng tôi hết sức đồng tình với chủ trương của Đảng và Nhà nước; tiến hành nhường đất đai, tài sản nhằm tạo điều kiện thuận lợi hết sức cho đơn vị chủ đầu tư vào thực hiện khai thác. Vậy nhưng, sau hàng chục năm trôi qua, đến nay dự án mỏ sắt Thạch Khê đã để lại quá nhiều hệ lụy, khiến cho người dân chúng tôi rơi vào cảnh đi không được, ở cũng không xong”.
Trạm điện của mỏ sắt luôn trong tình trạng cửa đóng then cài. Các chữ ghi thông tin trên cổng không còn, rêu phong phủ kín, cây cỏ mọc um tùm sau nhiều năm nằm phơi nắng, phơi sương
>>“Sống dở, chết dở” với mỏ sắt Thạch Khê
Không riêng gì người dân, các địa phương liên quan cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi dự án. Trong đó, đáng kể nhất vẫn là hệ thống cơ sở hạ tầng “điện, đường, trường, trạm” nơi đây, mãi đến tận bây giờ vẫn chưa được đầu tư, xây dựng một cách đồng bộ, hiện đại; tụt hậu rất xa so với các địa phương lân cận.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện lãnh đạo xã Thạch Hải chia sẻ với báo chí rằng: Hiện nay, cơ sở hạ tầng của địa phương không được đầu tư đồng bộ, nhất là hệ thống đường giao thông đã bị xuống cấp nghiêm trọng. “Bộ mặt” của xã là trung tâm hành chính cũng không được đầu tư, xây dựng; cán bộ và công chức nơi đây hiện đang phải làm việc tạm bợ trong các dãy nhà cấp 4, tồi tàn và ẩm thấp.
“Chính quyền và nhân dân địa phương rất mong muốn Đảng và Nhà nước cùng các cơ quan chức năng liên quan sớm có phương án xử lý dứt điểm vấn đề dừng hay không dừng dự án mỏ sắt Thạch Khê để địa phương ổn định, tập trung phát triển kinh tế - xã hội”, vị này cho biết.
Nhớ lại, vào trung tuần tháng 7 vừa qua, tại Kỳ họp thứ 14, HĐND tỉnh Hà Tĩnh khóa XVIII, ông Võ Trọng Hải – Chủ tịch UBND tỉnh cũng nêu rõ quan điểm của tỉnh, đó là kiên quyết đề xuất dừng thực hiện dự án, chấm dứt việc khai thác khoáng sản vì sẽ để lại nhiều hệ lụy. “Nếu khai thác, mỗi ngày sẽ có 3 – 4 triệu m3 nước thải xả ra biển, 2 tấn mìn nổ cách TP Hà Tĩnh khoảng 5km theo đường chim bay. Hà Tĩnh rút kinh nghiệm từ bài học về sự cố môi trường của Công ty Formosa từng xảy ra” - ông Võ Trọng Hải nhấn mạnh.
Có thể bạn quan tâm
01:55, 12/06/2022
20:49, 09/06/2022
03:00, 07/05/2022
05:00, 29/11/2019