Sử dụng vốn hiệu quả thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Tại cuộc họp Ban Chiến lược, chính sách Trung ương ngày 24/02/2025, Tổng Bí thư đã chỉ đạo cần phải tăng tốc giao dịch bất động sản, thu hút vốn vào thị trường, thúc đẩy đô thị trở thành động lực tăng trưởng của quốc gia với các giải pháp như hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng chất lượng cao và đồng bộ cho đô thị, xây dựng hệ thống bản đồ số quốc gia về quy hoạch và giá đất, thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn.

Có thể dự báo thị trường bất động sản năm 2025 vẫn còn nhiều khó khăn và là năm bản lề của thị trường bất động sản để chuyển sang kỷ nguyên mới phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững từ năm 2026 trở đi, sẽ góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng GDP từ 2 con số trở lên liên tục trong ít nhất 10 năm trở lên để nền kinh tế nước ta không bị rơi vào bẫy thu nhập trung bình.

Để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, vừa đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở cho công nhân, lao động, cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang, người thu nhập thấp đô thị, người nhập cư, vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thì cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp then chốt là phải sử dụng vốn thật hiệu quả, trước hết là nguồn vốn ưu đãi tín dụng cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và người mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Thứ nhất, để thực thi chính sách đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được vay vốn với lãi suất ưu đãi quy định tại Luật Nhà ở 2023, Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét bãi bỏ khoản 3 Điều 77 Nghị định 100/2024/NĐ-CP để Ngân hàng chính sách xã hội được cho vay ưu đãi đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cá nhân xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở để cho thuê.

Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Phát triển Việt Nam công bố điều kiện vay vốn, mức vốn vay, thời hạn vay, lãi suất vay, bảo đảm tiền vay và các nội dung khác có liên quan đối với khoản vay tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam theo quy định hiện hành của pháp luật về tín dụng đầu tư của Nhà nước.

Bên cạnh đó, đề nghị Ngân hàng Nhà nước có Văn bản hướng dẫn 09 ngân hàng thương mại thực hiện cơ chế lãi suất vay thương mại hợp lý theo cơ chế lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường trong từng thời kỳ đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, để phát huy hiệu quả Chương trình tín dụng 145.000 tỷ đồng.

Thứ hai, đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Thủ tướng Chính phủ xem xét bổ sung Nghị định số 100/2024/NĐ-CP quy định công nhận nhà trọ cho thuê dài hạn theo tháng, theo năm cũng là một hình thức nhà ở xã hội là nhà ở riêng lẻ do cá nhân, hộ gia đình đầu tư xây dựng, cho thuê, mà người thuê chủ yếu là công nhân, lao động, người có thu nhập thấp, người nhập cư, để các chủ nhà trọ được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng, về thuế tương tự như chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội thì mới thấu tình đạt lý.

Bởi lẽ, nếu công nhận nhà trọ cho thuê dài hạn cũng là nhà ở xã hội thì các chủ nhà trọ này sẽ được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng, ưu đãi về thuế như được giảm 50% thuế suất thuế GTGT và thuế TNCN đối với nhà ở xã hội thì chủ nhà trọ cho thuê dài hạn chỉ phải nộp thuế khoán trên doanh thu là 3,5% và còn được vay tín dụng ưu đãi để xây dựng, cải tạo hoặc sửa chữa nhà trọ, bổ sung tiện ích phục vụ người thuê trọ.

Điển hình là TP HCM có khoảng 60.470 cá nhân kinh doanh phòng trọ cho thuê dài hạn với tổng số phòng trọ 560.000 phòng, đáp ứng chỗ thuê trọ cho 1,4 triệu người. Nhưng hiện nay, do chưa được hỗ trợ theo chính sách nhà ở xã hội nên các chủ nhà trọ cho thuê dài hạn phải nộp thuế khoán bằng 7%/doanh thu dịch vụ lưu trú dài hạn bao gồm 5% thuế giá trị gia tăng và 2% thuế thu nhập cá nhân theo quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, tương tự như các chủ khách sạn mini cũng nộp thuế khoán bằng 7%/doanh thu dịch vụ lưu trú ngắn hạn theo ngày, theo giờ là không hợp tình hợp lý.

Thứ ba, đề nghị Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định lãi suất cho vay đối với hộ nghèo là 4,7%/năm áp dụng cho đối tượng hộ nghèo vay năm 2025 tại Ngân hàng chính sách xã hội do việc quyết định lãi suất này thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ căn cứ vào khả năng nguồn chi ngân sách nhà nước hàng năm và từng thời kỳ để thực hiện chính sách vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở tại Ngân hàng chính sách xã hội quy định tại khoản 4 Điều 48 Nghị định 100/2024/NĐ-CP.

Thứ tư, đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước xây dựng Đề án thành lập Quỹ phát triển nhà ở quốc gia để thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc họp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương ngày 24/02/2025 và trong Đề án này cần bao gồm Đề án thí điểm thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trước đây và Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng xem xét xây dựng Đề án phát triển nhà ở thương mại giá rẻ và cơ chế hỗ trợ người trẻ mua căn nhà đầu tiên được vay tín dụng với lãi suất thương mại hợp lý trong thời hạn ít nhất 10-15 năm.