Sửa Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng: Chuyên gia nói gì?

Theo đó, thời gian gần đây giá vàng miếng SJC tăng cao bất thường, có thời điểm đắt hơn giá vàng thế giới 20 triệu đồng/lượng. Trước thực tế trên, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổng kết thực hiện Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định.

Liên quan đến vấn đề này, ngày 3/1/2023, tại buổi họp báo triển khai nhiệm vụ ngân hàng 2024 của Ngân hàng Nhà nước, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cũng đã có những chia sẻ về quan điểm điều hành, sửa đổi Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng.

Cụ thể, ông Tú cho biết, quản lý thị trường vàng là vấn đề nóng được người dân và thị trường quan tâm thời gian qua. Nghị định 24 đã ra đời hơn 10 năm trước với mục đích quan trọng nhất thời điểm đó là chống vàng hóa trong nền kinh tế, không để thị trường vàng ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, lãi suất, tỉ giá, thị trường ngoại tệ… vì vàng có mối quan hệ với những yếu tố này.

Ngay câu chuyện lấy vàng SJC là thương hiệu vàng miếng độc quyền cũng là phù hợp với bối cảnh lúc đó. Nghị định 24 quy định nhà nước độc quyền sản xuất, kinh doanh vàng miếng SJC. Vậy đến nay thương hiệu vàng SJC này còn hiệu quả, thực hiện sứ mệnh tiếp tục không? Nhiều chuyên gia cũng đề xuất mở ra nhiều loại vàng thương hiệu khác…

"Dù vàng SJC độc quyền hay cho nhiều thương hiệu vàng khác, thì cũng phải bảo đảm mục tiêu vàng không để ảnh hưởng kinh tế vĩ mô. Nhà nước luôn tôn trọng quyền bảo quản, cất trữ vàng của người dân. Ngân hàng Nhà nước không bảo hộ giá cả vàng miếng SJC, cũng không chấp nhận chênh lệch vàng SJC và thế giới hơn 20 triệu hay cùng là vàng 24K nhưng giá vàng SJC cao hơn các loại vàng khác hơn chục triệu đồng/lượng" - Phó thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.

>>Sớm sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP để “cởi trói” cho thị trường vàng

Bình luận xung quanh nội dung này, chuyên gia kinh tế Trần Thanh Hải cho rằng, đã đến lúc trả lại sự bình thường cho vàng miếng SJC.

Ông Hải cho biết, trước đây Nghị định 24/2012 ra đời để chống vàng hóa, ổn định tỉ giá nhưng hiện nay câu chuyện tỉ giá không bị ảnh hưởng bởi vàng nữa, mà chủ yếu do xuất nhập khẩu của Việt Nam đang đem lại vị thế một đồng tiền mạnh. Do đó, ông Hải cho rằng, NHNN có thể xem xét trả lại thị trường vàng miếng SJC giống như vàng nhẫn.

Mặt khác, Nhà nước cần có cơ chế đưa thị trường vàng nhẫn 9999 trở thành thị trường phổ biến. “Đây là điều hết sức cần thiết và là nhu cầu chính đáng cho số đông người lao động có thu nhập trung bình để họ bỏ tiền vào đấy, bên cạnh các kênh khó có khả năng tiếp cận là thị trường chứng khoán và bất động sản”, ông Hải nói.

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, NHNN có thể lo ngại khi thực hiện cơ chế trên thì hiện tượng vàng hóa có thể trở lại tác động đến nền kinh tế. “Do đó, để chống vàng hóa, Nhà nước cần phải cấm hiện tượng huy động vàng và cho vay bằng vàng từ các Ngân hàng thương mại. Nếu đảm bảo được việc các Ngân hàng thương mại không huy động vàng, không được cho vay bằng vàng như trước đây thì trả lại vàng miếng SJC lưu thông một cách bình thường là điều hợp lý”, chuyên gia kinh tế Trần Thanh Hải phân tích.

Đồng quan điểm, Tiến sỹ Vũ Đình Ánh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường - giá cả, Bộ Tài chính phân tích: Trước khi Nghị định 24/2012 ra đời thì hiện tượng đô la hóa và vàng hóa rất lớn trong nền kinh tế. Có nghĩa là người dân nhiều khi sử dụng ngoại tệ và vàng để mua bán các hàng hóa có giá trị lớn thay vì dùng tiền đồng. Chưa kể xuất hiện các hiện tượng đầu cơ, sốt nóng trên thị trường vàng.

Cũng theo TS Vũ Đình Ánh, sau khi Nghị định 24/2012 được ban hành, thị trường vàng đã không còn những biến tướng trên và tạo sự ổn định cho thị trường ngoại hối. Hiện đồng Việt Nam đã nâng cao vị thế.

“Mục tiêu chống vàng hóa, đô la hóa đã hoàn thành cũng như đã thiết lập được trật tự thị trường vàng thì Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét giảm bớt việc độc quyền vàng miếng SJC. Bởi, Ngân hàng Nhà nước đã độc quyền sản xuất vàng miếng SJC và trong 10 năm qua gần như không tăng nguồn cung vàng miếng”, TS Vũ Đình Ánh chia sẻ.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam đưa ra kiến nghị: Nên cấp quota nhập khẩu vàng. Theo ông Khánh, Nghị định 24/2012 đã thiết lập trật tự thị trường vàng và chấm dứt tính trạng vàng hóa. Tuy nhiên, cũng theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, vàng miếng SJC hiện có sự chênh lệch quá cao so với thế giới, xuất phát từ việc nguồn nguyên liệu đang khan hiếm.

Do đó, mới đây Hiệp hội đã kiến nghị bằng văn bản với NHNN cho phép một số công ty lớn như: SJC, PNJ, DOJI… được nhập khẩu vàng nguyên liệu để chế tác nữ trang và sản xuất vàng miếng. Các đơn vị này sẽ nhập số lượng vào khoảng vài trăm ký vàng trong vòng 03-06 tháng với tổng giá trị khoảng 100 triệu USD. “Đây là con số thấp, không gây ảnh hưởng đến tỉ giá. NHNN cũng đã tiếp nhận, xem xét và nghiên cứu kiến nghị này”, ông Khánh khẳng định.