Tài chính vi mô: Vì sao dự án còn nhỏ, chưa tương xứng tiềm năng?

L.MỸ• 17/05/2024 14:31

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, quy mô hoạt động của các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô còn khá nhỏ, hoạt động còn khó khăn...

>>>Cấp bách tái cấu trúc Quỹ bảo lãnh tín dụng

Tài chính vi mô là một trong trong mũi nhọn đóng góp cho xóa đói, giảm nghèo và thúc đẩy tài chính toàn diện. Điều này đã được minh chứng từ thực tiễn tại nhiều quốc gia.

Tại Việt Nam, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú cho biết, chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ban hành theo Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ đặt ra nhiệm vụ: “Tiếp tục có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức TCVM phát triển, tăng số lượng các tổ chức tài chính vi mô để gia tăng khả năng tiếp cận dịch vụ khách hàng, hỗ trợ việc triển khai Chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện”.

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại tọa đàm do NHNN tổ chức về chủ đề tài chính vi mô

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại tọa đàm do NHNN tổ chức về chủ đề tài chính vi mô. (Nguồn ảnh: SBV)

Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ban hành theo Quyết định số 149/QĐ-TTg ngày 22/1/2020 của Thủ tướng Chính phủ cũng đặt ra mục tiêu: “Phát triển hệ thống các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô hoạt động an toàn, hiệu quả, bền vững, hướng tới mục tiêu phục vụ người nghèo, người thu nhập thấp, phụ nữ và doanh nghiệp siêu nhỏ với các sản phẩm, dịch vụ tài chính đa dạng, linh hoạt, phù hợp, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về đảm bảo an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững”.

>>>Truyền thông chính sách trong hoạt động ngân hàng

Theo đó, thực hiện mục tiêu này, Chiến lược đặt ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp phát triển loại hình này, gồm:

Khuyến khích phát triển mô hình liên kết hoạt động của các ngân hàng thương mại với các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô.

Khuyến khích hợp tác giữa các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô và các tổ chức công nghệ tài chính.

Hỗ trợ các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô trong việc tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi.

Tăng cường xã hội hóa việc hỗ trợ, tham gia đóng góp nguồn lực tài chính trong cung ứng sản phẩm, dịch vụ tài chính vi mô.

Triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trên, khu vực tài chính vi mô đã có những bước phát triển đáng ghi nhận, Phó Thống đốc Đào Minh Tú phát biểu tại Tọa đàm với chủ đề:“Tài chính vi mô cho thúc đẩy tài chính toàn diện – thực trạng và giải pháp” do Ngân hàng Nhà nước tổ chức ngày 17/5/2024.

Phó Thống đốc cũng cho biết, hiện tại, có 04 tổ chức tài chính vi mô và 79 chương trình, dự án tài chính vi mô đã được NHNN cấp Giấy phép đăng ký; số lượng khách hàng của 4 tổ chức tài chính vi mô đạt 500.000 khách hàng; tổng tài sản, vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu của 4 tổ chức này đạt lần lượt là 10.380 tỷ đồng, 1.060 tỷ đồng và 2.444 tỷ đồng.

Tư vấn tài chính vi mô tại CEP, quỹ tài chính vi mô phi lợi nhuận ở TP HCM

Tư vấn tiếp cận tài chính tại CEP, quỹ tài chính vi mô phi lợi nhuận ở TP HCM. (Nguồn ảnh: CEP)

Mặc dù vậy, Phó Thống đốc cũng đánh giá quy mô hoạt động của các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô còn khá nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng phát triển và đang gặp một số khó khăn, như:

Việc tăng trưởng nguồn vốn còn hạn chế do chưa khuyến khích được mọi nguồn lực xã hội tham gia vào hoạt động tài chính vi mô.

Một số quy định chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn trong quá trình hoạt động, như: chưa thống nhất quy định đối tượng khách hàng tài chính vi mô; quy định về chủ sở hữu, thành viên sáng lập còn khá chặt; quy định về thủ tục vay vốn, xét duyệt cấp tín dụng, kiểm tra sử dụng tiền vay đang phải áp dụng giống các NHTM…

Để tài chính vi mô phát huy vai trò là một trụ cột thúc đẩy tài chính toàn diện tại Việt Nam, tại tọa đàm, các đại biểu, chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp và các kiến nghị.

Thứ nhất, tiếp tục rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô, trong đó cần tập trung:Thống nhất quy định về khách hàng tài chính vi mô phù hợp với quy định tại Luật sửa đổi Luật các TCTD;Sửa đổi quy định về thành viên góp vốn theo hướng không bắt buộc phải có một tổ chức chính trị, chính trị xã hội...; tăng cường quản lý nhà nước đối với các hoạt động của tài chính vi mô nhất là các chương trình dự án khá đa dạng tại các tỉnh, thành phố hiện nay, trước hết là vai trò quản lý, kiểm tra, giám sát, đánh giá của cơ quan địa phương các cấp và các bộ ngành chức năng kể cả Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các bộ ngành khác.

Thứ hai, không ngừng nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức tài chính vi mô, các chương trình, dự án tài chính vi mô như: Tăng nguồn vốn từ vốn chủ sở hữu, nhà đầu tư trong nước và trái phiếu/huy động nguồn vốn từ nhà đầu tư nước ngoài; Nâng cao năng lực quản trị rủi ro; đầu tư ứng dụng công nghệ vào các quy trình hoạt động để nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian, tiết giảm chi phí; Tăng cường ứng dụng công nghệ trong phát triển và đa dạng hóa sản phẩm; đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh hợp tác với NHTM, các tổ chức công nghệ tài chính nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ (như eKYC, SMS banking, Homebanking, Mobilebanking…) để tạo thuận lợi hơn cho khách hàng.

Thứ ba, tăng cường các hoạt động giáo dục, truyền thông về hiểu biết tài chính cho khách hàng và người dânđể giúp họ quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn tài chính, góp phần cải thiện thu nhập, hướng tới mục tiêu tài chính bền vững.

Thứ tư, tiếp tục khuyến khích phát triển mô hình liên kết hoạt động của các ngân hàng thương mại với các tổ chức, chương trình, dự án tài chính vi mô thông qua hình thức cung cấp vốn tín dụng.