Tài sản số: Nhận diện thách thức để quản trị rủi ro

Nhận định được các chuyên gia kinh tế đưa ra tại Diễn đàn kinh doanh 2026 với chủ đề "Không gian tăng trưởng mới: cơ hội và chiến lược".

Cơ hội lớn

Nhận định về động lực tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong thời gian tới, ông Huỳnh Minh Tuấn - nhà sáng lập FIDT kiêm Phó Chủ tịch chứng khoán APG đánh giá: nền kinh tế đang bước vào giai đoạn tăng trưởng vượt bậc với nhiều tín hiệu kinh tế vĩ mô tích cực. Các cải cách chính sách kinh tế tiếp tục được đẩy mạnh nhằm tối đa hóa động lực tăng trưởng, đặc biệt trong khu vực kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân.

Trong đó, hướng đến Trung tâm tài chính quốc tế dự kiến được vận hành vào cuối năm nay, rất nhiều doanh nghiệp quan tâm đến thị trường tài sản mã hoá gắn liền với sự ra đời của của Nghị quyết 05/2025/NQ-CP. Theo ông Huỳnh Minh Tuấn, đây là khung pháp lý đầu tiên chính thức công nhận tài sản mã hóa là tài sản hợp pháp để đầu tư/trao đổi.

Cơ chế thí điểm có kiểm soát này nhằm quản lý rủi ro, yêu cầu tổ chức phải đáp ứng tiêu chuẩn cao về minh bạch và công nghệ. Về thuế, giao dịch sẽ tạm áp dụng như chứng khoán nhằm bảo vệ nhà đầu tư và đưa thị trường vào khuôn khổ pháp luật.

Binance thống kê, tại Việt Nam hiện có khoảng 21 triệu tài khoản đầu tư vào thị trường tiền số. Trong khi đó, ChainAnalysis nhận định, tổng giá trị giao dịch khoảng 200 tỷ USD, thuộc top đầu thế giới.

Nếu kiểm soát tốt kênh đầu tư này kỳ vọng sẽ có lượng tiền lớn được quản lý, tạo thêm nguồn lực để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cùng với đó, nhiều cơ hội sẽ mở ra cho các doanh nghiệp sẽ được tiên phong tham gia vào sàn mã hóa. Dự kiến sắp tới có hàng loạt doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào lĩnh vực này.

Giám đốc Kinh doanh số của VPBankS Nguyễn Việt Đức cũng đánh giá: Thị trường tài sản số có tác động tích cực đến thị trường tài chính nói chung. Lĩnh vực này đang có sự hỗ trợ lớn từ chính sách, nhất là chủ trương thành lập Trung tâm tài chính quốc tế, thu hút nhân tài và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Mặc dù phải 2-3 năm nữa mới có thể hình thành thị trường nhưng các nhà đầu tư đã có nghiên cứu sớm để trải nghiệm.

Thận trọng trước những rủi ro

Đánh giá thêm về những cơ hội từ thị trường tài sản số, ông Nghiêm Minh Hoàng - chuyên gia kinh tế tài chính của Hiệp hội Blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA) cho biết, đây là cơ hội triển khai các công nghệ mới, từ công nghệ liên quan tài sản mã hóa, công nghệ tuân thủ luật pháp, công nghệ liên thông sàn quốc tế. Những đơn vị tham gia thí điểm tài sản mã hóa đều là thành viên trong hệ sinh thái tài chính lớn.

Tuy vậy, ông Nghiêm Minh Hoàng cũng đề cập đến 3 thách thức cần được nhận diện. Trước hết, khung pháp lý đã được hình thành, Nghị quyết 05 của Chính phủ đã đưa ra nhiều yêu cầu như vốn điều lệ của doanh nghiệp tham gia phải đạt 10.000 tỷ, quy định chuyển tài sản mã hóa nước ngoài về Việt Nam, tài sản phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài… Cần thời gian để đón nhận phản ứng của thị trường nên chuyên gia này cho rằng, mọi thứ sẽ không thể “màu hồng” ngay lập tức.

Những thách thức tiếp theo liên quan kinh nghiệm quản lý, quy trình và ứng dụng, quản lý công nghệ mới. Dẫn thực tế những vụ tấn công tin tặc lớn trên thế giới, chuyên gia cho rằng, liên quan đến quy trình quản lý về con người chứ không phải về công nghệ. Việt Nam chưa có kinh nghiệm quản lý về tài sản mã hóa, Nhà nước khuyến khích nhưng sẽ không bảo hộ, rủi ro sẽ phải chịu.

Đồng quan điểm, Phó Tổng giám đốc SSID Lê Bảo Nguyên nhận định: Tài sản mã hoá là một thị trường rất rủi ro đòi hỏi doanh nghiệp phải biết cách xử lý và học hỏi từ những doanh nghiệp đi trước để hạn chế, tránh rủi ro.

Phó Tổng giám đốc SSID phân tích cụ thể hơn: Nghị quyết 05 khá thận trọng khi đưa ra các yêu cầu. Chẳng hạn, việc yêu cầu doanh nghiệp có vốn điều lệ hàng nghìn tỷ đồng được xem như điều kiện bảo vệ tài sản của nhà đầu tư khi có vấn đề không may xảy ra. Với yêu cầu về vốn điều lệ, đầu tư hạ tầng hay quản trị rủi ro, đây sẽ là cuộc chơi của các định chế tài chính.

“Không phải đi sau là không tốt mà chưa chắc đi trước đã là hay. Bài toán là phải cân bằng giữa lợi ích và rủi ro” - ông Lê Bảo Nguyên chia sẻ thêm. Với SSID, từ 3 năm trước đã chuẩn bị để tham gia vào thị trường tài sản mã hóa cũng như xây dựng hệ sinh thái bao gồm quỹ đầu tư, cộng đồng nhà đầu tư, kết nối với các đối tác nước ngoài, vốn…