Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam (IFC) tại TP.HCM dự kiến đi vào vận hành là một cột mốc lịch sử.
Tại đây, tài sản số không còn đơn thuần là một xu hướng công nghệ, mà được xác định là một trụ cột, một "mạch máu" quan trọng trong chiến lược đi tắt đón đầu của nền kinh tế Việt Nam.
Trong bối cảnh TP.HCM đang xếp hạng 95 trên bản đồ tài chính toàn cầu (GFCI), việc cạnh tranh trực diện với các "gã khổng lồ" lâu đời như Singapore (hạng 4) hay Dubai (hạng 12) là điều bất khả thi trong ngắn hạn. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng Việt Nam đang nắm giữ những "át chủ bài" riêng để xác lập vị thế thông qua ngách tài sản số (Digital Assets) và Fintech.
Theo bà Nguyễn Trúc Vân, Giám đốc Trung tâm mô phỏng dự báo Kinh tế - Xã hội (Viện Nghiên cứu Kinh tế TPHCM), Thành viên Tổ tham mưu thành lập IFC TP.HCM, chia sẻ Fintech và tài sản số là lĩnh vực trọng điểm được ưu tiên theo Nghị quyết 98. Cơ quan điều hành IFC sẽ có thẩm quyền ban hành cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) với những ưu đãi vượt trội, thậm chí cao hơn các quy định hiện hành về đổi mới sáng tạo quốc gia.
Điểm đột phá nhất của sandbox này nằm ở cơ chế miễn trừ trách nhiệm. Theo đó, các doanh nghiệp tham gia thử nghiệm, nếu tuân thủ quy chuẩn và không có động cơ vụ lợi hay cố ý lừa đảo, sẽ được miễn trừ các trách nhiệm hình sự và hành chính khi xảy ra rủi ro kỹ thuật ngoài ý muốn. Đây là "bước ngoặt tâm lý" giúp các startup yên tâm đặt trụ sở tại Việt Nam thay vì phải "chảy máu chất xám" sang nước ngoài để tìm kiếm sự an toàn pháp lý.
Thay vì cạnh tranh trực diện, chiến lược của Việt Nam là tập trung vào các thị trường ngách để bù đắp khoảng cách. Bà Vân cho rằng lợi thế cạnh tranh của IFC TP.HCM dựa trên ba trụ cột:
Thị trường chấp nhận cao: Việt Nam đứng thứ 3 khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về mức độ chấp nhận Crypto.
Chi phí thấp và Nhân lực dồi dào: Chi phí vận hành và nhân sự chỉ bằng 1/5 so với Singapore, trong khi chất lượng nhân sự công nghệ không hề thua kém.
Sự linh hoạt: Khả năng tích hợp kinh tế số vào kinh tế thực nhanh chóng.
Dưới góc nhìn tài chính, thảo luận về hành lang pháp lý và chiến lược phát triển tài sản số trong định hướng IFC thuộc khuôn khổ chuỗi sự kiện "Phổ cập tài sản số", PGS. TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Đại học Kinh tế TP HCM, Thành viên Tổ tham mưu thành lập IFC TP.HCM, nhận định các trung tâm tài chính truyền thống (New York, London) đang gặp khó khăn trong việc chuyển đổi mô hình do gánh nặng hạ tầng cũ (legacy infrastructure). Ví dụ, việc chuyển đổi từ giao dịch T+2 sang T+0 hay Tokenize (số hóa) tài sản gặp rào cản lớn từ hệ thống pháp lý lâu đời.
Đây chính là "cơ hội vàng" cho Việt Nam. "Chúng ta không lập sàn chứng khoán truyền thống để cạnh tranh với cái họ đã có hàng trăm năm, mà phải lập sàn chứng khoán Tokenize - đi trước thế giới," ông Huân nhấn mạnh. Việc xây dựng IFC dựa trên nền tảng On-chain Economy (nền kinh tế trên chuỗi khối) sẽ tạo ra sự khác biệt định vị thương hiệu quốc gia.
Để thu hút "đại bàng" tài chính, Việt Nam đang chuẩn bị thông qua Luật Tòa án đặc biệt dành riêng cho IFC. Các tranh chấp sẽ được xét xử bởi thẩm phán nước ngoài, áp dụng luật pháp quốc tế (như Common Law), đảm bảo một sân chơi công bằng, minh bạch và không phân biệt đối xử, chuyên gia cho biết.
Để hiện thực hóa tầm nhìn trên, ông Nguyễn Thanh Hòa, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP.HCM ví von hạ tầng số cũng cần "cảnh sát giao thông" – tức là hệ thống an ninh, an toàn thông tin vững chắc. Hạ tầng số tại IFC không chỉ là kết nối IoT hay mạng lưới, mà phải đạt chuẩn quốc tế để quản lý minh bạch hai dòng tài sản: tài sản ảo và tài sản mã hóa.
Tuy nhiên, hạ tầng và chính sách chỉ là điều kiện cần. Chuyên gia giáo dục, PGS.TS Huỳnh Thu Sương, Trưởng phòng Khoa học và Hợp tác Quốc tế ĐH Tài chính Marketing và bà Nguyễn Trúc Vân theo đó cũng baỳ tỏ sự đồng thuận với quan điểm rằng "Năng lực số" (Digital Competence) chính là điều kiện đủ. Năng lực số không chỉ là kỹ năng sử dụng công nghệ, mà là tư duy phản biện để phân định thông tin, hiểu rõ rủi ro và nhận diện các nền tảng chính thống.
Các chuyên gia nhận định việc đào tạo nhân lực cho tài sản số không thể đi theo lối mòn hàn lâm, mà cần sự linh hoạt, thực chiến và cập nhật liên tục (24/7) thông qua các nền tảng số hóa. Mục tiêu không phải là bằng cấp, mà là khả năng thích ứng với một thị trường tài chính công nghệ đầy biến động.
Như vậy, tài sản số trong IFC không còn là một phép thử, mà là một hướng đi tất yếu. Với sự hội tụ của hành lang pháp lý cởi mở, hạ tầng số chuẩn quốc tế, và chiến lược đào tạo năng lực số toàn diện, TP.HCM đang đứng trước cơ hội lịch sử để chuyển mình từ một thị trường tiềm năng thành một điểm đến hấp dẫn của dòng vốn tài chính công nghệ toàn cầu.
"Tài sản số giờ đây là mạch máu của nền kinh tế thực”, Luật sư Đào Kiến Phong, LS Điều hành Investpush Legal khẳng định.
