Thách thức cho mảng phần mềm ô tô

GM vừa sa thải hơn 1.000 nhân sự mảng phần mềm ô tô trên toàn cầu. Thông tin này cho thấy mảng phần mềm ô tô vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn, bất chấp nhu cầu cao ngất ngưởng.

Thông báo sa thải được đưa ra chưa đầy sáu tháng sau khi GM thay dàn lãnh đạo điều hành, bao gồm việc cựu Phó chủ tịch Mike Abbott rời đi hồi tháng 3 vì lý do sức khỏe. Trong một tuyên bố gửi bằng email, GM xác nhận thông tin và cho biết đây là “những lựa chọn táo bạo” và có chiến lược nhằm đơn giản hóa quy trình để đạt tốc độ và hiệu suất tốt hơn. Họ sẽ cắt giảm một số nhóm, trong đó có đội ngũ Phần mềm và dịch vụ.

GM từ chốt tiết lộ con số nhân viên bị sa thải. Nhưng một nguồn tin ẩn danh xác nhận hơn 1.000 nhân viên bị ảnh hưởng, trong đó có hơn 600 người đang làm việc ở Warren, Michigan. Nếu so với tổng số lao động GM toàn cầu là 76.000, tính đến cuối năm 2023, thì lần sa thải này chiếm đến 1,3%.

Động thái của GM diễn ra trong bối cảnh các hãng xe đang cố gắng cắt giảm chi phí, gồm cả cắt giảm nhân sự, vì lo ngại về suy thoái của ngành, cũng như việc họ ưu tiên chi hàng tỷ đô cho những lĩnh vực mới nổi như xe chạy hoàn toàn bằng pin hoặc xe được điều khiển bằng phần mềm.

Quả thực, đối với các hãng xe, phần mềm là một thị trường cực kỳ tiềm năng. Kiếm tiền từ thị trường này là trọng tâm hàng đầu.

Trong xu thế xe điện của thế giới, phần mềm là thứ không thể thiếu. Chúng chính là chìa khóa để biến xe điện thành “siêu máy tính có bánh xe và chạy bằng pin”. Thế nhưng phần mềm thời xe điện không hề dễ, bởi vì cấu trúc xe điện được sắp xếp chi tiết ngay từ đầu, quy tụ về một số ít máy tính kiểm soát. Điều này trở thành trở ngại cho những bên sản xuất ô tô chạy xăng truyền thống. Tức là nhu cầu cao, nhưng nhà cung cấp và sản xuất không nhiều. Vậy nên không có gì khó hiểu khi mảng phần mềm ô tô lại nóng lên nhanh chóng.

Không chỉ vậy, các đơn vị cung cấp còn có thể duy trì doanh thu dài hơi từ phần mềm ô tô nhờ vào dịch vụ thuê bao một số tính năng cao cấp trên xe. Nếu người dùng muốn dùng các tính năng đó, họ phải bỏ tiền thuê hằng tháng, giống đăng ký dịch vụ Netflix vậy.

Nhiều hãng xe đã thực sự bán thuê bao kiểu này. Chẳng hạn người dùng Tesla phải trả đến 200 USD/tháng để truy cập vào phần mềm tự lái. Toyota thì giới thiệu tính năng khởi động xe từ xa với 8 USD/tháng. Tài xế chạy BMW ở Anh, Đức và Hàn Quốc muốn có điều hòa ấm trên xe phải trả 18 USD/tháng. Bản thân GM cũng có gói thuê bao công nghệ tự lái với giá 25 USD/tháng, muốn mua đứt phải trả đến 2.200 USD.

Doanh thu đều đặn hàng tháng từ dịch vụ thuê bao là điều các hãng xe luôn mong muốn. Khi ấy, để có thể đẩy mạnh mô hình này, họ phải nghiên cứu, tối ưu phần mềm. Bởi không có phần mềm, hoặc phần mềm tệ có thể ảnh hưởng rất nhiều đến trải nghiệm dùng dịch vụ thuê bao của người dùng.

Sức hút của thị trường này lớn đến mức các hãng xe hơi dần biến thành những công ty công nghệ, đồng ý đưa ra mức lương cao ngất cho nhân sự phần mềm. Hoặc bản thân những công ty thuần công nghệ cũng lấn sân sang mảng này. Ở Việt Nam tiêu biểu có FPT.

Cụ thể, trong cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2024, tập đoàn FPT hé lộ một hướng tiếp cận đáng lưu ý là đẩy mạnh đầu tư nghiên cứu các giải pháp thông minh, cung cấp dịch vụ tích hợp trên xe ô tô. Họ đặt mục tiêu mảng phần mềm ô tô tăng trưởng 50% mỗi năm, đến năm 2030 đạt doanh thu 1 tỷ USD.

Mặc dù được đưa vào tầm ngắm trọng tâm của các hãng xe và nhiều công ty công nghệ trên toàn cầu, thế nhưng thị trường này chưa bao giờ là miếng bánh dễ nuốt. Làm phần mềm cho xe hơi không giống làm phần mềm cho điện thoại hay máy tính, vì nếu xe gặp lỗi sẽ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người trên xe. Đó là còn chưa kể ảnh hưởng đến quá trình mở rộng và tăng trưởng nói chung của các hãng xe.

Thực tế này, cộng thêm tin tức GM sa thải hàng loạt nhân sự mảng phần mềm, càng khẳng định rằng mảng phần mềm xe hơi vẫn đang còn nhiều khó khăn. Các hãng xe phải thật sự thận trọng và có những bước đi rõ ràng để chinh phục miếng bánh khó gặm này.