Gửi bình luận
Việt Nam trên hành trình trở thành quốc gia phát triển đang đứng trước cơ hội lịch sử, nhưng cùng với đó là cuộc đua thời gian khi các cột mốc 2030, 2045 cần vượt qua nhiều thách thức.
Trong các chu kỳ phát triển 60 năm của các nền kinh tế sau “Đổi mới”, các quốc gia Đông Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đã vươn mình ngoạn mục từ các quốc giá thu nhập thấp hay trung bình thấp trở thành những nền kinh tế lớn, thịnh vượng và Trung Quốc là quốc gia tiếp theo đạt được điều đó. Họ không chỉ tăng trưởng mạnh mẽ về quy mô GDP, mà còn tích lũy tài sản, giúp phần lớn dân số đạt được sự “thịnh vượng” và tạo dựng nền móng vững chắc cho sự phát triển bền vững.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam bước vào giai đoạn quyết định, với mục tiêu đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao, nhưng lại đối diện thách thức không nhỏ: độ trễ tăng trưởng, già hóa dân số và sự phân hóa trong tích lũy tài sản.
Hàn Quốc là một minh chứng rõ nét cho chiến lược phát triển thành công thông qua công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đầu tư vào tập đoàn lớn (Chaebol) trong giai đoạn 1960–2000. Từ một nước nghèo, bị tàn phá sau chiến tranh Triều Tiên, Hàn Quốc đã trở thành một trong những nền kinh tế phát triển hàng đầu châu Á với thu nhập bình quân đầu người vượt mốc 30.000 USD.
Tương tự, Singapore từ một quốc đảo nhỏ bé thiếu tài nguyên cũng đã bứt phá nhờ chiến lược rõ ràng, trọng dụng nhân tài và quản trị hiệu quả. Trung Quốc, sau cải cách năm 1978, trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, dù hiện đang đối diện với tái cấu trúc.
Điểm chung của những quốc gia thành công là: tăng trưởng cao, liên tục trong nhiều thập niên và tỷ lệ người dân được “nâng lên” trong quá trình phát triển là rất lớn. Ngược lại, cũng có quốc gia từng có cơ hội trở thành nước phát triển đã bị kẹt trong “bẫy thu nhập trung bình” khi không tạo ra được đột phá sau khủng hoảng tài chính châu Á 1997.
Việt Nam đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: đến năm 2030 trở thành nước có thu nhập trung bình cao, và đến 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao, nhân kỷ niệm 100 năm thành lập nước. Tuy nhiên, nhiều thách thức đã được chỉ ra như Việt Nam đã tăng trưởng có phần chậm chân trong hơn 10 năm gần đây so với quỹ đạo của các quốc gia thành công. Điều này dẫn tới tài sản tăng trưởng chậm và phân bổ không đồng đều trong xã hội, có phần khiến thu nhập tăng chậm hơn so với giá tài sản.
Từ năm 2025 trở đi, Việt Nam đã phải đứng trước nỗi lo bước vào giai đoạn già hóa dân số, đòi hỏi nền kinh tế phải “bứt tốc” ngay trong thập kỷ này để kịp đặt nền móng cho giai đoạn vàng cuối cùng. Nếu không thể tăng trưởng với tốc độ cao trong 10 năm tới, khả năng hoàn thành mục tiêu 2045 sẽ rất khó khăn, đặc biệt khi theo phân tích của WB, từ 2030, chúng ta sẽ thực sự không còn lợi thế dân số trẻ.
Có thể thấy, mục tiêu tăng trưởng cao đang trở thành yêu cầu lịch sử, không còn là lựa chọn. Thất bại trong hành động tương đương với chấp nhận tụt hậu và dậm chân trong nhóm thu nhập trung bình. Các quyết sách từ sắp xếp lại để mở rộng không gian phát triển cùng các nghị quyết trụ cột đang tạo bệ phóng, nền tảng cho quyết tâm Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng cao, nắm bắt cơ hội để “làm chủ vận mạnh” trở thành quốc gia tăng trưởng, người dân có thu nhập cao.
Theo kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm tiếp theo, Việt Nam dự kiến tăng tổng đầu tư lên hơn 40 triệu tỷ đồng, tương đương tăng trưởng đầu tư hơn 127% so với giai đoạn trước. Trong đó, nhà nước và tư nhân đóng vai trò chủ lực.
Tuy nhiên, để có thể hiện thực hóa khối lượng đầu tư khổng lồ này, Việt Nam không thể chỉ dựa vào tín dụng ngân hàng truyền thống vốn đã gần đạt trần. Thị trường vốn, đặc biệt là thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp, trở thành huyết mạch sống còn để huy động nguồn lực trong nước và quốc tế.
Việc xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, thúc đẩy IPO của doanh nghiệp tư nhân và cải cách minh bạch thông tin tài chính sẽ là đòn bẩy cần thiết để tạo ra sức bật cho nền kinh tế và đảm bảo phân bổ vốn hiệu quả hơn.
Cùng với đó, một phần quan trọng trong quá trình phát triển quốc gia là sự chủ động của người dân trong việc tích lũy và đầu tư tài sản. Trong thập kỷ qua, nhóm đầu tư bất động sản và cổ phiếu hiệu quả là những người đã là những nhà tích lũy được nhiều tài sản. Phân tích dữ liệu cho thấy: giá bất động sản tại Việt Nam tăng trung bình 20%/năm, trong khi mức lương bình quân của người lao động trẻ gần như không tăng đáng kể. Điều này dẫn đến hiện tượng “mất sức mua” trầm trọng của thế hệ trẻ nếu chỉ dựa vào thu nhập từ lương.
Trở lại với bài học kinh nghiệm của các quốc gia đã thay đổi mô hình để đạt mức tăng trưởng mới, dù hành trình thành công hay thất bại, vẫn luôn có một bộ phận dân cư “được nâng lên” thịnh vượng và một bộ phận có thể bị “bỏ lại phía sau”. Tuy nhiên, tỷ lệ này khác nhau khi quốc gia thành công như Hàn Quốc, tỷ lệ dân số được gọi là “thịnh vượng” sẽ cao hơn rất đáng kể các quốc gia kẹt lại ở “bẫy thu nhập trung bình”.
Bài toán đặt ra với nhà đầu tư Việt Nam là làm sao luôn nằm trong nhóm thịnh vượng này dù kết quả ra sao, định vị mình trong bức tranh đó để đưa ra chiến lược hành động phù hợp, song hành cùng các bước thần tốc của quốc gia. Khi đã lựa chọn trước ngã rẽ chiến lược, cùng hướng tới một mục tiêu chung: tăng trưởng nhanh, tích lũy bền vững, phát triển toàn diện. Không còn thời gian để do dự, lựa chọn đầu tư hành động tích lũy của từng cá nhân sẽ đóng góp cho mục tiêu dài hạn. Trong thịnh vượng chung, là tăng trưởng tài sản của mỗi người.
