Thời điểm thuận lợi để hộ kinh doanh “lên đời” doanh nghiệp

Theo Cục Thống kê, hiện nay cả nước có hơn 5,2 triệu hộ kinh doanh hoạt động, tạo ra từ 8 - 9 triệu việc làm và đóng góp gần 30% ngân sách nhà nước, tương đương với khối công ty tư nhân. Nghị quyết 68 đã đặt mục tiêu đến năm 2030 cả nước có 2 triệu doanh nghiệp và đến năm 2045 con số này là 3 triệu.

Chuyển đổi hộ kinh doanh lên mô hình doanh nghiệp góp phần hiện thực hoá con số mục tiêu trên. Không chỉ vậy, việc phát triển từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp mang lại lợi ích cho chính người kinh doanh.

Tại sự kiện mới đây, bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc khối tư vấn phát triển bền vững của MCG Management Consulting cho rằng, thời điểm này chuyển đổi mô hình từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp có nhiều thuận lợi.

Tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, thuế suất ưu đãi 15-17% được áp dụng với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm tối đa lần lượt 3 tỷ và 50 tỷ đồng, thấp hơn so với mức chung 20%. Ngoài ra, hộ kinh doanh chuyển đổi thành công ty sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu, sau đó được giảm 50% trong 4 năm tiếp theo.

Chưa kể, hàng loạt các chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi số, tư vấn quản lý, hỗ trợ phần mềm quản lý bán hàng miễn phí cho các hộ kinh doanh lên doanh nghiệp.

Từ góc độ cơ quan thuế, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cũng đồng quan điểm khi cho rằng, hộ kinh doanh luôn được khuyến khích chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ. Hiện có nhiều chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh chuyển đổi mô hình hoạt động theo hướng minh bạch, rõ ràng.

Ngược lại, đóng thuế khoán như trước đây, hộ kinh doanh khó được hưởng những ưu đãi về thuế. Trong khi đó, việc tính thuế trên doanh thu, ở những ngành hàng và quy mô khác nhau, không phản ánh đúng thực tế kinh doanh gây ra sự thiếu công bằng.

Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, sự phát triển của công nghệ và kinh tế số, hoạt động của hộ kinh doanh ngày càng mở rộng về quy mô. Các cá nhân, hộ kinh doanh không chỉ buôn bán tại một địa điểm cố định mà có thể tạo nguồn thu từ nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Thậm chí, nhiều hộ còn có chuỗi cửa hàng, kinh doanh xuyên biên giới.

Báo cáo mới nhất của Bộ Tài chính cho thấy, đến cuối 2024 cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế; trong đó, 2,2 triệu hộ kinh doanh ổn định với tổng thuế thu đạt gần 26.000 tỷ đồng.

Đặc biệt, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu lớn, ngang với các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Cụ thể, có hơn 4.000 hộ có doanh thu trên 10 tỷ đồng; trong đó, có 860 hộ kinh doanh thu từ 30 tỷ đồng trở lên. Cá biệt, 5 hộ ghi nhận doanh thu trên 200 tỷ đồng mỗi năm, hoạt động trong các lĩnh vực thủy sản, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục và nông sản.

Theo quy định, từ ngày 1/6/2025, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên chuyển sang kê khai thuế và sử dụng hóa đơn điện tử. Tiếp đến, từ ngày 1/1/2026, bãi bỏ thuế khoán, thay thế bằng phương pháp kê khai nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tăng hiệu quả quản lý thuế.

Theo Bộ Tài chính, xóa bỏ thuế khoán không chỉ tăng minh bạch mà còn mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp; đồng thời đảm bảo thu đúng, thu đủ, hạn chế thất thu ngân sách, đặc biệt đối với các hộ có doanh thu lớn. Ngoài ra, thực hiện theo phương pháp kê khai, hộ kinh doanh sẽ dần quen với quản trị tài chính bài bản - tiền đề quan trọng để phát triển thành doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, từ đó tiếp cận được các chính sách hỗ trợ kinh doanh.

Trong khi đó, theo bà Nguyễn Cẩm Chi, chuyển đổi mô hình doanh nghiệp, hộ kinh doanh có thể lựa chọn nhiều dạng thức như doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên hoặc hai thành viên trở lên, công ty cổ phần…