Angela Merkel: Người đàn bà "thép" và khoảng trống khó khỏa lấp

Bà Angela Merkel, một trong những nữ chính trị gia có sức ảnh hưởng nhất ở châu Âu và trên thế giới. Mới đây đã tuyên bố sẽ rời chức vụ đảng trưởng của Đảng Liên Minh Dân Chủ Thiên Chúa Giáo (CDU).

Thời đại Merkel kết thúc - nước Đức sẽ đi về đâu?

Bà Angela Merkel được biết đến như thủ tướng trẻ tuổi nhất của CHLB Đức khi bà nhậm chức nhiệm kỳ đầu tiên năm 2005 lúc 51 tuổi. Đồng thời bà cũng đã là người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử Đức đứng đầu một chính phủ và là thủ tướng đầu tiên xuất thân từ Đông Đức.

Với 13 năm nắm quyền, bà là một trong những Thủ tướng lâu năm nhất của CHLB Đức, chỉ sau ông Helmut Kohl, người đã thống nhất nước Đức, và ông Konrad Adenauer, vị Thủ tướng đầu tiên của quốc gia này.

Việc thôi chức chủ tịch đảng được dư luận tại Đức xem là một quyết định - tuy ngoài ý muốn nhưng kiên định của bà Merkel.

Đây cũng được xem một sự chia tay từng bước của bà Merkel với quyền lực, vì theo truyền thống của các đảng cầm quyền xưa nay tại CHLB Đức, Chủ tịch đảng lúc nào cũng là người kiêm chức vụ Thủ tướng hoặc người ứng cử cho chức vụ này.

Đây là một bước ngoặt quan trọng trong nền chính trị của nước Đức. Tuy là quốc gia này đang trong một tình thế rất tốt - với nền kinh tế mạnh nhất Châu Âu, ngân sách quốc gia cân bằng, mức độ an ninh cao và nạn thất nghiệp thấp kỷ lục. Tuy nhiên, hệ thống các đảng đang lay động bởi những thay đổi của xã hội và những lo âu của người dân cho tương lai.

Ngoài những vấn đề chưa giải quyết trong nội bộ, phồn thịnh của nước Đức và của cả khối Liên Minh Âu Châu (EU) đang bị đe doạ bởi những diễn biến như cuộc chiến kinh tế đang được khởi động bởi Washington, xu hướng tan rã của khối EU, sự xa rời giữa Mỹ và các đồng minh trong NATO, hay nguy cơ của một sự khủng hoảng tiền tệ mới do Chính phủ dân túy ở Ý gây ra…

Không những nước Đức cần có những cải cách, mà EU cũng cần một sự đổi mới để có thể đương đầu hữu hiệu với những vấn đề trong tương lai.

Châu Âu cũng cần Merkel!

Sự ra đi của bà Merkel sẽ đánh dấu một biến cố đối với EU. Không có nhà lãnh đạo nào thống trị các vấn đề châu Âu như bà trong suốt 13 năm qua. Những người khác có thể đã xây dựng châu Âu, nhưng chính bà Merkel mới là người đảm nhận nhiệm vụ khó hơn nhiều: "duy trì sự tồn tại".

Cho dù sai lầm nào bà mắc phải trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng đồng euro hay vấn đề người nhập cư, biệt danh “Nữ hoàng của châu Âu” dành cho bà Merkel không chỉ là lời nói đùa. Chắc chắn sự ra đi của bà sẽ tạo ra một khoảng trống, cho dù người kế nhiệm bà trong vai trò lãnh đạo nước Đức là ai.

Suốt nhiều năm, ở bất cứ cuộc họp nào của các nhà lãnh đạo châu Âu, mọi con mắt đều đổ dồn vào bà. Không gì được quyết định cho đến khi Thủ tướng Đức lên tiếng. Sẽ rất hợp lý khi cho rằng tầm ảnh hưởng đó đơn thuần chỉ vì quy mô và quyền lực của nước Đức. Thế nhưng, theo những người đồng cấp với bà, đó chỉ là một phần câu chuyện.

“Bà Merkel nhận được sự tôn trọng, thậm chí từ cả những người bất đồng quan điểm với bà”, một Thủ tướng kỳ cựu phe trung hữu, người đã quan sát bà Merkel trong vô số các cuộc họp thượng đỉnh suốt nhiều năm qua nhận xét. “Có một bầu không khí khác trong căn phòng khi bà không ở đó. Một khi bà rời đi, Thủ tướng Hungary Viktor Orban sẽ tiếp quản”. Người ta gọi đó là mặt “mềm” trong “quyền lực cứng” của Đức.

Điều đó có thể giải thích vì sao ngay cả những người thường chỉ trích bà Merkel cũng đang rất lo ngại về khả năng ra đi của bà trong những tháng tới.

“Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi là bà Merkel tuyên bố sẽ vẫn tiếp tục làm Thủ tướng cho tới khi nhiệm kỳ của bà kết thúc”, Ngoại trưởng Ba Lan Jacek Czaputowicz nói. Đảng của ông Czaputowicz vốn chỉ trích mạnh mẽ chính sách nhập cư của bà Merkel. Tuy vậy, ông vẫn đánh giá bà Merkel có “vị trí quan trọng” trong lịch sử châu Âu.

Thủ tướng CH Séc, Andrej Babiš, một người cũng chỉ trích chính sách nhập cư của bà Merkel, bày tỏ quan ngại tương tự: “Chúng tôi cần bà vẫn tại vị trong 3 năm tới. Đức là đối tác kinh tế quan trọng nhất và bà Merkel cũng là một người bạn đáng tin cậy của CH Séc”.

Trong một diễn biến liên quan, tại cuộc bỏ phiếu bầu ra người thay thế bà Merkel tại Đảng CDU vào ngày 7/12 vừa qua, bà đã giành chiến thắng với 517 phiếu ủng hộ, nhiều hơn đối thủ là ông Friedrich Merz (482 phiếu). Bà Kramp-Karrenbauer đã chính thức trở thành Chủ tịch mới của CDU.

Bà Annegret Kramp-Karrenbauer, 56 tuổi, từng làm Thủ hiến bang Saarland. Bà là người có nhiều kinh nghiệm chính trường và có tính cách khá giống với Thủ tướng Merkel nên bà có biệt danh "tiểu Merkel".

Hiện tại vẫn chưa biết liệu bà Kramp-Karrenbauer có trở thành Tổng thống khi bà Merkel chính thức từ giã chính trường hay không. Thế nhưng dù bà Karrenbauer có trở thành nữ tổng thống tiếp theo, hay bà chỉ đơn thuần là Chủ tịch Đảng CDU, thì cũng sẽ rất khó khăn để bà có thể vượt qua cái bóng quá lớn của bà Merkel!