Tín hiệu tích cực từ tăng trưởng xuất khẩu nông sản

Sự bứt phá ngoạn mục

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2024 đang chứng kiến bước ngoặt lớn đối với ngành xuất khẩu nông sản Việt Nam, đặc biệt là rau quả. Trong 10 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu rau quả đã đạt 6,4 tỷ USD, tăng 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây không chỉ là cột mốc ấn tượng mà còn vượt qua mức kỷ lục 5,7 tỷ USD của năm 2023. Ngành này đang hướng tới mục tiêu đạt 7 tỷ USD vào cuối năm, vượt xa kỳ vọng ban đầu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Thành công này chủ yếu nhờ vào nhu cầu tăng cao từ thị trường quốc tế, đặc biệt là sản phẩm sầu riêng - chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu với giá trị 3,1 tỷ USD. Tổng Thư ký của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, ông Đặng Phúc Nguyên kỳ vọng, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt tới 3,5 tỷ USD trước khi kết thúc năm, khẳng định vị thế của loại trái cây này trên thị trường toàn cầu.

Trên thực tế, vị trí chiến lược của Việt Nam gần với Trung Quốc - quốc gia tiêu thụ trái cây lớn nhất thế giới - đã mang lại lợi thế quan trọng về chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng. Trong năm nay, Trung Quốc đã nhập khẩu tới 4,2 tỷ USD rau quả từ Việt Nam, tăng 38% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, các thị trường như Thái Lan, Hàn Quốc, Đức và Canada cũng đóng góp đáng kể. Đặc biệt, Thái Lan đã vượt Mỹ để trở thành thị trường lớn thứ hai, minh chứng cho sự đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của Việt Nam.

Sự tăng trưởng xuất khẩu vượt bậc của ngành nông sản không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn mở ra nhiều cơ hội đầu tư, trong đó bao gồm các lĩnh vực như chế biến và đóng gói nông sản, công nghệ nông nghiệp, chuỗi cung ứng logistics và thương mại điện tử.

Nhu cầu xây dựng các cơ sở chế biến hiện đại giúp kéo dài thời gian bảo quản và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế đang ngày càng tăng cao. Đây là cơ hội cho các nhà đầu tư phát triển ngành công nghiệp phụ trợ quan trọng này.

Bên cạnh đó, để tăng khả năng cạnh tranh, Việt Nam cần áp dụng công nghệ như canh tác chính xác, giám sát cây trồng và kiểm soát dịch bệnh bền vững. Đây là lĩnh vực đầu tư đầy hứa hẹn cho các công ty công nghệ và quỹ đầu tư.

Koina, một startup trong lĩnh vực AgriTech tại Việt Nam, đang xây dựng hệ sinh thái kỹ thuật số cho nông dân. Theo đồng sáng lập, ông Phạm Ngọc Anh Tùng, vấn đề mấu chốt là giúp nông dân giải quyết đầu ra sản phẩm trước khi khuyến khích họ áp dụng công nghệ mới. Koina đã triển khai thí điểm với hơn 2.000 hộ nông dân trồng cam tại Vĩnh Long, sử dụng dữ liệu để dự báo sản lượng và giá cả, đồng thời kết nối họ với thị trường tiêu thụ lớn.

Thêm vào đó, việc xuất khẩu trái cây và rau quả cũng phụ thuộc lớn vào chuỗi cung ứng hậu cần hiệu quả. Các nhà đầu tư vào chuỗi lạnh, kho bãi và hệ thống vận chuyển hiện đại đóng góp tích cực vào chất lượng và giá trị hàng hóa xuất khẩu.

Tại Hải Phòng, một số các doanh nghiệp logistics nhấn mạnh rằng, việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng là yếu tố sống còn. Nhiều công ty đang đầu tư vào kho lạnh, phương tiện vận chuyển chuyên dụng, và hệ thống theo dõi thời gian thực để giảm hao hụt và cải thiện hiệu quả vận chuyển nông sản.

Ngoài ra, việc xây dựng các nền tảng thương mại điện tử chuyên biệt cho nông sản cũng sẽ thúc đẩy quảng bá thương hiệu và mở rộng thị trường. Những nền tảng này cũng giúp đơn giản hóa giao dịch và cung cấp khả năng truy xuất nguồn gốc minh bạch. Đồng thời, việc đầu tư vào các khu sản xuất đạt chuẩn VietGAP và GlobalGAP không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tạo sự tin cậy từ phía người tiêu dùng và đối tác quốc tế.

Những bước đi duy trì đà tăng trưởng

Mặc dù vậy, ngành nông sản Việt Nam vẫn đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia nhiệt đới khác như Thái Lan, Philippines và Indonesia. Các nước này cũng sở hữu lợi thế tương tự về khí hậu và chủng loại sản phẩm. Ngoài ra, việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế và vượt qua các rào cản thương mại kỹ thuật cũng là một thách thức lớn. Để giữ vững vị thế, các doanh nghiệp Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ tiên tiến, xây dựng thương hiệu mạnh và đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam mới đây đã đề xuất xây dựng các vùng sản xuất chuyên biệt và kêu gọi chính phủ hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng như vận chuyển, kho bãi và chế biến. Bên cạnh đó, đầu tư vào chuyển đổi số và thương mại điện tử sẽ giúp nâng cao giá trị thương hiệu nông sản Việt Nam. Thực tế, việc duy trì sự tăng trưởng bền vững đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức ngành nghề. Chỉ khi vượt qua các rào cản hiện tại và tận dụng tốt các cơ hội mới, ngành nông nghiệp Việt Nam mới có thể vững bước trên con đường khẳng định vị thế toàn cầu.

Nhìn chung, sự bùng nổ xuất khẩu nông sản năm 2024 được coi là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế Việt Nam, đồng thời khẳng định tiềm năng to lớn của ngành này. Để tiếp tục đạt được thành công, ngành nông sản cần tập trung vào đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu mạnh và tận dụng lợi thế chiến lược của mình. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ nông nghiệp toàn cầu.