Dự án mỏ sắt Thạch Khê: Doanh nghiệp đề xuất tái khởi động, địa phương muốn dừng

>>Hà Tĩnh tiếp tục đề xuất đóng cửa mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á

Doanh nghiệp đề xuất tái khởi động

Trong văn bản gửi Chính phủ mới đây, TKV cho biết, tháng 2 năm nay Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 10 về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, Bộ Chính trị cho phép đánh giá hiệu quả đầu tư, hiệu quả kinh tế - xã hội bền vững để xem xét đầu tư các dự án khai thác, chế biến sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) hoàn thành trước năm 2030.

Vì thế tập đoàn này đề nghị Chính phủ cho phép tái khởi động dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê.

Mỏ sắt Thạch Khê (huyện Thạch Hà) có trữ lượng khoảng 544 triệu tấn, khai thác năm 2008, được đánh giá là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á. Mỏ sắt này nằm trên địa bàn 5 xã ven biển của huyện Thạch Hà gồm: Thạch Khê, Đỉnh Bàn, Thạch Hải, Thạch Trị và Thạch Lạc. Tổng diện tích đất sử dụng của dự án là 4.821 ha. Khu vực này nằm cách thành phố Hà Tĩnh 8 km về phía Đông, cách bờ biển Đông 1,6 km.

Dự án đầu tư khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê do Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư. Công ty này do TKV nắm cổ phần chi phối.

Giai đoạn 2008-2011, công nhân đã bóc đất tầng phủ được khoảng 12,7 triệu m3, độ sâu -34 m so với mực nước biển, thu hồi 3.000 tấn quặng. Dự án sau đó gặp vướng mắc về huy động và góp vốn, dẫn đến hàng loạt hệ lụy, như chậm tiến độ giải phóng mặt bằng, thiếu tiền thanh toán cho nhà thầu tư vấn lập thiết kế kỹ thuật và xây dựng khu tái định cư.

Chủ đầu tư đã triển khai, điều chỉnh dự án theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền nhưng từ cuối năm 2011, dự án dừng hoạt động theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 164/TB-VPCP ngày 11/7/2011 của Văn phòng Chính phủ để tái cơ cấu lại cổ đông của Công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê, giải quyết các vấn đề giải phóng mặt bằng, tái định cư cho người dân.

Theo một lãnh đạo của TIC, đến nay, theo TKV, số tiền tập đoàn này và các nhà đầu tư đã góp vào dự án khai thác, tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) tới nay là khoảng 2.000 tỷ đồng. Việc đóng cửa mỏ sẽ khiến số tiền này hoàn toàn bị mắt trắng.

Địa phương muốn dừng

Trước việc mỏ sắt nằm “bất động” hơn 10 năm qua, người dân vùng ven biển huyện Thạch Hà trong vùng quy hoạch dự án mong cơ quan chức năng sớm đưa ra kết cục cho dự án này để tái thiết lại cuộc sống. Chính quyền địa phương cũng bày tỏ mong muốn "khai tử" dự án mỏ sắt Thạch Khê. Họ cho rằng việc mỏ sắt "treo" nhiều năm qua đã phá vỡ quy hoạch xây dựng hạ tầng nông thôn mới, sản xuất nông nghiệp của người dân khiến kinh tế trì trệ, địa phương gặp khó khăn.

Ông Nguyễn Hải Lý, Chủ tịch UBND xã Thạch Hải cho biết: “Thạch Hải được xem là một trong những bãi biển đẹp nhất nhì Hà Tĩnh. Vị trí này nằm gần khu du lịch sinh thái Quỳnh Viên, Đền Chiêu trưng Đại vương Lê Khôi. Tuy nhiên, do nằm trong vùng dự án mỏ sắt Thạch Khê nên nhiều năm nay không thể khai thác tiềm năng du lịch ở bãi biển Thạch Hải, kinh tế trì trệ, không thu hút được đầu tư vào địa phương”.

Trước những bất cập của dự án, tỉnh Hà Tĩnh đã có nhiều văn bản, báo cáo, kiến nghị lên Trung ương về việc dừng mỏ sắt Thạch Khê. Mới đây nhất, tháng 11/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Trọng Hải đã ký văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất sớm cho chủ trương xử lý dự án mỏ sắt Thạch Khê tại huyện Thạch Hà.

Để giải quyết các vướng mắc về khoản nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mỏ sắt Thạch Khê do tạm dừng dự án, tạo điều kiện cho TIC tham gia chuyển đổi các hoạt động sản xuất kinh doanh khác, ổn định việc sản xuất, đời sống nhân dân trên địa bàn liên quan hoạt động khai thác mỏ, Hà Tĩnh đề nghị Thủ tướng Chính phủ sớm đồng ý chủ trương chấm dứt hoạt động dự án khai thác, tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê và Nhà máy luyện thép công suất 2 triệu tấn/năm của công ty.

Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Trọng Hải khẳng định, tỉnh luôn nhất quán quan điểm đề nghị dừng khai thác mỏ sắt Thạch Khê. Đề nghị đó trước đây Hà Tĩnh cũng đã gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, gửi Chính phủ và Bộ Chính trị.

“Mặc dù họ đề nghị khai thác nhưng Hà Tĩnh vẫn dứt khoát với quan điểm đề nghị dừng khai thác mỏ sắt Thạch Khê. Khi có quyết định dừng khai thác mỏ sắt Thạch Khê từ Chính phủ, Hà Tĩnh cam kết sẽ thực hiện các nội dung Trung ương giao. Trong đó, sẽ thu hồi diện tích 980 ha để điều chỉnh quy hoạch phục vụ phát triển dịch vụ du lịch, đẩy mạnh thu hút đầu tư, góp phần phát triển kinh tế, xã hội bền vững”, ông Hải cho hay.

Được biết, theo thông báo của Tổng cục Khoáng sản Việt Nam, hiện nay TIC đang nợ các khoản thuế với số tiền hơn 520 tỉ đồng. Trong đó, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản tính đến hết năm 2017 là 309 tỉ đồng; tiền thuê đất là 25 tỉ; tiền phạt chậm nộp là 185 tỉ và tiền thuế phi nông nghiệp gần 560 triệu đồng.

Liên quan đến vấn đề này, trước đó, TKV cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về việc đề nghị dừng cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế đối với Công ty CP Sắt Thạch Khê; xem xét cho phép TIC được tiếp tục lùi thời gian nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đến khi được cấp thẩm quyền cho phép tái khởi động dự án và không bị tính tiền nộp chậm trong thời gian tạm dừng dự án.