Trí tuệ nhân tạo phục vụ chuyển đổi số quốc gia

Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng: “Công nghệ số đã, đang và sẽ thâm nhập vào mọi ngõ ngách của đời sống xã hội, sẽ trở thành không khí thở của chúng ta. Và vì thế, nó phải rẻ như không khí. Cách để đạt được điều đó là công nghệ mở.

Công nghệ mở không chỉ là mã nguồn mở, mà còn là kiến trúc mở và chuẩn mở. Đi cùng công nghệ mở là văn hoá mở. Tất cả chúng ta sẽ cùng đóng góp phát triển công nghệ, cùng chia sẻ sử dụng công nghệ để đạt được sự phổ cập toàn dân. Và vì thế mà giá công nghệ trên mỗi người dùng sẽ rẻ đi”.

Theo Bộ trưởng, công nghệ mở là để các quốc gia có thể làm chủ công nghệ mà mình sử dụng. Không còn như trước đây, chúng ta mua một “Black Box” từ một quốc gia khác và phó mặc số phận của quốc gia mình cho một quốc gia khác. Hiện nay, nhiều quốc gia đã tuyên bố chỉ mua công nghệ khi công nghệ là mở, nhất là khi các công nghệ đó dùng để xây dựng các hạ tầng nền tảng trọng yếu quốc gia.

Sự sáng tạo vĩ đại nhất là sự sáng tạo của toàn dân. Và cũng chính sự sáng tạo này mới có thể giải quyết các vấn đề, các bài toán của từng cá nhân, từng tổ chức nhỏ và của từng quốc gia. Không một công ty nào, một tập đoàn đa quốc gia nào, dù qui mô to đến đâu, có thể giải quyết mọi bài toán, đáp ứng mọi nhu cầu thay đổi. Không ai có thể hiểu bài toán, vấn đề của mình hơn chính mình và vì thế, chúng ta sẽ là người tốt nhất để giải bài toán của mình.

Sự sáng tạo toàn dân chỉ có thể xảy ra khi công nghệ là mở. Công nghệ mở sẽ khai phóng năng lực sáng tạo của mỗi cá nhân. Mỗi người đứng trên vai những người khác để phát triển, và từ đó tạo ra một mặt bằng mới cao hơn cho những người khác.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, công nghệ số đã trở thành nền tảng của kinh tế - xã hội. Cuộc di chuyển vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại là cuộc di chuyển từ thế giới thực vào thế giới ảo. Nhưng tất cả các quốc gia đều lo lắng về an ninh mạng. Niềm tin số sẽ trở thành yếu tố quyết định cho sự thành công của cuộc di chuyển này. Các quốc gia chỉ có thể có niềm tin số khi công nghệ họ sử dụng là công nghệ mở.

Với một nước đi sau như Việt Nam chúng ta, muốn đi trước thì phải đứng trên vai những người khác. Việc lựa chọn phát triển công nghệ mở, lựa chọn phát triển phần mềm nguồn mở, lựa chọn mở dữ liệu để các cá nhân, doanh nghiệp tham gia sáng tạo giá trị mới là định hướng của chúng ta. Với định hướng này, Việt Nam sẽ phát triển thành quốc gia công nghệ, dựa trên và thừa hưởng tri thức nhân loại nhưng cũng đóng góp cho tri thức nhân loại.

“Về chủ đề của Open Summit năm nay: AI với công nghệ mở và mã nguồn mở. Đây là chiến lược để Việt Nam bứt phá vươn lên, không phải đi sau. Đây là cách để biến người dùng thành người tạo ra công nghệ. Đây là cách để AI được an toàn”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Tại sự kiện, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia Hồ Đức Thắng trình bày báo cáo “Phát triển hệ sinh thái AI mở - Nền tảng cho tự chủ công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia”.

Theo đó, trụ cột thứ nhất là hạ tầng tính toán quốc gia – xương sống vật lý cho trí tuệ Việt. AI tạo sinh đòi hỏi một nguồn năng lượng tính toán khổng lồ. Vì vậy, phải xây dựng các trung tâm dữ liệu, các cụm tính toán hiệu năng cao (HPC) hiện đại, an toàn và tự chủ.

Trụ cột thứ hai là nền tảng dữ liệu mở – huyết mạch nuôi dưỡng AI Việt. Các kho dữ liệu mở quốc gia cần được khẩn trương hình thành, với cơ chế chia sẻ an toàn, chuẩn hóa dữ liệu tiếng Việt, biến tài nguyên dữ liệu thành động lực phát triển.

Trụ cột thứ ba là nền tảng và cộng đồng AI mở - bộ óc tập thể của quốc gia. Đó là một hệ sinh thái nơi các nhà khoa học, kỹ sư, doanh nghiệp và cộng đồng cùng tham gia, đóng góp trí tuệ Việt vào kho tàng tri thức chung của nhân loại.

Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết sẽ đi đầu, thúc đẩy hoàn thiện hành lang pháp lý với Luật Trí tuệ nhân tạo, xây dựng các khung thử nghiệm (sandbox) linh hoạt, đầu tư vào hạ tầng tính toán quốc gia dùng chung, và đổi mới mua sắm công để tạo "đơn đặt hàng" cho giải pháp AI Việt Nam.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Vietnam Open Summit là cam kết của Việt Nam về phát triển và làm chủ công nghệ số dựa trên chuẩn mở. Không chỉ là cam kết mà đây còn là chiến lược của chúng ta: Mở để phát triển và làm chủ công nghệ Việt Nam, để Make in Vietnam. Không chỉ là chiến lược mà đây còn là chương trình hành động của chúng ta.

Mỗi cơ quan, doanh nghiệp hãy nhận lấy cho mình một công việc và cam kết hành động. Cơ quan nhà nước hãy hành động để xây dựng chính sách, chiến lược. Doanh nghiệp hãy hành động để phát triển các nền tảng. Các cơ sở đào tạo hãy hành động để nuôi dưỡng và phát triển cộng đồng mở. Vietnam Open Summit 2025 sẽ đưa ra một Chương trình hành động cho năm 2026 để phát triển cộng đồng mở Việt Nam, nhất là về AI.