Triển vọng hợp tác lớn về thương mại dịch vụ từ hiệp định CPTPP

Đẩy mạnh xuất khẩu dịch vụ là một trong những nội dung được chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê trăn trở và đề xuất trong những năm qua nhằm cân đối cán cân xuất nhập khẩu dịch vụ một cách bền vững. Đây cũng là lĩnh vực mà Việt Nam nhập khẩu ròng với con số khoảng 290 tỷ USD vào năm 2023. Trong đó các dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất là dịch vụ vận tải, dịch vụ du lịch và các dịch vụ khác...

Ở chiều ngược lại, Anh được biết đến là cường quốc xuất khẩu dịch vụ với trị giá xuất khẩu năm 2023 đạt khoảng 470 tỷ bảng Anh, cao hơn xuất khẩu hàng hóa khoảng 377 tỷ bảng Anh. 3 trong số dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn của Anh là dịch vụ kinh doanh, dịch vụ tài chính và dịch vụ du lịch. Tuy nhiên, hiện nay trao đổi thương mại dịch vụ giữa Việt Nam và Anh chưa tương xứng với tiềm năng và thấp hơn nhiều so với số liệu trao đổi thương mại hàng hóa.

Đại sứ Anh tại Việt Nam Iain Frew cho biết, hiệp định thương mại tự do thế hệ mới CPTPP không chỉ mang lại cơ hội cho Việt Nam mở rộng hàng hóa và dịch vụ mà còn tạo điều kiện cho việc thành lập cơ sở kinh doanh của Anh tại Việt Nam. Các lĩnh vực tài chính, y tế, giáo dục và công nghệ là những điểm sáng, mở ra cơ hội để Việt Nam nhập khẩu các giải pháp tiên tiến từ Anh.

Còn góc nhìn từ ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách đa biên (Bộ Công Thương), hiệp định UKVFTA giữa Anh và Việt Nam hay hiệp định CPTPP mà Anh vừa tham gia đều mang đến những cơ hội lớn để doanh nghiệp hai nước khai thác tốt hơn dư địa tiềm năng, nhất là trong thương mại dịch vụ đầu tư nhờ mức độ cam kết thuế quan.

Cụ thể, trong CPTPP, cách tiếp cận “chọn bỏ”, minh bạch, rõ ràng, có tự do hóa rất mạnh trong lĩnh vực thương mại hàng hóa, đầu tư và dịch vụ. Trong UKVFTA dùng cách tiếp cận “chọn cho” đi sâu vào những cam kết mà Anh có thế mạnh, Việt Nam có nhu cầu.

Những cam kết Việt Nam đưa ra trong một số dịch vụ có thế mạnh của Anh như y tế, công nghệ… thuận lợi hơn để thu hút đầu tư từ doanh nghiệp Anh và kết nối tốt hơn với doanh nghiệp Việt Nam. Bên cạnh đó, nhiều quy định pháp luật của Việt Nam, chẳng hạn quy định tại Luật Đầu tư đã tiến bộ, tiếp cận theo hướng “chọn bỏ” liên quan đến một số FTA mà Việt Nam đã tham gia.

Kết hợp cả hai hiệp định trên, theo ông Ngô Chung Khanh, các nhà cung cấp dịch vụ của Anh và Việt Nam có cơ hội rất lớn để hợp tác, phát triển sang nhau.

Tuy Anh là cường quốc xuất khẩu dịch vụ song Việt Nam cũng có một số ngành dịch vụ có thể tận dụng được từ những cam kết trong hai hiệp định trên. Đó là dịch vụ kinh doanh (dịch vụ tư vấn về thị trường, chính sách, tuân thủ quy định cho các doanh nghiệp Anh vào Việt Nam đầu tư); dịch vụ du lịch…

Luật sư Đào Văn Hưng - Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý và phát triển doanh nghiệp (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa) nhận định: thu hút đầu tư nước ngoài nói chung, trong đó có đầu tư từ Anh trong thời gian tới sẽ thuận lợi hơn rất nhiều với nhiều quy định cởi mở trong Luật Đất đai năm 2024. Ngoài ra, trong bối cảnh thương mại đầu tư toàn cầu tiềm ẩn nhiều bất định, đầu tư vào Việt Nam tạo cơ hội cho doanh nghiệp Anh dễ dàng thâm nhập vào thị trường ASEAN và Trung Quốc.

Tuy nhiên, khi hợp tác kết nối, doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý, thị trường Anh và EU áp dụng tiêu chuẩn khắt khe về xuất xứ hàng hoá, lao động. Đến đầu năm 2027, Anh còn có thêm tiêu chuẩn về khí thải carbon.

Trong khi đó, các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp SME chưa có thói quen sử dụng dịch vụ kiểm toán, tư vấn pháp luật; hạn chế về vốn, công nghệ, kỹ năng quản trị. Do đó, để tận dụng tốt cơ hội, bên cạnh những kiến nghị các cơ quan chức năng cải cách thủ tục hành chính thì doanh nghiệp cần tự đổi mới để tăng khả năng hợp tác, kết nối, khai thác tốt hơn các lĩnh vực dư địa tiềm năng.