TS. Trần Du Lịch: TP.HCM không có đường vành đai mà toàn đường vành khuyên

>> Đề xuất bố trí ngân sách Trung ương thực hiện dự án đường Vành đai 3 TP.HCM

Phát biểu tại Tọa đàm "Đột phá hạ tầng phát triển giao thông vùng kinh tế TP.HCM - Đồng Nai - Bà Rịa - Vũng Tàu" mới đây, chuyên gia kinh tế Trần Du Lịch nhấn mạnh, không chỉ khu tam giác TP.HCM - Đồng Nai - Vũng Tàu, kinh tế toàn vùng kinh tế trọng điểm phía nam thời gian qua không phát triển là do những yếu kém về kết nối giao thông.

Ông cho biết, ông thường xuyên đi công tác miền Bắc và chỉ mơ vùng kinh tế trong điểm cả nước như phía Nam có được hạ tầng giao thông như miền Bắc. Quy hoạch đến 2025 sẽ hoàn thành hơn 500 km đường cao tốc mà đến thời điểm này mới được hơn 90 km.

“Hà Nội đã đi tới Vành đai 5 rồi mà mà đường Vành đai 2 của TP.HCM chỉ có 64 km mãi chưa khép kín; Vành đai 3, 4 thì dở dang. Không thể chấp nhận 1 thành phố như TP.HCM mà không có đường vành đai nào kết nối được, toàn đường vành khuyên như thế này", ông Lịch đánh giá.

Theo TS Trần Du Lịch, tất cả các dự án kết nối trọng điểm như mạng lưới đường Vành đai, cao tốc TP.HCM - Biên Hòa, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài... đều đã có trong quy hoạch từ nhiều năm trước. Tầm nhìn đã có, nhu cầu thấy rõ nhưng mãi vẫn không thể thực thi do TP.HCM lực bất tòng tâm.

Cụ thể, các dự án giao thông vốn đầu tư lớn nhưng rất khó xã hội hóa, thu hút nhà đầu tư tư nhân do rào cản luật PPP. Nguyên tắc là trong mọi trường hợp, nhà nước chỉ đóng góp không quá 50% tổng vốn đầu tư của dự án.

>>>Cần 156.000 tỷ đồng hoàn thiện đường Vành đai 3 TP.HCM

Thực tế, có những công trình như đường Vành đai 3 của TP.HCM tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là hơn 84.684 tỷ đồng. Trường hợp đầu tư theo phương thức đối tác công tư (hợp đồng BOT) theo kết quả nghiên cứu của đơn vị nghiên cứu, tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư khoảng 15.411 tỷ đồng, chỉ chiếm khoảng 18% so với tổng mức đầu tư của dự án. Thời gian hoàn vốn kéo dài tới 29 năm.

“Trong khi đó, thời gian thu hồi vốn trên 20 năm là hết vòng đời tài chính rồi, không nhà đầu tư nào dám làm. Vì thế, cần nhanh chóng sửa luật Đầu tư công, cho phép Nhà nước đóng góp tỉ lệ linh động, tùy theo thời gian thu hồi vốn của dự án. Nếu tháo được điểm nghẽn này sẽ mở cơ hội rất lớn cho không chỉ đường Vành đai 3 mà cả Cao tốc TP.HCM - Mộc Bài và nhiều dự án giao thông trọng điểm khác”, TS Trần Du Lịch đề xuất.

Ngoài ra, ông Lịch cũng cho rằng, cần điều chỉnh tổng thể quy hoạch vùng, chấm dứt việc mỗi địa phương có quy hoạch tỉnh trước mà quy hoạch vùng chưa có, không biết kết nối thế nào. Đồng thời, có định chế tài chính thực sự cho quỹ đầu tư vùng về hạ tầng, huy động từ nhiều nguồn lực.

"Nguồn vốn đầu tư phân bổ cho các địa phương như thế này thì không thể giải quyết được bài toán giao thông. Sau đại dịch, những bất cập về hạ tầng sẽ càng hiện rõ. Nếu Chính phủ không nhanh chóng đứng ra cùng tháo gỡ, đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm khu vực phía Nam thì "con gà đẻ trứng vàng" có thể sẽ không còn trứng trong tương lai", TS Trần Du Lịch nhận định.

Trong khi đó, ông Phan Công Bằng - Phó giám đốc Sở GTVT TP.HCM nhận định, TP.HCM kết nối với Đồng Nai - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu qua cửa ngõ phía Đông gồm: Xa lộ Hà Nội, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.

Thời gian qua TP.HCM cùng Bình Dương, Đồng Nai có chương trình đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, nhưng TP.HCM vẫn gặp khó khăn vì nguồn vốn hạn chế. Hiện nay, TP.HCM sẽ nghiên cứu phát triển qua Nhơn Trạch, Đồng Nai nhưng nguồn vốn là vấn đề khó khăn nhất.

Theo ông Bằng, vừa qua HĐND TP.HCM thông qua nguồn vốn đầu tư xây dựng nút giao An Phú bằng vốn ngân sách, nhưng ngân sách thành phố cũng không đủ để đầu tư toàn bộ các dự án, nhất là các tuyến đường vành đai.

"Kế hoạch triển khai dự án đã có, chỉ còn chờ nguồn vốn. Chúng tôi đã nghiên cứu quy mô đầu tư, nhu cầu vốn và dự kiến các nguồn vốn khác nhau, nhưng nói thật ngay cả Luật PPP vừa thông qua đến nay kêu gọi đầu tư cũng khó. Thành phố cũng kêu gọi đầu tư PPP tuyến Vành đai 3 nhưng đến nay vẫn chưa thành công", ông Bằng nói và cho biết, nếu Vành đai 3 không hoàn thành, việc kêu gọi làm dự án xây dựng cao tốc TP.HCM - Mộc Bài cũng khó khả thi.