Từ vụ án 19 đối tượng lừa đảo chứng khoán quốc tế: Bài học cảnh tỉnh nhà đầu tư

Sau 2 ngày xét xử và nghị án, sáng 23/9, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã tuyên án phạt 19 bị cáo trong vụ án lừa đảo đầu tư chứng khoán, tài chính quốc tế do Bùi Trung Đức (sinh năm 1992, phường An Khánh, TP Thủ Đức cũ, TP Hồ Chí Minh) cầm đầu cùng 18 đồng phạm.

Đức được xác định là mắt xích trong đường dây lừa đảo của nhóm Mr Pips Phó Đức Nam (sinh năm 1994, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) và Mr Hunter Lê Khắc Ngọ (sinh năm 1990, quận Bắc Từ Liêm cũ, thành phố Hà Nội) đang bị Công an TP Hà Nội điều tra về các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền.

Tòa đã tuyên án phạt 19 bị cáo về cùng tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174, khoản 4, điểm a, Bộ luật Hình sự. Trong đó: Bùi Trung Đức bị phạt 18 năm tù, Thái Anh Đào (sinh năm 2001, TP Thủ Đức cũ, TP Hồ Chí Minh) 16 năm tù, các bị cáo còn lại bị tuyên phạt từ 10-15 năm tù.

Cáo trạng thể hiện, nhóm này lập nhiều công ty “vỏ bọc”, mở các trang web, ứng dụng giả dạng sàn chứng khoán quốc tế để dụ dỗ hàng nghìn nhà đầu tư trong nước, chiếm đoạt số tiền lớn. Mức án nghiêm khắc của tòa là lời cảnh báo mạnh về trách nhiệm hình sự đối với loại tội phạm này.

Theo hồ sơ vụ án, nhóm bị cáo đã dựng lên nhiều website có giao diện giống sàn giao dịch quốc tế, tích hợp các nền tảng MT4, MT5 giả mạo để tạo cảm giác chuyên nghiệp. Đội ngũ nhân viên tư vấn được thuê rầm rộ, dùng nhiều tài khoản mạng xã hội và điện thoại để gọi chào mời, cam kết lợi nhuận cao, “rút tiền dễ dàng” nhằm thu hút người chơi. Đầu tiên, các nạn nhân được cho “thắng nhỏ” để tạo niềm tin; sau đó khi đầu tư số tiền lớn hơn thì bị khóa tài khoản hoặc lỗ liên tục.

Chiêu thức này không hề mới, nhưng được “đánh bóng” tinh vi hơn: ngoài phần mềm và website giả, nhóm còn lập công ty “vỏ bọc” với tên gọi nước ngoài để đánh lừa nhà đầu tư. Một số công ty được mở chỉ để nhận tiền, tạo hợp đồng, phát hành biên nhận, sau đó giải thể hoặc bỏ trốn. Mô hình đa tầng này khiến cơ quan điều tra gặp khó khăn trong việc truy dấu dòng tiền và thu hồi tài sản.

Nhìn nhận về vụ án, giới luật sư cho rằng ba điểm đáng lo. Thứ nhất, sự thiếu hiểu biết và tâm lý “lãi nhanh” của nhiều nhà đầu tư khiến họ dễ sập bẫy. Thứ hai, các kẽ hở pháp lý và sự chậm trễ cảnh báo từ cơ quan chức năng đã giúp các đường dây lừa đảo kéo dài hoạt động. Thứ ba, sự phối hợp quốc tế còn hạn chế, trong khi nhiều đường dây lừa đảo “đặt máy chủ ở nước ngoài” để khó bị kiểm soát.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp về vụ án này, Luật sư Tạ Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Luật Emme Law cho rằng, đây là tội phạm có tổ chức với yếu tố xuyên biên giới. Điều này đòi hỏi cơ quan quản lý phải có công cụ phát hiện sớm, xử lý mạnh và phối hợp quốc tế chặt chẽ hơn.

Về giải pháp, theo Luật sư Tuấn, cần gấp rút thiết lập cơ chế cấp phép và giám sát đối với các sàn chứng khoán quốc tế hướng tới nhà đầu tư Việt Nam. Cơ quan quản lý nên công bố công khai danh sách các tổ chức, cá nhân được phép cung cấp dịch vụ tài chính xuyên biên giới để nhà đầu tư tra cứu. Đồng thời phải có hệ thống cảnh báo sớm về các trang web, ứng dụng, công ty có dấu hiệu lừa đảo để người dân kịp thời biết và tránh.

Bên cạnh đó, Luật sư cũng kiến nghị siết chặt trách nhiệm pháp lý đối với cá nhân, tổ chức môi giới không phép. “Cần bổ sung chế tài xử lý tài sản, thu hồi toàn bộ lợi nhuận bất chính, tăng nặng mức phạt và xử lý hình sự cả những người môi giới biết rõ sai phạm vẫn tham gia. Nếu không chặn từ gốc, kiểu lừa đảo “chứng khoán quốc tế” sẽ còn biến hóa khó lường”, Luật sư Tạ Anh Tuấn nói.

Ngoài ra, theo ông Tuấn, cần đẩy mạnh giáo dục tài chính cho người dân, nhất là nhóm nhà đầu tư cá nhân. “Nếu không nâng cao nhận thức, chỉ dựa vào cơ quan quản lý sẽ không đủ. Người dân phải tự trang bị kiến thức, kiểm tra kỹ pháp lý của các sàn, tránh tâm lý ham lãi cao”, ông khuyến nghị.

Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Trọng Hiệp – Giám đốc Công ty Luật HPVN cũng cho rằng, vụ án 19 bị cáo lừa đảo chứng khoán quốc tế cũng đặt ra bài học cho các cơ quan quản lý. Việc tăng cường phối hợp giữa ngân hàng, công an và các tổ chức quốc tế sẽ giúp theo dõi dòng tiền, phát hiện giao dịch bất thường và kịp thời phong tỏa tài khoản. Bên cạnh đó, cần minh bạch hóa danh sách các sàn giao dịch hợp pháp, khuyến khích truyền thông công bố cảnh báo về các sàn ảo.

Theo Luật sư Hiệp, mức án nghiêm khắc cho các bị cáo không chỉ là sự trừng phạt mà còn là tín hiệu răn đe mạnh mẽ đối với những đường dây lừa đảo tương tự.

“Đây là hồi chuông cảnh báo không chỉ với cơ quan quản lý mà cả từng nhà đầu tư. Nếu không tỉnh táo trước những lời mời gọi “lãi khủng”, người dân vẫn sẽ tiếp tục trở thành nạn nhân của những chiêu trò “đầu tư quốc tế” đầy biến tướng”, Luật sư Hiệp nhấn mạnh.