“Uỷ ban chứng khoán cần độc lập”

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, vấn đề khiến cho Thường trực Ủy ban này rất băn khoăn, đó chính là địa vị pháp lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Tuy được trao thêm một số thẩm quyền, song theo dự thảo Luật, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vẫn là cơ quan thuộc Bộ Tài chính.

Lo ngại địa vị pháp lý cho Uỷ ban chứng khoán

Thông tin về Dự thảo Luật chứng khoán sửa đổi lần này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải nhấn mạnh, một số sửa đổi, bổ sung đáng chú ý về chào bán chứng khoán, nâng điều kiện công ty đại chúng; các quy định về thị trường giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, quỹ đầu tư chứng khoán, công ty đầu tư chứng khoán...

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, vấn đề “đau đầu nhất”, khiến cho Thường trực Ủy ban này rất băn khoăn, thì lại chưa được thể hiện rõ, đó chính là địa vị pháp lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Tuy được trao thêm một số thẩm quyền, song theo dự thảo Luật, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vẫn là cơ quan thuộc Bộ Tài chính.

“Nhiều ý kiến cho rằng Chính phủ cần nghiên cứu để có mô hình độc lập hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường vốn, tăng cường sự minh bạch, thu hút nhiều hơn nguồn vốn của các nhà đầu tư. Theo mô hình hiện tại thì nhiều vấn đề phải xin ý kiến Bộ Tài chính, xin ý kiến Chính phủ; như vậy có đáp ứng được yêu cầu xử lý những tình huống phát sinh trên thị trường chứng khoán -  vốn diễn biến rất nhanh - hay không?”, ông Thanh nói.

Chuyên gia Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhắc lại, thời điểm quyết định chuyển Ủy ban Chứng khoán Nhà nước từ Chính phủ về trực thuộc Bộ Tài chính, lý lẽ để thuyết phục là đưa Ủy ban về Bộ để tạo thuận lợi cho quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước.

“Bây giờ lý do đó còn hợp lý không?”, ông Phúc khẳng định.

Cho rằng không nên hiểu một cách máy móc về chủ trương tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, ông Nguyễn Văn Phúc thông tin thêm: “Ở nhiều nước Ủy ban Chứng khoán là một thiết chế độc lập hoạt động theo luật, thậm chí không trực thuộc Chính phủ”.

Nhiều ý kiến khác tại phiên họp cũng ủng hộ việc sửa luật lần này cần cho phép Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có vị thế độc lập hơn về nhân sự, tài chính và được ban hành văn bản pháp quy.

“Nếu thực tiễn cần, thì việc để Ủy ban độc lập cũng không ngại vướng quy định về tinh gọn bộ máy”, ĐB Bùi Văn Phương, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Ninh Bình) nhận xét.

Uỷ ban chứng khoán cần độc lập hơn

Điều 8 dự thảo luật vẫn quy định Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước là cơ quan thuộc Bộ Tài chính.

Tuy nhiên, nhìn nhận vấn đề này Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh lại gợi mở quan điểm cho rằng cơ quan này cần độc lập hơn.

“Việc thời kỳ đầu Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước trực thuộc Chính phủ nhưng một ngày đẹp trời Uỷ ban này bỗng về Bộ Tài chính, theo một số phân tích thì cũng có lý do nhất định. Nhưng, bây giờ hoàn cảnh đã khác và sửa luật chính là cơ hội để cơ quan này độc lập hơn”, ông Thanh nói.

Về vấn đề này TS. Phạm Giang Thu (Đại học Luật Hà Nội) nói rằng: Vì là cơ quan thuộc Bộ, không có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật nên Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước rất là chung chiêng.

“Tại thời điểm này nếu giả định Uỷ ban này trong một vị thế độc lập thì liệu có thể có một điều như Luật Ngân hàng Nhà nước khẳng định là cơ quan ngang Bộ thuộc Chính phủ hay không? Phải thế thì mới ban hành văn bản quy phạm pháp luật được nếu không thì vẫn chung chiêng, mà quy định như thế thì phải sửa Luật Tổ chức Chính phủ”, bà Thu nói.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng có thể ví Bộ Tài chính và Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước là hai cơ quan tiêu tiền và quản lý tiền.

“Như thế vừa làm trọng tài vừa đá banh, rất nguy hiểm”, ông Hiếu nói.