Gửi bình luận
Các mô hình AI có năng lực lớn, nhưng nếu không có cách tiếp cận đúng đắn từ con người, chúng sẽ trở thành những sự phân tâm tốn kém thay vì động lực kinh doanh.
Kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo (AI) đang hứa hẹn những bước đột phá về năng suất cùng hiệu quả, và các doanh nghiệp trên toàn cầu đã đổ hàng tỷ đô la vào các sáng kiến AI. Tuy nhiên, báo cáo "Tình hình AI trong Kinh doanh 2025" của MIT’s Media Lab đã chỉ ra một thực tế đáng chú ý: “95% các dự án thử nghiệm AI của doanh nghiệp không mang lại bất kỳ giá trị có thể đo lường nào”. Con số này hé lộ rằng, dù công nghệ có mạnh mẽ đến đâu, sự thành công hay thất bại của AI cuối cùng vẫn nằm ở yếu tố con người – ở chiến lược, văn hóa và cách chúng ta tiếp cận công nghệ này.
Thất bại của AI không đến từ chất lượng mô hình hay quy định, mà đến từ phương pháp tiếp cận. Quá nhiều lãnh đạo doanh nghiệp đang chạy theo xu hướng, bật đèn xanh cho các dự án AI không phải vì chúng giải quyết một vấn đề kinh doanh cụ thể mà vì họ cảm thấy "cần có một sáng kiến AI".
Điều này đặc biệt đúng với các dự án AI trong bán hàng và tiếp thị, nơi 50-70% ngân sách AI được đổ vào. Những dự án này dễ hình dung và dễ thuyết trình nội bộ, như các công cụ hứa hẹn viết bài, tạo phản hồi tự động hay triển khai chatbot. Tuy nhiên, chúng thường bỏ qua một nhận thức sai lầm cơ bản: “Giá trị thực sự trong kết nối giữa con người và khách hàng nằm ở việc lắng nghe, thấu hiểu và định hình những tương tác có ý nghĩa, chứ không phải chỉ là việc phản hồi nhanh hay sửa lỗi chính tả”.
Các chatbot khiến khách hàng tức giận, nội dung làm mất đi giọng điệu thương hiệu hay email gây khó chịu là những minh chứng rõ ràng nhất cho thất bại của AI trong lĩnh vực này.
Điều đáng ngạc nhiên là, trong khi các dự án bán hàng và tiếp thị chiếm phần lớn ngân sách, thì khả năng tiết kiệm chi phí thực sự lại xuất hiện ở các chức năng nội bộ ít "hào nhoáng" hơn như tự động hóa back-office, mua sắm, tài chính và vận hành. Điều này cho thấy việc theo đuổi xu hướng đang làm lu mờ những cơ hội giá trị hơn, thầm lặng hơn mà con người cần phải nhìn nhận và khai thác.
Hơn nữa, công nghệ không thể tự sửa chữa sự thiếu đồng bộ trong tổ chức, mà ngược lại, nó còn khuếch đại sự thiếu đồng bộ đó. Tự động hóa một quy trình sai lầm chỉ khiến doanh nghiệp làm điều sai nhanh hơn. Chiến lược vững chắc, có thể đo lường, đồng bộ hóa mọi bộ phận và cá nhân, là yếu tố bảo vệ quan trọng. Nếu thiếu đi yếu tố con người trong việc xây dựng chiến lược này, AI sẽ chỉ làm tăng sự thiếu đồng bộ thay vì giải quyết nó.
Tiến sĩ Trịnh Quang Việt, Chủ nhiệm Phòng thí nghiệm AI của Trường Đại học Kinh tế & Luật, đã chỉ ra rằng con người là rất cần thiết để triển khai AI vào doanh nghiệp. Ông cho rằng, dù hệ thống thông minh có thể tạo ra những quy trình tự động một cách đồ sộ, nhưng vẫn cần phải có các kỹ sư và chuyên gia thực sự hiểu biết nghiệp vụ để xây dựng và thiết kế chúng. Việc này khẳng định vai trò của con người trong việc tạo ra và định hình AI là không thể thay thế.
Ông cũng nhấn mạnh rằng, dù AI có thể tăng năng suất làm việc đáng kể thì vẫn luôn cần "một cặp mắt thứ hai" từ chuyên gia để kiểm tra lại và xác minh kết quả, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi độ chính xác cao ví dụ như y học. Điều này càng khẳng định vai trò không thể thay thế của trí tuệ và kinh nghiệm con người.
AI không phải là vạn năng, mà vấn đề là ai sử dụng nó. Các mô hình AI có năng lực lớn, nhưng nếu không có cách tiếp cận đúng đắn từ con người, chúng sẽ trở thành những sự phân tâm tốn kém thay vì động lực kinh doanh. Thành công với AI đòi hỏi các nhà lãnh đạo phải đủ kỷ luật để đồng bộ hóa, tích hợp và quản lý sự thay đổi văn hóa. AI không thể tự cứu một doanh nghiệp khỏi chính nó; nó chỉ có thể khuếch đại những gì đã mạnh ở cốt lõi, nhưng chỉ khi được con người dẫn dắt một cách thông minh và có chiến lược.
