Gửi bình luận
Trong bối cảnh kinh tế số lan tỏa mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu hay trào lưu, mà trở thành yêu cầu bắt buộc đối với từng doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Thanh Tùng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Lào Cai, Chủ tịch Công ty Interbuslines, chia sẻ rằng nhiều doanh nghiệp vận tải hiện nay đang đứng trước ranh giới mong manh giữa “số hóa để phát triển” và “phụ thuộc để tồn tại”. Với ngành vận tải hành khách – nơi hoạt động gắn chặt với trải nghiệm và niềm tin của người tiêu dùng – câu chuyện chuyển đổi số không chỉ nằm ở phần mềm quản lý, mà sâu xa hơn là vấn đề tự chủ dữ liệu, bảo vệ thương hiệu và duy trì mối quan hệ bền vững với khách hàng. Khi lựa chọn quá dễ dãi các nền tảng trung gian, không ít đơn vị đã vô tình trao quyền kiểm soát khách hàng cho bên thứ ba.
Bài học đắt giá từ việc phụ thuộc đại lý và nền tảng trung gian
Ông Nguyễn Thanh Tùng cho rằng: “Doanh nghiệp tưởng như đang mở rộng thị trường, nhưng thực chất lại mất dần mối quan hệ trực tiếp với khách quen. Khi khách hàng đã quen đặt vé qua sàn, doanh nghiệp không còn biết ai là người từng đồng hành với mình. Và khi ấy, dữ liệu – thứ tài sản quý nhất của thời đại số – đã không còn thuộc về doanh nghiệp nữa”, ông Tùng nói.
Với Interbuslines, doanh nghiệp này đã từng hợp tác với nhiều đơn vị và đại lý bán vé khác nhau. Thời điểm đó, doanh nghiệp kỳ vọng tận dụng hệ thống phân phối sẵn có để mở rộng thị phần nhanh hơn. Tuy nhiên, thực tế lại khác xa kỳ vọng.
Nhiều đại lý, sàn bán vé trực tuyến đã thu thập và lưu trữ thông tin khách hàng, khiến doanh nghiệp mất quyền kiểm soát dữ liệu, thậm chí không thể biết được ai là khách hàng thân thiết của mình. Có những khách đặt vé nhiều năm qua nhưng thông tin lại nằm hoàn toàn trong tay bên trung gian. “Chúng tôi nhận ra rằng, khi không nắm dữ liệu khách hàng, tức là đã đánh mất linh hồn của doanh nghiệp”, ông Tùng chia sẻ.
Không chỉ mất dữ liệu, các chi phí tưởng như “rẻ” ban đầu lại trở thành gánh nặng dài hạn. Các nền tảng trung gian thường đưa ra mức chiết khấu, hoa hồng hấp dẫn, khiến doanh nghiệp tưởng như tiết kiệm chi phí đầu vào. Nhưng sau một thời gian, chi phí ẩn đội lên gấp nhiều lần: từ phí hoa hồng, chi phí quảng cáo, khuyến mãi cho tới việc phải trả phí cho chính khách hàng thân thiết của mình. “Đó là cái giá của sự lệ thuộc. Ban đầu tưởng được lợi, nhưng thực chất là nhân chi phí và mất kiểm soát thương hiệu”, ông Tùng nhấn mạnh.
Tự chủ công nghệ – nền tảng giữ vững bản sắc và khách hàng
Sau nhiều lần “trả giá”, Interbuslines quyết định xây dựng lại toàn bộ hệ thống vận hành theo hướng tự chủ, lựa chọn nền tảng quản trị ANVUI – một giải pháp công nghệ do người Việt phát triển, phù hợp đặc thù ngành vận tải hành khách.
Gần một thập kỷ qua, Interbuslines vận hành toàn bộ quy trình từ bán vé, điều hành xe, chăm sóc khách hàng đến phân tích dữ liệu doanh thu trên nền tảng này. Nhờ đó, doanh nghiệp giữ vững được tệp khách hàng trung thành chiếm tới 80% tổng lượng hành khách thường xuyên, đồng thời giảm mạnh chi phí nhân sự, sai sót vận hành và thời gian xử lý.
“Chúng tôi coi dữ liệu khách hàng là vàng. Mỗi hành trình là một mối quan hệ được bồi đắp, và công nghệ chỉ có ý nghĩa khi nó giúp bảo vệ mối quan hệ ấy”, ông nói.
Theo ông Nguyễn Thanh Tùng, điều đáng lo ngại là nhiều doanh nghiệp hiện vẫn coi chuyển đổi số như một công cụ hỗ trợ, chứ chưa xem đó là chiến lược sống còn. Không ít đơn vị bị cuốn vào cuộc đua phần mềm, triển khai rời rạc, thiếu tầm nhìn và không đo lường được hiệu quả thực tế.
“Không có chuyển đổi số rẻ, nhưng cái giá phải trả cho việc không chuyển đổi – hoặc chuyển đổi sai cách – còn đắt hơn nhiều”, ông Tùng chia sẻ.
Bài học của Interbuslines cho thấy, chỉ khi xác định rõ mục tiêu dài hạn, đầu tư bài bản và có đội ngũ hiểu công nghệ, doanh nghiệp mới thật sự làm chủ được hành trình số hóa.
Tự chủ để không đánh mất chính mình
Nguy cơ lớn nhất của ngành vận tải hiện nay, theo ông Tùng, là sự lệ thuộc vào sàn bán vé trung gian. Khi hoa hồng mỗi giao dịch ngày càng cao, doanh nghiệp vô tình phải trả phí cho chính khách hàng trung thành. Tệ hơn, nhiều nền tảng còn sử dụng tên hoặc hình ảnh nhà xe để chạy quảng cáo, khiến người tiêu dùng bị dẫn sang kênh khác.
“Không có lý do gì để đánh đổi 80% khách quen lấy 20% khách vãng lai. Một doanh nghiệp mất đi khả năng tự kết nối với khách hàng thì sớm muộn cũng mất luôn bản sắc của mình”, ông Tùng nói thẳng.
Từ câu chuyện của Interbuslines, ông Nguyễn Thanh Tùng gửi gắm một thông điệp rộng hơn tới đội ngũ doanh nhân Việt Nam rằng. chuyển đổi số không phải là việc thay đổi công cụ, mà là hành trình khẳng định năng lực tự chủ và bản lĩnh của doanh nghiệp.
“Nếu doanh nghiệp Việt chỉ dừng ở mức sử dụng công nghệ, mà không thể tự phát triển, tự bảo vệ dữ liệu, thì chúng ta vẫn chỉ đang làm thuê trên chính thị trường của mình” ông nhấn mạnh.
Với Lào Cai – điểm đến du lịch trọng điểm của miền Bắc, ông Tùng cho rằng việc số hóa hoạt động vận tải không chỉ mang ý nghĩa kinh doanh, mà còn góp phần nâng cao chất lượng hạ tầng du lịch, tăng khả năng kết nối giữa nhà xe, cơ sở lưu trú và điểm đến. Một hệ thống vận tải thông minh, minh bạch, có khả năng phân tích và dự báo nhu cầu du lịch sẽ tạo ra chuỗi giá trị mới, giúp địa phương phát triển bền vững hơn.
Từ góc nhìn của một doanh nhân gắn bó nhiều năm với ngành vận tải, ông kết luận: “Chúng ta không thể số hóa nửa vời. Chuyển đổi số phải bắt đầu từ tư duy, từ khát vọng làm chủ, và từ niềm tin rằng công nghệ chỉ có giá trị khi nó phục vụ con người – chứ không thay thế con người”.
