Hàng loạt giải pháp đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thực hiện nhằm hướng tới đạt mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, trước hết theo chuẩn FTSE Russell.
Thống kê cho thấy Ủy ban Chứng khoán đã thực hiện 7/9 giải pháp nhằm đạt được các tiêu chí của chuẩn nâng hạng thị trường. Chứng khoán BSC tóm lược theo từng nhóm giải pháp cụ thể như sau:
Nhóm giải pháp về chính sách
Thành lập nhóm đối thoại: Nhóm bao gồm các thành viên từ UBCKNN, chuyên gia, quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư quốc tế, một số công ty chứng khoán được lựa chọn và ngân hàng lưu ký.
Sửa quy định mở tài khoản FII: Từ phía NHNN, sửa đổi một số quy định pháp luật nhằm đơn giản hóa, rút ngắn thời gian mở tài khoản phục vụ cho hoạt động đầu tư gián tiếp của NĐTNN. Cụ thể, NHNN đã ban hành Thông tư 03, trong đó bãi bỏ yêu cầu hợp pháp hóa lãnh sự đối với hồ sơ mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp (IICA), có hiệu lực từ ngày 16/6/2025.
Triển khai OTA: Đây là giải pháp CHƯA được thực hiện. Cụ thể UBCKNN dự kiến sẽ triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA - Omnibus trading account) cho phép các tổ chức quản lý quỹ thực hiện mua/bán đồng thời với tất cả các quỹ mà không phải thực hiện mua/bán riêng lẻ trên từng tài khoản. Giải pháp sẽ giúp các tổ chức quản lý quỹ, NĐTNN đơn giản hóa việc đặt lệnh, thuận tiện hơn. Theo dự kiến giải pháp này sẽ được thực hiện trước tháng 8/2025.
Nhóm giải pháp về hạ tầng công nghệ
KRX: Với nhiệm vụ UBCKNN giao các SGDCK, VSDC nhanh chóng triển khai thực hiện, hệ thống giao dịch KRX đã Go-live vào ngày 05/05/2025.
Tuy nhiên lưu ý mặc dù hệ thống giao dịch mới này sẽ mang lại nhiều tính năng mới, các quy định hiện hành không cho phép: Giao dịch trong ngày (intra-day trading); Thanh toán bù trừ (net-off settlement); Bán khống (short selling); Cơ chế ngắt mạch thị trường (circuit breaker).
STP: VSDC triển khai hệ thống giao dịch tiếp điện tử giữa CTCK và Ngân hàng lưu ký (STP), đồng thời nâng cấp STP sử dụng điện chuẩn SWIFT. Giải pháp giúp thuận tiện hơn trong việc phục vụ NĐTNN, chính thức vận hành vào 05/05/2025
CCP - Mô hình thanh toán bù trừ trung tâm: Đây là giải pháp CHƯA thực hiện. Các công việc cần triển khai trong tương lai: (1) Thành lập công ty con chuyên trách CCP trực thuộc VSDC, (2) Hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC với các thành viên thị trường, và (3) NHTM trở thành thành viên bù trừ. UBCKNN dự kiến trong 2026 sẽ vận hành CCP.
Room ngoại: Đề xuất giữ room ngoại cho NĐTNN khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu từ CTCK. Việc triển khai hệ thống KRX – sẽ cho phép giữ room ngoại đến thời điểm T+3
Công bố thông tin: UBCKNN dự kiến sửa đổi phụ lục CBTT theo hướng bỏ nội dung CBTT về danh tính đại diện có thẩm quyền. Đề xuất này được đưa ra sau khi FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố thông tin về người đại diện của tổ chức. UBCKNN đã đề xuất sửa đổi phụ lục công bố thông tin tại Thông tư 68/2024/TT-BTC để phù hợp với đề xuất này.
Giải pháp NPF: UBCKNN đã trao đổi với các CTCK về nghị các CTCK thống nhất cách xử lý về các vấn đề: (1) danh mục chứng khoán áp dụng NPF, (2) Việc xác định hạn mức tiền phải có, (3) Quy trình xử lý giao dịch thất bại (fail-trade), (4) Khung hợp đồng ký kết với khách hàng. Qua đó, hạn chế thấp nhất sự khác biệt khi triển khai NPF.
Như vậy, chỉ còn 2 giải pháp lớn vẫn cần thời gian để triển khai trong thời gian tới. Trong kịch bản cơ sở, BSC Research dự báo TTCK Việt Nam có thể được MSCI xem xét đưa vào danh sách theo dõi (Watch list trong tháng 6/2025) và FTSE Russell ra thông báo chấp thuận nâng hạng vào tháng 9/2025.
Chứng khoán Vietcap lưu ý trong đợt đánh giá phân loại thị trường tạm thời của FTSE vào tháng 3/2025, Việt Nam vẫn được giữ trong Danh sách Theo dõi để có thể nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, phù hợp với kỳ vọng vào tháng 9/2025.
Theo Vietcap, FTSE Russell đã ghi nhận cam kết của các cơ quan chức năng Việt Nam trong việc thúc đẩy cải cách quy định thị trường, bao gồm cả việc bãi bỏ yêu cầu ký quỹ trước (prefunding) đối với các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. FTSE Russell sẽ cập nhật tình hình của Việt Nam trong Đánh giá Phân loại Thị trường Hàng năm vào tháng 9/2025.
“Theo các nguồn tin của chúng tôi, nếu được nâng hạng lên thị trường mới nổi trong bộ chỉ số FTSE EM, Việt Nam có thể thu hút dòng vốn ngoại mới trị giá khoảng 6–8 tỷ USD, phần lớn đến từ các quỹ chủ động (active funds)”, chuyên gia Vietcap cho biết.