Gửi bình luận
Ba ngân hàng trung ương châu Âu đồng loạt cắt giảm lãi suất chỉ trong vòng 24 giờ, phản ánh nỗ lực cấp tốc ứng phó với những bất ổn toàn cầu và nguy cơ thuế quan từ chính quyền Trump.
Trong một động thái đáng chú ý, ba ngân hàng trung ương (NHTW) châu Âu — Thụy Sĩ, Thụy Điển và Na Uy — đã đồng loạt cắt giảm lãi suất chỉ trong vòng 24 giờ, đánh dấu một sự chuyển hướng rõ rệt trong chính sách tiền tệ nhằm ứng phó với hậu quả từ các chính sách thương mại khó lường của chính quyền Donald Trump.
Đợt nới lỏng có phần phối hợp này hoàn toàn trái ngược với quan điểm "chờ đợi và quan sát" mà nhiều ngân hàng trung ương khác trên thế giới đang áp dụng, bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), NHTW Nhật Bản (BoJ) và NHTW Anh (BoE), cùng các NHTW từ Pakistan đến Chile.
Những động thái này cho thấy sự phân hóa ngày càng lớn trong cách các nền kinh tế trên toàn cầu phản ứng trước làn sóng bất ổn gia tăng — đặc biệt là khi hạn chót ngày 9 tháng 7 đang đến gần, thời điểm Mỹ có thể tái áp dụng hàng rào thuế quan trừng phạt trên toàn thế giới.
Quyết định bất ngờ từ NHTW Na Uy là minh chứng rõ nhất cho sự bấp bênh mà các nhà điều hành chính sách đang phải đối mặt giữa một bức tranh địa chính trị phức tạp, càng thêm rối ren bởi cuộc chiến tại Ukraine và nguy cơ Mỹ tấn công Iran. Sự giao thoa của các yếu tố này khiến một số nhà hoạch định lưỡng lự, trong khi những người khác buộc phải hành động mạnh mẽ và kịp thời.
Dù đều lấy lạm phát làm nguyên nhân chính cho quyết định cắt giảm lãi suất, mỗi quốc gia trong nhóm ba nước châu Âu này có một bức tranh kinh tế đặc thù riêng.
Tại Thụy Sĩ, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB) mở màn chuỗi hành động với việc cắt giảm 25 điểm cơ bản vào thứ Năm, gây bất ngờ vì trước đó họ từng phát tín hiệu sẽ dừng chu kỳ nới lỏng tiền tệ. Tuy nhiên, quyết định này chủ yếu mang tính phòng vệ trước áp lực giảm phát kéo dài.
Trong tháng 5, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Thụy Sĩ giảm 0,1% so với cùng kỳ năm trước. SNB dự báo lạm phát trung bình năm nay chỉ ở mức 0,2%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu thông thường của các NHTW. Nguyên nhân chính là do đồng franc Thụy Sĩ liên tục tăng giá so với USD và euro kể từ khi ông Trump tái khẳng định ảnh hưởng chính trị. Chủ tịch SNB Martin Schlegel không loại trừ khả năng đưa lãi suất trở lại vùng âm nếu cần thiết.
Trong khi đó, NHTW Thụy Điển (Riksbank) đã tiến hành đợt cắt giảm lãi suất vào thứ Tư — lần cắt thứ bảy trong chu kỳ hiện tại. Thống đốc Riksbank Erik Thedéen cho biết quyết định này được thúc đẩy bởi áp lực giá cả đã hạ nhiệt sau đợt tăng đột biến đầu năm.
Thêm vào đó, đà phục hồi kinh tế yếu ớt của nền kinh tế lớn nhất Bắc Âu cũng mở ra khoảng trống cho chính sách nới lỏng. Cũng như Thụy Sĩ, Thụy Điển hưởng lợi từ sức mạnh của đồng tiền: đồng krona là đồng tiền mạnh nhất trong nhóm G-10 năm nay, tăng tới 15% so với USD, giúp hạn chế lạm phát nhập khẩu. Ông Thedéen khẳng định Riksbank sẵn sàng tiếp tục nới lỏng nếu cần.
Bất ngờ lớn nhất đến từ Norges Bank của Na Uy, cũng công bố cắt giảm lãi suất vào thứ Năm — điều không một chuyên gia kinh tế nào dự đoán trước. Mặc dù lạm phát tại Na Uy trong năm qua khá "dai dẳng", một phần do đồng krone yếu, nhưng chỉ số lạm phát cơ bản trong tháng trước đã giảm mạnh xuống mức 2,8% — thấp nhất trong năm.
Dự báo mới từ Norges Bank cho thấy lạm phát toàn phần năm tới chỉ còn 2,2%, giảm đáng kể so với mức 2,7% hồi tháng 3, mặc dù lạm phát năm nay vẫn được giữ nguyên ở mức khoảng 3%. Đây là lần đầu tiên Na Uy giảm lãi suất kể từ đại dịch, thể hiện một bước ngoặt chính sách lớn. Thống đốc Norges Bank Ida Wolden Bache xác nhận khả năng sẽ tiếp tục nới lỏng tiền tệ trong thời gian tới.
Sự khác biệt trong phản ứng chính sách tiền tệ giữa các nước châu Âu và các nền kinh tế lớn như Mỹ hay Anh phần lớn đến từ cách các nước này bị ảnh hưởng bởi các cú sốc toàn cầu.
Jamie Rush, Chuyên gia kinh tế trưởng toàn cầu của Bloomberg Economics, nhận định: “Sự khác biệt trong tác động của thuế quan và tình trạng thị trường lao động giải thích tại sao BoE và Fed lại chậm cắt giảm lãi suất hơn so với các NHTW khác.”
Nguy cơ Mỹ hành động quân sự tại Iran càng làm tình hình thêm phức tạp, khiến kinh tế toàn cầu phân hóa rõ rệt. Tại Mỹ, một quốc gia sản xuất dầu đá phiến lớn, giá dầu tăng thường dẫn đến lạm phát nhưng không làm giảm GDP — điều này khiến Fed khó có lý do để nới lỏng tiền tệ hơn nữa.
Trong khi đó, châu Âu — vốn phụ thuộc vào nhập khẩu dầu — lại chịu đòn kép: giá cả leo thang nhưng tăng trưởng suy yếu. Đây là tình thế điển hình khiến các NHTW buộc phải hành động.
Dù đang ở các giai đoạn khác nhau trong chu kỳ chính sách — Na Uy mới bắt đầu cắt giảm lãi suất, còn Thụy Sĩ và Thụy Điển đã có nhiều lần cắt giảm lãi suất — điểm chung là cả ba NHTW đều để ngỏ khả năng sẽ tiếp tục nới lỏng tiền tệ.
Các tuyên bố từ Thống đốc Riksbank Thedéen, Thống đốc Norges Bank Bache và Chủ tịch SNB Schlegel cho thấy làn sóng nới lỏng tiền tệ hiện hành chưa có dấu hiệu kết thúc. Trong bối cảnh địa chính trị bất ổn và thương mại toàn cầu khó lường, các nhà hoạch định chính sách châu Âu buộc phải thích nghi — thường bằng những bước đi quyết liệt và bất ngờ — để bảo vệ ổn định và tăng trưởng.
