Vì sao Ngân hàng Nhà nước giảm 2 loại lãi suất quan trọng?

Ngày 5/8, phiên giao dịch trên thị trường mở (OMO) ghi nhận động thái mới từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong điều chỉnh lãi suất cầm cố giấy tờ có giá (lãi suất OMO), cùng với đó là giảm lãi suất tín phiếu.

Theo đó, 7 thành viên thị trường đã vay gần 13.669 tỷ đồng thông qua kênh cầm cố giấy tờ có giá với kỳ hạn 7 ngày, với mức lãi suất 4,25%/năm. Quy mô cho vay OMO của NHNN so với phiên trước đã tăng gấp hơn 2 lần và lãi suất cho vay giảm 0,25 điểm %, từ 4,5%/năm xuống 4,25%/năm.

Như vậy, nhà điều hành chính thức có động thái giảm lãi suất OMO lần đầu tiên kể từ cuối năm 2023, và sau 2 lần điều chỉnh tăng loại lãi suất này tháng 4 và tháng 5/2024, mỗi lần 0,25 điểm %, nâng lãi suất này từ 4% lên lên 4,5%.

Bên cạnh đó, ở kênh tín phiếu, NHNN đã phát hành 3.250 tỷ đồng tín phiếu với kỳ hạn 14 ngày, lãi suất trúng thầu giảm từ 4,5%/năm trong phiên trước đó xuống 4,25%/năm.

Qua việc giảm đồng loạt 2 loại lãi suất có ý nghĩa điều tiết thị trường, nhà điều hành đang cho thấy định hướng sử dụng các công cụ tài chính có thể tác động đến thanh khoản, lãi suất huy động và cho vay ngắn hạn.

Thuận lợi cho thời điểm sử dụng các công cụ điều tiết này, là sau thời gian căng thẳng của tỷ giá kể từ tháng 4/2024 khiến NHNN đã phải dùng nhiều biện pháp để kéo chênh lệch lãi suất VND-USD trên thị trường liên ngân hàng, thì tỷ giá VND/USD hiện đang tiếp tục ghi nhận giảm nhẹ. Tỷ giá trung tâm được NHNN công bố tại ngày 5/8 ở mức 24.241 VND/USD, giảm 1 đồng so với mức niêm yết cuối tuần qua. Các NHTM trong phiên đầu tuần này cũng niêm yết tỷ giá giao dịch ở khoảng 25.000 - 25.300 VND/USD, ghi nhận đà giảm song hành cùng USD-Index. So với điểm căng thẳng cuối tháng 4 và tháng 5, có thời điểm tỷ giá của NHTM kịch biên độ, thậm chí vượt trần và tỷ giá trên thị trường phi chính thức vượt 26.000VND/USD, cặp tỷ giá ngoại hối chính của thị trường Việt Nam đã hạ nhiệt đáng kể.

Trên thị trường quốc tế, nhà đầu tư đang chờ đợi một kịch bản Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ lập tức hành động giảm lãi suất 25% ngay trong tuần tới (thậm chí cấp thiết và mức giảm có thể cao hơn) mà giới chuyên môn phố Wall đưa ra, ngay sau cảnh báo về kinh tế Mỹ với dữ liệu việc làm có số lượng tạo việc mới thấp hơn kỳ vọng trong khi tỷ lệ thất nghiệp tăng ngoài dự báo. Theo đó, USD-Index lập tức đẩy lùi về 102,84 điểm, sát mức đáy được hình thành từ ngày 10/3. Đây cũng là mức điều chỉnh rất nhanh của chỉ số đồng bạc xanh trong thời gian ngắn vừa qua.

Thuận lợi trong và ngoài, các kỳ vọng về áp lực còn căng của tỷ giá VND/USD được dự báo sẽ phần nào tiếp tục giảm dần, tạo điều kiện cho NHNN điều chỉnh hạ lãi suất liên ngân hàng, tác động ngắn hạn lên lãi suất hệ thống, hỗ trợ các ngân hàng giảm chi phí vốn để có dư địa cho mục tiêu phấn đấu giảm lãi suất vay 1-2%; cũng như thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

Với các dữ liệu ghi nhận ban đầu về tăng trưởng tín dụng chững lại sau đà tăng tốc của những ngày cuối tháng 6, đây là động thái cần thiết đặc biệt ở bối cảnh hệ thống chỉ còn chưa tới 2 quý để hoàn thành các nhiệm vụ ưu tiên là kiềm chế lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng.

Theo đánh giá của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 5/8, kinh tế - xã hội tháng 7 tiếp tục xu hướng tích cực, kết quả tốt hơn tháng 6 với kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, hầu hết các địa phương có chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng. Việc tăng lương cơ sở không làm tăng lạm phát như lo ngại mà theo Thủ tướng "lạm phát tăng không đáng kể". Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành có giải pháp để giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và tăng trưởng mạnh, các cân đối lớn thặng dư cao hơn. "Quan điểm chỉ đạo chung là tăng trưởng tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước".

Đối với NHNN, Thủ tướng yêu cầu điều hành chính sách tiền tệ đồng bộ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý. NHNN giữ ổn định tỷ giá, thị trường ngoại hối; tăng tiếp cận vốn tín dụng. "Tăng trưởng tín dụng năm nay cần đạt khoảng 15%, tiếp tục giảm lãi suất cho vay".

Để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, tăng trưởng tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước và hướng đến tăng trưởng GDP cả năm khoảng 7% (vượt chỉ tiêu Quốc hội giao), nhiệm vụ đẩy vốn của của hệ thống ngân hàng những tháng cuối năm và đạt tăng trưởng tín dụng 15%, càng trở nên cấp bách. Sự điều chỉnh của NHNN đối với 2 loại lãi suất quan trọng theo đó cũng được xem như một “thông điệp” trả lời cho những lo lắng về khả năng cân đối chi phí vốn của các ngân hàng dẫn đến lãi suất cho vay có thể tăng vào cuối năm, sau khi nhiều NHTM vẫn đang miệt mài tăng lãi suất tiết kiệm.