Vì sao nhu cầu vàng Việt Nam ngược chiều thế giới?

DĐDN đã có cuộc trò chuyện cùng ông Shaokai Fan, Giám đốc khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc) kiêm Giám đốc Ngân hàng Trung ương Toàn cầu tại Hội đồng Vàng Thế giới về vấn đề này.

- Thưa ông, Báo cáo về Xu hướng Nhu cầu Vàng của Hội đồng Vàng Thế giới trong quý 3 năm 2024 cho thấy, lần đầu tiên trong lịch sử, tổng giá trị nhu cầu về vàng vượt 100 tỷ USD, tăng 35% so cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tại thị trường Việt Nam, ngược chiều thế giới, nhu cầu vàng bất ngờ sụt giảm. Theo ông đâu là lý do khiến nhu cầu vàng tại Việt Nam đi ngược xu hướng thế giới?

Tổng nhu cầu vàng (bao gồm đầu tư của thị trường phi tập trung) đã tăng thêm 5% so với cùng kỳ năm ngoái lên 1.313 tấn, mức tăng kỷ lục trong quý 3. Điều này được thể hiện qua một loạt mức giá cao kỉ lục mới của vàng trong quý 3. Có thể thấy, lần đầu tiên trong lịch sử, tổng nhu cầu về vàng tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái vượt hơn 100 tỷ đô la Mỹ.

Tuy nhiên, Việt Nam là một trường hợp ngoại lệ so với Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Trong khi các nước này đều ghi nhận mức tăng trưởng hai chữ số theo từng năm thì Việt Nam chứng kiến ​​mức giảm 33% theo quý và mức giảm 10% theo năm về nhu cầu vàng miếng và vàng xu.

Sự sụt giảm về nhu cầu vàng tại Việt Nam là do giá vàng tăng mạnh làm hạn chế hoạt động mua mới và kéo theo đó là nhu cầu đầu tư đối với vàng miếng vàng xu ở Việt Nam lại giảm mạnh.

Trong khi đó, nhu cầu đầu tư vàng trên toàn cầu tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái lên 364 tấn do các quỹ giao dịch hoán đổi vàng (ETF) toàn cầu ghi nhận ​​quý tăng trưởng tích cực đầu tiên kể từ quý 1 năm 2022, với 95 tấn vàng chảy vào. Các nhà đầu tư phương Tây dẫn đầu xu hướng này nhưng tất cả các khu vực đều chứng kiến ​​dòng vốn tích cực chảy vào, trái ngược với phần lớn sự sụt giảm trong nửa đầu năm 2024.

Việt Nam trong thời gian qua đã có nhiều đổi mới trong chính sách quản lý thị trường vàng và vì thế giá vàng trong nước cũng đã tiệm cận gần hơn với giá vàng thị trường quốc tế. Các chính sách đưa ra đã có những tiến triển nhất định song tôi cho rằng các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam cũng còn nhiều việc phải cần làm.

- Vậy, về nhu cầu vàng trang sức tại các thị trường ASEAN và Việt Nam trong quý 3 đang được diễn biến ra sao, thưa ông?

Trên thế giới, nhu cầu vàng miếng và vàng xu giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu là do sự sụt giảm ở Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Châu Âu. Sự sụt giảm ở những thị trường này được bù đắp một phần bởi hiệu suất mạnh mẽ ở Ấn Độ. Tổng nhu cầu tính đến thời điểm hiện tại vẫn duy trì vững chắc ở mức 859 tấn so với mức trung bình 10 năm qua là 774 tấn. Tiêu thụ đồ trang sức toàn cầu giảm 12% xuống còn 459 tấn khi giá vàng đạt mức cao kỷ lục mới. Tuy nhiên, tổng giá trị nhu cầu tăng 13%.

Đối với thị trường Việt Nam, sự mất giá của đồng tiền tại Việt Nam đã góp phần làm cho giá vàng trên thị trường quốc tế tăng cao hơn, và là lý do khiến nhu cầu vàng trang sức tại Việt Nam giảm 15% so với quý trước và giảm 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này cũng phù hợp với xu hướng chung giống như các nước khác trên thế giới.

- Giá vàng trong thời gian qua tăng cao, tuy nhiên, ngay sau bầu cử Mỹ với kết quả tái đắc cử của Tổng thống Donald Trump, thị trường tài chính – đầu tư toàn cầu chứng kiến sự sụt giảm đột biến của giá vàng. Diễn biến này được ông đánh giá ra sao, thưa ông?

Bất ổn địa chính trị, xuất phát từ sự leo thang căng thẳng ở Trung Đông và cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ có sự phân cực cao, đang thu hút sự quan tâm đến đầu tư tăng lên và hoạt động tái chế thấp hơn dự báo.

Ông Donald Trump tái đắc cử của Tổng thống Mỹ song cũng phải đến tháng Giêng của năm 2025 thì vị Tổng thống này mới nhậm chức cho nên tôi cho rằng điều này chưa ảnh hưởng nhiều tới thị trường vàng từ nay tới hết năm 2024. Tuy nhiên, bắt đầu từ thời điểm của năm tới trở đi thì chúng ta cũng không thể biết được là điều gì sẽ xảy ra.

Việc ông Donald Trump tái đắc cử cũng đã có rất nhiều sự thay đổi và diễn biến mới đặc biệt đó là xu hướng dịch chuyển đầu tư. Giá vàng những ngày gần đây đi xuống là do giá của đồng đô la Mỹ tăng so với mặt bằng chung của các đồng tiền khác. Thứ nữa, đó là nếu như trước đây các nhà đầu tư chủ yếu tập trung vào vàng với vai trò là tài sản trú ẩn an toàn thì hiện nay “khẩu vị” các nhà đầu tư bắt đầu có sự thay đổi khi họ bắt đầu dịch chuyển sang nhiều hơn đầu tư vào các nhóm tài sản có mức độ rủi ro cao như chứng khoán.

- Ông có lời khuyên nào cho các nhà đầu tư mua vàng giá cao trong thời gian qua?

Lời khuyên của tôi cho bất kỳ nhà đầu tư nào cho dù nhà đầu tư có thể là ngân hàng trung ương, nhà đầu tư tổ chức hay nhà đầu tư cá nhân đó là chúng ta hãy nhìn vàng với tư cách là một loại tài sản trong tổng thể danh mục đầu tư các tài sản của mình, chứ không nên nhìn vàng với tư cách là nhóm tài sản riêng biệt tách hẳn khỏi tất cả những tài sản khác.

Có thể thời gian vừa qua nhiều nhà đầu tư đã mua vào ở thời điểm giá vàng đã đạt đỉnh và bây giờ thì giá vàng đã giảm xuống. Tuy nhiên, kể cả điều đó xảy ra thì họ vẫn nên đánh giá tương quan giữa hiệu quả đầu tư vàng so với hiệu quả đầu tư vào các tài sản khác, vì biết đâu đầu tư vào tài sản khác thậm chí còn rủi ro hơn và hiệu quả đầu tư không thể cao bằng vàng và như vậy đầu tư vào vàng lúc này có thể là công cụ để dự phòng rủi ro.

- Về phía các ngân hàng trung ương, hoạt động mua vàng diễn ra như thế nào trong quý III/2024, thưa ông?

Hoạt động mua vào của khối ngân hàng trung ương chậm lại trong quý 3 mặc dù nhu cầu vẫn cao ở mức 186 tấn. Nhu cầu của khối ngân hàng trung ương tính đến thời điểm hiện tại đạt 694 tấn, tương đương với cùng kỳ năm 2022.

Các ngân hàng mua vào đáng chú ý trong quý 3 bao gồm: Ngân hàng Quốc gia Ba Lan (42 tấn); Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (13 tấn); Ngân hàng Trung ương Hungary (16 tấn). Doanh số bán vàng khá im ắng so với quý 2, chỉ có 3 ngân hàng trung ương báo cáo mức giảm lượng vàng dự trữ từ 1 tấn trở lên.

- Vậy, triển vọng thị trường vàng trong thời gian tới được ông đánh giá ra sao?

Hoạt động mua vào của khối ngân hàng trung ương vẫn đang trên đà tăng trưởng mạnh trong năm nay khi giao dịch mua vàng trang sức giảm và giá tăng cao. Đầu tư vào vàng miếng và vàng xu dự kiến sẽ vẫn duy trì ổn định khi nguồn cung tăng có sự thúc đẩy lớn từ các nhà sản xuất cho một năm kỷ lục.

Tôi cho rằng các yếu tố chính chi phối triển vọng thị trường vàng của quý 4 và cả năm là: việc cắt giảm lãi suất, đặc biệt là ở Hoa Kỳ và Châu Âu, kết hợp với rủi ro địa chính trị có khả năng sẽ thúc đẩy nhu cầu đầu tư vàng nhiều hơn nữa.

Giá vàng cao có thể sẽ tiếp tục làm giảm nhu cầu đối với vàng trang sức. Và vì vậy, cần có sự ổn định về giá hoặc triển vọng kinh tế cải thiện đáng kể để thay đổi xu hướng này.

Trân trọng cảm ơn ông!