Vì sao phải cấm các sản phẩm thuốc lá mới?

Bộ Y tế đã thực hiện nhiều nghiên cứu, đánh giá về thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, kết quả cho thấy tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng nhanh trong thời gian qua.

Cụ thể, theo Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020 (PGATS): tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) tăng từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó tỷ lệ sử dụng cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15-24 với tỉ lệ là 7,3% sau đó là các nhóm tuổi 25-44 tuổi (3,2%), 45-64 tuổi (1,4%).

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023.

Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022, lên 8% năm 2023.

Ở nữ giới tuổi 11-18, cũng theo kết quả sơ bộ của điều tra 11 tỉnh thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.

Đây là các số liệu Bộ Y tế có được từ các cuộc điều tra, khảo sát khá lớn mang tính đại diện và với sự phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu có kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã phê chuẩn Công ước khung về Kiểm soát Thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới vào ngày 11/11/2004. Công ước đã có hiệu lực tại Việt Nam từ ngày 17/3/2005. Tại điểm a và điểm b khoản 2 Điều 4 Công ước khung quy định:“Sự cần thiết tiến hành các biện pháp để bảo vệ tất cả mọi người khỏi việc phơi nhiễm đối với khói thuốc lá; sự cần thiết tiến hành các biện pháp để ngăn ngừa sự bắt đầu sử dụng thuốc lá, khuyến khích và ủng hộ việc cai nghiện và giảm việc tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá dưới mọi hình thức”.

Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá cho rằng, việc cho phép các sản phẩm thuốc lá mới là đi ngược lại các nguyên tắc giảm cung cấp sản phẩm thuốc lá và giảm cầu nhu cầu của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá, mà Việt Nam chúng ta là một thành viên của Công ước. Việc cho phép các sản phẩm thuốc lá mới này cũng đi ngược lại với mục tiêu giảm cung cấp và giảm sử dụng các sản phẩm thuốc lá quy định tại Chiến lược quốc gia về Phòng chống tác hại (PCTH) của thuốc lá đến năm 2030 và Luật PCTH của thuốc lá.

Ngoài ra, việc cho phép các sản phẩm thuốc lá mới sẽ làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá trở lại, gây khó khăn cho công tác phòng chống tác hại của thuốc lá và nỗ lực của công tác cai nghiện thuốc lá. Chúng ta sẽ phải nỗ lực hơn, tốn kém nhân lực và tài chính hơn nữa trong việc giảm tỷ lệ hút thuốc lá, giải quyết những gánh nặng bệnh tật và tử vong do thuốc lá cũng như các hệ lụy về xã hội, môi trường, kinh tế, ảnh hưởng đến phát triển bền vững đất nước.

TS Nguyễn Trung Nguyên Giám đốc Trung tâm Chống Độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện. Không chỉ có nicotin mà còn có nhiều chất khác có hại cho sức khỏe người dùng.

Theo TS Nguyên, chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính nhẹ đến những ca nặng tiêu tốn trung bình từ trên 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng.

BS. Nguyên cũng cho rằng, Việt Nam cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử. Có như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề lớn và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân.