VICEM lý giải vì sao định giá thiếu hàng nghìn tỷ đồng trước khi cổ phần hóa?

Thông tin này xuất phát từ việc kết quả kiểm toán giá trị doanh nghiệp của Kiểm toán nhà nước tại văn bản số 348/KTNN-TH ngày 29/7/2019, chưa xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản trong giá trị doanh nghiệp của VICEM, mà tạm xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản là 1.193.899.328.000 đồng.

Quyền khai thác các mỏ do chưa có hướng dẫn

Trong khi đó, Vicem cho rằng thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp của VICEM tại 0h00 ngày 01/10/2018. Trên cơ sở kết quả xác định giá trị doanh nghiệp của đơn vị tư vấn là Công ty TNHH Hãng Kiểm toán AASC theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính Phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% Vốn điều lệ thành công ty cổ phần và pháp luật có liên quan.

Tiếp đó, ngày 18/03/2019, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 509/BXD-KHTC gửi Kiểm toán Nhà nước đề nghị Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán kết quả định giá giá trị doanh nghiệp của Công ty mẹ - VICEM. Tại văn bản này, Bộ Xây dựng đã có ý kiến “Giá trị doanh nghiệp của VICEM chưa tính đến lợi thế giá trị quyền khai thác các mỏ do chưa có hướng dẫn”.

Lý giải về việc này, Vicem cho biết, do nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp nhà nước và Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần chưa có hướng dẫn cụ thể việc xác định giá trị quyền khai thác mỏ khi cổ phần hóa doanh nghiệp.

Theo kết quả kiểm toán giá trị doanh nghiệp của Kiểm toán nhà nước tại văn bản số 348/KTNN-TH ngày 29/7/2019, Kiểm toán Nhà nước chưa xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản trong giá trị doanh nghiệp của VICEM, mà lưu ý và tạm xác định giá trị quyền khai thác khoáng sản là 1.193.899.328.000 đồng. Vì vậy, không thể cho rằng VICEM “quên tính” hay “để thiếu” hàng nghìn tỷ đồng trước khi cổ phần hóa.

Định giá doanh nghiệp theo chiết khấu dòng tiền

Theo kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, giá trị phần vốn nhà nước tại VICEM là 25.127 tỷ đồng, tăng khoảng 1.747 tỷ đồng so với số báo cáo do đơn vị tư vấn xác định nguyên nhân.

Nguyên nhân được Vicem nêu ra là do kiểm toán Nhà nước xác định lại tham số ßU của các doanh nghiệp có cùng ngành nghề theo tỷ trọng Nợ/Vốn chủ (D/E) trung bình 5 năm trước thời điểm xác định GTDN (đơn vị tư vấn xác định D/E tại thời điểm xác định GTDN), do đó tỷ suất chiết khấu thấp hơn dẫn đến giá trị phần vốn nhà nước tăng lên.

Dẫn trong báo cáo kiểm toán đã nêu “Đơn vị tư vấn đã thực hiện theo hướng dẫn tại Tiêu chuẩn thẩm định giá (TCTĐG) số 12 ban hành kèm theo Thông tư 122/2017/TT-BTC ngày 15/11/2017 của Bộ Tài chính”.

Kiểm toán Nhà nước xác định lại tham số ßU của các doanh nghiệp có cùng ngành nghề theo tỷ trọng Nợ/Vốn chủ (D/E) trung bình 5 năm trước thời điểm xác định GTDN (đơn vị tư vấn xác định D/E tại thời điểm xác định GTDN), do đó tỷ suất chiết khấu thấp hơn dẫn đến giá trị phần vốn nhà nước tăng lên. Việc này, trong báo cáo kiểm toán,  kiểm toán Nhà nước cũng đã nêu về vấn đề chênh lệch này như sau: “Hiện Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn cụ thể việc tính toán chỉ tiêu này căn cứ trên dữ liệu bình quân 5 năm gần nhất hay tại thời điểm xác định GTDN.”

Trong nội dung các khoản góp vốn đầu tư vào các Công ty Xi măng Chinfon, Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam, Công ty Xi măng Nghi Sơn, đơn vị tư vấn đã thực hiện xác định các khoản đầu tư này theo phương pháp vốn chủ sở hữu đúng quy định tại Nghị định 126/2017/NĐ-CP. Vì vậy, thông tin báo chí  phản ánh “ đơn vị tư vấn chỉ căn cứ theo báo cáo tài chính, giá trị sổ sách của VICEM khi góp vốn đầu tư dài hạn vào các doanh nghiệp này”  là chưa chính xác.

Theo kiểm toán nhà nước, giá trị các khoản đầu tư của VICEM vào các công ty này khoảng 3.660 tỷ đồng, tăng khoảng 1.239 tỷ đồng là thuộc phần lưu ý của kiểm toán Nhà nước về ước tính giá trị các tài sản phi hoạt động của doanh nghiệp khi xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu dòng cổ tức, kiểm toán Nhà nước kiến nghị đối với các khoản đầu tư này tiếp cận theo phương pháp thu nhập, ước tính giá trị theo dòng tiền dự báo trong tương lai. Hiện nay, theo tiêu chuẩn thẩm định giá (TCTĐG) số 12 ban hành kèm theo Thông tư 122/2017/TT-BTC ngày 15/11/2017 của Bộ Tài chính không có hướng dẫn chi tiết phương pháp áp dụng đối với các tài sản phi hoạt động này.

Địa phương chưa có ý kiến chính thức về giá đất

Tại văn bản số 509/BXD-KHTC ngày18/03/2019 của Bộ Xây dựng gửi Kiểm toán Nhà nước về việc kiểm toán kết quả định giá giá trị doanh nghiệp của Công ty mẹ - Tổng công ty VICEM, Bộ Xây dựng đã nêu rõ tình hình lập, hoàn thành phương án sử dụng đất đối với từng cơ sở nhà, đất và giá đất theo quy định.

Về giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp, TCty VICEM và các đơn vị có 03 cơ sở nhà, đất được nhà nước giao đất cần xác định giá đất để xác định giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa theo quy định tại Nghị định số 126/2017/NĐ-CP. Tại văn bản số 509/BXD - KHTC ngày 18/03/2019 nêu trên, Bộ Xây dựng đã nêu rõ việc tạm tính giá trị quyền sử dụng đất của 03 cơ sở nhà, đất nêu trên vì địa phương chưa có ý kiến chính thức về giá đất.

Đến thời điểm Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán, đã có 02/03 cơ sở nhà, đất được địa phương có ý kiến chính thức về giá đất làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất tính vào giá trị doanh nghiệp. Kiểm toán Nhà nước đã cập nhật và tính vào giá trị doanh nghiệp. Còn 01 cơ sở nhà, đất Bộ Xây dựng, VICEM đang tiếp tục làm việc với địa phương để có ý kiến chính thức về giá đất. Đây cũng là khó khăn chung của rất nhiều doanh nghiệp khi thực hiện cổ phần hóa.