Vốn startup công nghệ tăng cao khiến lo ngại bong bóng dotcom sẽ tái diễn

NGỌC TÚ• 18/07/2021 03:33

Nguồn vốn đổ vào các công tỷ khởi nghiệp công nghệ tăng cao khiến nhiều chuyên gia lo ngại về tình trạng bong bóng dotcom năm 1999 sẽ tái diễn.

Vào tháng 3/2020, quỹ đầu tư mạo hiểm Sequoia Capital đã mô tả đại dịch COVID-19 là “hiện tượng thiên nga đen của năm 2020”. Đây là cách gọi một hiện tượng kinh tế chưa từng xảy ra và không thể dự đoán trước, gây ra những hậu quả tàn khốc cho nền kinh tế. Thì năm 2021, tình hình đã khác xa so với lo ngại trên khi giới đầu tư đang ký những tấm séc giá trị ngày càng lớn cho startup. Theo CB Insights, các công ty khởi nghiệp đã huy động được 292,4 tỷ USD trên toàn thế giới trong 6 tháng đầu năm 2021, tiệm cận mốc 302,6 tỷ USD huy động được trong suốt năm 2020.

Ông Hussein Kanji đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm Hoxton Ventures cho biết, từng có thời kỳ mà chỉ cần đưa chữ dotcom vào tên gọi cũng có thể khiến giá cổ phiếu tăng vọt. Vào cuối những năm 1990, tất cả công ty công nghệ đều nằm trong cơn sốt của Phố Wall, khi ngày càng nhiều người bắt đầu sử dụng internet. Hoạt động đầu cơ đã đẩy chỉ số Nasdaq Composite tăng 400% trong khoảng từ năm 1995-2000. Tuy nhiên, tới tháng 10/2022, chỉ số này đã giảm gần 80% so với mức đỉnh.

Trong 5 năm qua, Nasdaq đã tăng gần gấp 3 lần. Giá trị vốn hóa của một số công ty công nghệ như Amazon, Google và Facebook vượt mốc 1 nghìn tỷ USD trong khi Microsoft và Apple hiện có giá trị hơn 2 nghìn tỷ USD. Việc gia tăng nhanh chóng trong định giá các công ty khởi nghiệp tiếp tục gây lo ngại cho các nhà đầu tư.

Theo CB Insights, trong vòng nửa đầu năm 2021, đã có 249 startup trên toàn cầu xác lập được vị thế "kỳ lân" (định giá trên 1 tỷ USD), tăng gần gấp đôi so với số lượng kỳ lân khởi nghiệp của cả năm 2020. Nhiều nhà đầu tư đã bắt đầu tỏ ra quan ngại mạnh mẽ với mức định giá tăng vọt đối với các startup công nghệ. Chuyên gia Hussein Kanji cho biết thêm, định giá của các công ty công nghệ đang ngày càng xa rời thực tế, một phần do tâm lý lo sợ bỏ lỡ cơ hội của giới đầu tư.

Iana Dimitrova, Giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp fintech OpenPayd tại Anh, nhận định: "Việc các nhà đầu tư ngày càng viết những tờ séc lớn, thành thực mà nói, là điều tôi thấy có hại cho sự phát triển bền vững của ngành này. Gọi được vốn khủng, các nhà sáng lập có thể sẽ không còn mặn mà với việc tạo ra giá trị. Thay vào đó, họ sẽ mải mê đốt tiền".

Tiger Global, một quỹ đầu cơ nổi tiếng với việc rót vốn vào các startup công nghệ tiền IPO, gần đây tham gia đáng kể vào các thương vụ đầu tư mạo hiểm. Trong khi đó, tập đoàn SoftBank của Nhật cũng gây chấn động giới startup với quỹ đầu tư khổng lồ Vision Fund.

Theo số liệu của Factset cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2021, startup tại châu Âu đã huy động được gần 50 tỷ USD. Giá trị của nhiều startup công nghệ châu Âu đã tăng lên hàng chục tỷ USD, có thể kể đến như startup sản xuất pin Northvoltmm, startup cung cấp dịch vụ mua ngay trả sau Klarna (Thụy Điển) và startup phần mềm Celonis (Đức). Trong năm qua, số lượng startup trở thành "kỳ lân" tại châu Âu cũng lập kỷ lục.

Sự điên cuồng trong việc huy động vốn tư nhân trong lĩnh vực công nghệ khiến ngày càng nhiều startup muốn niêm yết trên sàn chứng khoán. Năm qua, Mỹ chứng kiến hàng loạt thương vụ IPO (niêm yết cổ phiếu lần đầu ra công chúng), như IPO của Airbnb và Coinbase. Trong khi đó, mới đây Anh cũng chứng kiến IPO bom tấn của hãng công nghệ tài chính Wise.

Bên cạnh đó, cơn sốt SPAC - công ty mua lại với mục đích đặc biệt cũng đang “nóng” hơn bao giờ hết. Niêm yết qua SPAC là lựa chọn phổ biến thay cho IPO theo phương thức truyền thống của các startup tăng trưởng nhanh đang muốn huy động vốn đại chúng.