Xuất khẩu nông sản tắc do thiếu kho lạnh

Dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, tiêu thụ nhiều loại nông, thủy sản có thể bị chậm lại, gây tồn ứ. Trong khi đó, số lượng kho lạnh hiện nay còn chưa đáp ứng được nhu cầu bảo quản nông sản, thủy sản phục vụ nhu cầu bảo quản tươi và chế biến xuất khẩu... Đây là một trong những nút thắt hạn chế thúc đẩy tiêu thụ nông sản trong điều kiện dịch Covid-19.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T cho biết, các doanh nghiệp xuất khẩu đang rơi vào tình thế cực kỳ khó khăn khi phải chịu giá cước phí container tăng chóng mặt và chi phí lưu kho lạnh cũng đang ở mức cao ngất ngưỡng.

Ông Tùng thông tin hiện hệ thống kho lạnh tại TP.HCM và các tỉnh lân cận đang trong tình trạng hết chỗ chứa. Nhiều lô hàng chưa xuất được nên phải để tồn kho song giá lưu kho lạnh đang tăng từ 20-25% so với đầu năm ngoái, với khoảng 1,2-2 triệu đồng/tấn/ngày.

Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Trương Đình Hòe cho biết, trong ngành thủy sản, công suất kho lạnh chưa đáp ứng được nhu cầu nên khi dịch COVID-19 xảy ra, tình trạng thiếu kho thêm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các hoạt động xuất khẩu, lưu trữ hàng hóa của doanh nghiệp.

Kho lạnh không chỉ là điều kiện cần để doanh nghiệp thu mua hết nguyên liệu tôm, cá nông dân sản xuất ra mà còn giúp doanh nghiệp dự trữ được nguồn hàng lớn, kịp thời đáp ứng các hợp đồng xuất khẩu khi nhu cầu thị trường tăng.

Đối với thị trường trong nước, các doanh nghiệp cũng rất cần kho lạnh để phân phối thực phẩm đến các nhà bán lẻ. Tuy nhiên, các nhà máy chế biến thủy sản hiện mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu, còn lại phải thuê ngoài.

Cả nước hiện có 48 kho lạnh làm dịch vụ bảo quản nông thủy sản với công suất khoảng 700.000 palet và hàng nghìn kho lạnh với tổng công suất bảo quản ước đạt 2 triệu tấn sản phẩm phục vụ cho một số thị trường nhất định (chủ yếu là xuất khẩu). Với số lượng kho lạnh hiện nay, chưa đáp ứng được nhu cầu bảo quản nông sản, thủy sản phục vụ nhu cầu bảo quản tươi và chế biến xuất khẩu.

Theo ông Trương Đình Hòe, các doanh nghiệp vẫn sẽ chủ động đầu tư vào hệ thống kho lạnh tùy theo nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, để sớm tăng công suất kho chứa lạnh, nhà nước nên có các chính sách ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp tham gia. VASEP cũng đã kiến nghị nhà nước sớm có những hỗ trợ đối với doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực này, như: hỗ trợ lãi suất 0% trong 2 năm đầu và giảm lãi suất 50% trong 4 năm tiếp theo đối với các khoản cho vay dài hạn để đầu tư xây dựng kho lạnh có sức chứa tối thiểu 5.000 pallet (khoảng 5.000 tấn). Ngoài ra, cần hỗ trợ giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp cho 2 năm đầu kể từ khi kho lạnh đi vào vận hành.

Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn kiến nghị Chính phủ có cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào hệ thống kho lạnh. Trong đó, có chính sách hỗ trợ về thuế, và giảm lãi suất vay.

“Các gói tín dụng hiện nay tuy có lãi suất thấp nhưng cần đảm bảo mọi doanh nghiệp tiếp cận được dễ dàng, nhất là đối tượng các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã nông nghiệp để có khả năng phục hồi sản xuất nhanh và xuất khẩu ngay vào các thị trường khi dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát và suy giảm” - ông Lê Quốc Doanh, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết.

Tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong 4 tháng đầu năm 2021, cùng với những điều kiện thuận lợi về thời tiết, khí hậu, sản xuất nông lâm thủy sản đang dần hồi phục. Kim ngạch xuất khẩu ngành nông nghiệp ước đạt hơn 17 tỷ USD, tăng 24% so với năm 2020.