VASEP đề xuất 7 nhóm kiến nghị nhằm gỡ nghẽn, giảm chi phí, tăng tính minh bạch cho các doanh nghiệp ngành thủy sản.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), ngành thủy sản Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia, là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần đáng kể vào tăng trưởng GDP, kim ngạch xuất khẩu và công ăn việc làm, đặc biệt là đông đảo nông-ngư dân.
VASEP cho biết, theo phản ánh từ các doanh nghiệp hội viên, kể từ khi Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) số 48/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực, hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu thủy sản đang gặp nhiều trở ngại do sự không rõ ràng và bất hợp lý trong các quy định liên quan đến thuế suất và thủ tục hoàn thuế.
Đặc biệt, quy định mới khiến cùng một loại sản phẩm thủy sản sơ chế có thể bị áp hai mức thuế khác nhau, không chịu thuế hoặc 5%, tùy thuộc vào nguồn cung ứng, gây rối loạn dòng tiền, tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Do đó, VASEP đề xuất 7 nhóm kiến nghị nhằm gỡ nghẽn, giảm chi phí, tăng tính minh bạch cho các doanh nghiệp.
Thứ nhất, vướng mắc về thuế suất GTGT cho sản phẩm thủy sản đông lạnh. VASEP kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét đề xuất điều chỉnh đưa mặt hàng “thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường” được trở lại diện không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT như trước đây (theo quy định tại Nghị định số 209/2013/NĐ-CP) để giảm tải thời gian, chi phí, và giảm việc ngưng đọng dòng tiền của cả doanh nghiệp và cơ quan Thuế.
Thứ hai, điều kiện hoàn thuế GTGT không khả thi. VASEP kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét: Ban hành hướng dẫn chi tiết và rõ ràng về cơ chế xác minh việc kê khai hóa đơn và nghĩa vụ thuế của bên bán; Bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp mua được hoàn thuế nếu có đầy đủ chứng từ hợp lệ và không có dấu hiệu gian lận, bất kể tình trạng nộp thuế của bên bán; Bổ sung quy định cho phép trường hợp bên bán đã kê khai hóa đơn và khấu trừ thuế GTGT mua vào được xem là đã nộp đầy đủ thuế GTGT tương ứng với kỳ tính thuế liên quan; Triển khai hệ thống xác minh tự động bằng công nghệ số để giảm kiểm tra thủ công và đẩy nhanh quá trình hoàn thuế.
Thứ ba, Thuế suất GTGT đối với bột cá, mỡ cá không thống nhất. VASEP đề nghị Bộ Tài chính xem xét và có văn bản hướng dẫn thống nhất theo hướng: Xác định rõ bột cá, mỡ cá thuộc nhóm thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản; Áp dụng chính sách không chịu thuế GTGT thống nhất cho mặt hàng bột cá, mỡ cá thống nhất với chính sách thuế GTGT của cả tất cả các mặt hàng thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản trong phạm vi cả nước; Không áp thuế suất 5% với nguyên liệu đầu vào với mặt hàng bột cá và dầu cá trong khi mặt hàng này đầu ra không chịu thuế GTGT theo Luật Thuế GTGT 48/2024/QH15.
Thứ tư, khó khăn trong xuất khẩu qua sàn thương mại điện tử. VASEP đề nghị Bộ Tài chính xem xét ban hành văn bản pháp lý hướng dẫn Nghị định 181/2025/NĐ-CP, trong đó xác định rõ các tài liệu bắt buộc và các tài liệu được phép thay thế hoặc được phép chứng minh bằng phương thức điện tử để hỗ trợ khấu trừ thuế GTGT cho xuất khẩu qua sàn thương mại điện tử, đảm bảo chính sách thuế khả thi và thúc đẩy hoạt động xuất khẩu qua nền tảng số.
Thứ năm, Thuế GTGT đối với hợp tác với hộ dân trong chuỗi cung ứng. VASEP đề nghị Bộ Tài chính có văn bản hướng dẫn chi tiết cho hai trường hợp trên. Đối với hộ trực tiếp nuôi cá, cần làm rõ liệu hộ nuôi có bắt buộc xuất hóa đơn điện tử không. Nếu không, cho phép doanh nghiệp lập bảng kê mua hàng không có hóa đơn theo Thông tư 78/2021/TT-BTC.
Đối với hộ nhận nuôi gia công: Xác định rõ khoản thu nhập từ nuôi gia công có được coi là thu nhập từ nông nghiệp để được miễn thuế GTGT và TNCN theo hướng dẫn tại Công văn 4568/TCT-DNNCN không; nếu không được miễn, thì hộ nuôi có bắt buộc phải đăng ký kinh doanh, kê khai thuế khoán và xuất hóa đơn hay không.
Thứ sáu, phân bổ thuế GTGT đầu vào phức tạp. VASEP đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét, sửa đổi Điều 31, Nghị định 181/2025/NĐCP để bãi bỏ yêu cầu phân bổ thuế GTGT đầu vào lần thứ hai theo thuế suất, giữ nguyên phương pháp tính thuế đầu vào - đầu ra đơn giản như quy định cũ để giảm chi phí và thời gian tuân thủ thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.
Thứ bảy, bất cập trong xử phạt vi phạm hành chính đối với sai sót khi kê khai thuế. VASEP đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét sửa đổi Nghị định 125/2020/NĐ-CP để miễn xử phạt hành chính đối với sai sót kê khai thuế GTGT dưới 50.000 đồng; Áp dụng chính sách khoan hồng (chỉ cảnh cáo, nhắc nhở) cho vi phạm lần đầu hoặc sai sót nhỏ để hỗ trợ hộ kinh doanh, doanh nghiệp mới thành lập theo Nghị quyết số 68-NQ/TW.